Τα εμπόδια στην Εξομολόγηση (αντιρρήσεις και προφάσεις)

Από την αρχή θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε μια πολύ επικίνδυνη υπόθεση όσο αφορά τη μετάνοια γενικά. Διακρίνουμε μεταξύ των ανθρώπων δύο ειδών μετάνοια και μεταμέλεια.
Η πρώτη είναι αυτή που συναντούμε και στους εκτός του χριστιανισμού ανθρώπους. Είναι μεν συναίσθηση της αμαρτίας η του κακού που έγινε και ίσως να ακολουθεί και κάποια λύπη αλλά τίποτα παραπάνω μένουν μέχρι εκεί. Αυτό ακριβώς έκαμε και ο Ιούδας· μεταμελήθηκε αλλά δεν είχε το θάρρος να τρέξει και να ζητήσει συγχώρεση.

Αυτού του είδους την μετάνοια κάνουν δυστυχώς πολλοί χριστιανοί και μένουν μακριά από την εξομολόγηση και επανόρθωση και είναι λυπηρό που χάνουν τη σωτηρία τους. Oι διάφορες αντιρρήσεις και προφάσεις που φέρουν σαν δικαιολογία τους γίνονται μεγάλο εμπόδιο στο έργο της σωτηρίας.

Η δεύτερη σωστή και ωφέλιμη μετάνοια είναι αυτή που έκαμε ο απ. Πέτρος και μας άφησε παράδειγμα. Αρνήθηκε τον Κύριο και αμάρτησε, αλλα μετανόησε, μεταμελήθηκε, μετανόησε και ζήτησε συγχώρεση, και ο Κύριος τον αποκατάστησε στο αποστολικό αξίωμα, αλλά και τον έκανε κλειδούχο της βασιλείας των ουρανών. Και ο μέγας Παύλος με την ειλικρινή μετάνοιά του αναδείχθηκε ο πρώτος μετά τον Κύριο στη σωτηρία των ανθρώπων. Τέτοια μετάνοια έδειξαν όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας.

Θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας την υπόθεση αυτή και να ελέγχουμε τη διάθεσή μας, για να διακρίνουμε εάν διακατεχόμαστε από τη σωστή μετάνοια και να διορθώνουμε τον εαυτό μας.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο εχθρός μας ο διάβολος μηχανεύεται χίλιους δυο τρόπους για να ματαιώσει τη μετάνοια και τη σωτηρία μας.

Στη συνέχεια θα δούμε τις προφάσεις και τα εμπόδια που μας υποβάλλει.

Μας υποβάλλει τις σκέψεις· «όχι σήμερα πηγαίνεις αύριο» η μας δημιουργεί μερικές καταστάσεις για να μας αναγκάσει να αναβάλουμε την εξομολόγησή μας και στη συνέχεια να τη ματαιώσει. Εμείς όμως θα πρέπει να μην του ακούσουμε αλλά να τρέξουμε αμέσως στην εξομολόγηση.

Αλλά και η αμφιβολία για το Μυστήριο που υποβάλλει ο πονηρός διάβολος είναι το μεγάλο όπλο του για να μας κρατεί στην αμαρτία. Μας υποβάλλει αμφιβολία στο κατά πόσο μπορεί ο ιερέας να συγχωρέσει τις αμαρτίες επειδή είναι και αυτός αμαρτωλός και διάφορες άλλες σκέψεις, υποθέσεις που μας βάλλει στο νου.

Εδώ θα επαναλάβουμε λίγα για τη σύσταση του Μυστηρίου για να διώξουμε την αμφιβολία από τους πιστούς.

Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη αναφέρεται ότι ο Χριστός μετά την Ανάστασή Του φάνηκε στους μαθητές του, τους έδωσε Πνεύμα Άγιο και το δικαίωμα να συγχωρούν αμαρτίες. (Ιωάν. 20,22-23). Η εξουσία αυτή μεταδόθηκε διαδοχικά από τους Αποστόλους στους επισκόπους της Εκκλησίας με τη χειροτονία. Η εξουσία αυτή ήταν αναγκαία πράξη της Εκκλησίας να διαφυλάξει καθαρά τα μέλη της από τη λέρα της αμαρτίας και να εκπληρώσει τον προορισμό της.

Οι άνθρωποι που έχουν αμφιβολία για τη συγχώρεση των αμαρτιών, σίγουρα δεν έχουν γνώση του απόλυτρωτικού έργου της Εκκλησίας και ίσως να μην πιστεύουν ούτε στ άλλα Μυστήρια της Εκκλησίας. Ο Μέγας Αθανάσιος λέγει για τη συγχώρεση : «Ώσπερ άνθρωπος υπό ανθρώπου(του ιερέα) βαπτιζόμενος φωτίζεται υπό της του Αγίου Πνεύματος χάριτος, ούτω και ο εξομολογούμενος εν μετανοία δια του ιερέως λαμβάνει την άφεσιν χάριτι Χριστού» (προς Ναυατιανούς)

Και τα λόγια της «συγχωριτικής ευχής» φανερώνουν ότι ο Κύριος δια του ιερέα δίνει τη συγχώρηση.«Η χάρις του Παναγίου Πνεύματος, δια της εμής ελαχιστότητος έχει σε λελυμένο και συγκεχωρημένο» λέγει ο ιερέας χειροθετώντας τον εξομολογηθέντα.

Εκτός της αμφιβολίας, ο διάβολος, επιστρατεύει και την ντροπή.

Είναι μερικοί που λένε, ντρέπομαι να τα πω στον ιερέα· δικαιολογούνται όμως; Ασφαλώς όχι. Αν συνειδητοποιούσαν τον κίνδυνο που εγκυμονεί η αμαρτία, δε θάλεγαν αυτό. Η αμαρτία είναι η χειρότερη αρρώστεια· και όταν είσαι άρρωστος σίγουρα θα πας στο γιατρό και θα ξεντυθείς και δε θα ντραπείς. Για την αρρώστεια της ψυχής σου θα ντραπείς να πεις τα αμαρτήματά σου; Δε νομίζω να σκέφτεσαι σωστά και αναθεώρησε τη στάση σου. Αν έχεις τον πόθο να απαλλαγείς από τη φοβερή αμαρτία που τυραννεί τη ψυχή σου σίγουρα δε θα ντρεπόσουν ένα άνθρωπο συναμαρτωλό σου, γιατί και ο ιερέας έχει τις δικές του αμαρτίες και τον δικό του Πνευματικό. Θα ήθελα εδώ να σου υποδείξω ότι η ντροπή σου πηγάζει από τη φιλαυτία σου μήπως πέσεις στα μάτια του Πνευματικού σου. Η μετάνοιά σου δεν είναι ειλικρινής και πρέπει να προσέξεις την παγίδα που σου στήνει για να σε κρατεί δέσμιο.

Είναι και κάποιοι που λένε« θα τα πούμε τα αμαρτήματά μας στο Θεό ή στην εικόνα του Χριστού». Θα ρωτήσουμε και αυτούς· τι θα τους απαντήσει ο Θεός η η εικόνα; Θα ακούσουν από το Θεό η την εικόνα, ότι συγχωρούνται οι αμαρτίες τους για να αναπαυθεί η ψυχή τους; Ασφαλώς όχι. Καμιά φορά δε θα το ακούσουν γιατί ο Θεός το δικαίωμα της άφεσης των αμαρτιών το έδωσε στους ανθρώπους, τους ιερείς, που είναι εντεταλμένοι για το σκοπό αυτό. Μόνον όταν καταλήξετε κάτω από το Πετραχήλι κάποιου ιερέα, μόνον τότε θα ακούσετε τα λόγια της άφεσης και μόνον τότε θα γαληνέψει η ταραγμένη συνείδηση και θα ειρηνεύσει η ψυχή. Από το στόμα του Πνευματικού δε θα ακούσετε μόνο τα λόγια της συγχώρησης, αλλά και λόγια συμβουλής για το πως θα περπατάτε στο δρόμο του Θεού.

Κάποιοι άλλοι φοβούνται ότι ο ιερέας θα πει τα αμαρτήματά τους. Όμως και η πρόφαση αυτή δε στέκει. Αυτά μπορεί να συνέβαιναν κάποτε. Σήμερα δε συμβαίνουν κάτι τέτοια. Αλλά και γιατί να πας σε οποιονδήποτε ιερέα που δε γνωρίζεις την κατάρτησή του; Όπως ψάχνεις για καλό γιατρό να θεραπευθείς από την ασθένειά σου, το ίδιο να κάνεις και για το γιατρό της ψυχής σου. Ευτυχώς σήμερα υπάρχουν καλοί Πνευματικοί και εύκολα μπορεί κάποιος να τους βρει. Αφήστε λοιπόν αδελφοί και την πρόφαση αυτή γιατί είναι παγίδα του σατανά.

Άλλη πρόφαση πολύ ύπουλη και επικίνδυνη είναι και τούτη· « αφού θα ξαναπέσω γιατί να εξομολογηθώ και να κοροϊδεύω το Θεό;» Θα πρέπει να γνωρίζεις αδελφέ μου, ότι ο Κύριος ξέρει πολύ καλά ότι η φύση του ανθρώπου είναι τρεπτή και άστατη και δε θα μας καταδικάσει γιατί αμαρτήσαμε, αλλά θα μας καταδικάσει επειδή δε μετανοήσαμε. Χρειάζεται συνεχώς να μετανοούμε και να εξομολογούμαστε, γιατί η αμαρτία δεν κόβεται αμέσως, αλλά κατόπιν πολλής προσπάθειας και αγώνα μέχρι που να την νικήσουμε με τη βοήθεια του Θεού. Με τις καθημερινές μας παραβάσεις λερώνουμε την ψυχή μας και πρέπει συχνά να εξομολογούμαστε να την καθαρίζουμε. Και χρειάζεται αυτό γιατί δεν ξέρουμε πότε θα πεθάνουμε. Αλλά και περπατώντας σκόνταψες και έπεσες, θα μείνει πεσμένος επειδή υπάρχει η περίπτωση να ξαναπέσεις; Μα είναι γελοίο επιχείρημα αυτό. Όσες φορές κι αν αμαρτήσεις, τόσες φορές να μετανοείς και να εξομολογείσαι, φτάνει να μην πέφτεις με το θέλημά σου. Μην ξανά προβάλεις την πρόφαση αυτή γιατί γίνεται θηλειά στο λαιμό σου.

Πρέπει να προσέξουμε και αυτό το τέχνασμα του πονηρού. Όταν αρχίζεις να αμαρτάνεις σου παρουσιάζει το Θεό πολυεύσπλαχνο και όλον αγάπη, ο οποίος θα σε συγχωρέσει όσες αμαρτίες κάνεις, για να σε παρασύρει να συνηθίσεις την αμαρτία. Όταν πλέον βυθισθείς στη αμαρτία και κάποτε ανανήψεις και επιθυμήσεις να απαλλαγείς από αυτήν, τότε σου παρουσιάζει το Θεό άσπλαχνο και σκληρό και ότι δε σε δέχεται και δε σε συγχωρεί, για να σε απελπίσει και να σε κρατήσει δέσμιό του. Και δικαιολογήται ο αμαρτωλός, «εγώ έκαμα πολλά», λέγει· ο Θεός δε δέχεται τη μετάνοιά μου, και μένει μακριά από την εξομολόγηση και τη σωτηρία.

Αυτό είναι το μεγάλο ψέμα του διαβόλου. Διαβάζοντας το λόγο του Θεού, διαπιστώνουμε ότι «δε θέλει το θάνατο του αμαρτωλού, αλλά θέλει όλοι να μετανοήσουν και να σωθούν» Ο σαρκωθείς Θεός Λόγος, καλεί τους ανθρώπους κοντά Του: « Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς» (Ματθ. 11,28). Ας προσέξουμε λοιπόν, καμιά απελπισία, καμιά αμφιβολία, καμιά απόγνωση, γιατί ο Θεός περιμένει τον κάθε αμαρτωλό να μετανοήσει και δέχεται τους πάντες, φτάνει να μισήσουν την αμαρτία και να τη αποστραφούν. Την άπειρη αγάπη του Θεού και την αναζήτηση του αμαρτωλού τη βλέπουμε μέσα από την παραβολή του άσωτου υιού μέσα στο Ευαγγέλιο. Διώξε μακριά άνθρωπε την θλίψη, την απόγνωση και το φόβο και τρέξε χωρίς αναβολή σε κάποιο εξομολογητήρι με ταπείνωση και συντριβή όπως ο άσωτος και εξομολογήσου και θα γαληνέψει η ταραγμένη σου ψυχή και η χαρά της ελπίδας θα σε κυριεύσει. Τρέξε σήμερα, γιατί αύριο ίσως είναι αργά, τρέξε τώρα που βρίσκεσαι στη ζωή, ο χρόνος φεύγει και αν δεν προφτάσεις αλλίμονο, καλλίτερα να μη ζούσες καθόλου.

Και τέλος είναι και αυτοί που δικαιώνονται από μόνοι τους. Λένε μερικοί εγώ δεν έκλεψα, δε σκότωσα, δεν αδίκησα κανένα, άρα δεν είμαι αμαρτωλός. Πόση μεγάλη πλάνη! Πόση μεγάλη φιλαυτία! Κάνετε λοιπόν το κόπο εσείς που τα λέτε αυτά, ανοίξετε το Ευαγγέλιο του Λουκά στο κεφάλαιο 16 και διαβάστε την παραβολή « του πλούσιου και του φτωχού Λαζάρου» και θα δήτε ότι ο πλούσιος ούτε έκλεψε ούτε αδίκησε κι όμως καταδικάσθηκε στο τόπο των βασάνων, μόνο και μόνο γιατί δεν έδειξε λίγη συμπάθεια στο πόνο και στην ανάγκη του φτωχού εκείνου Λαζάρου. Εσύ είσαι βέβαιος πως έδειξες πάντοτε σ όλους αυτή την καλωσύνη και δεν περιφρόνησες κανένα στη ζωή σου; Λέγεις δε σκότωσα, αλλά μήπως δεν έκαμες καμιά έκτρωση της γυναίκας σου, η δε συμβούλεψες άλλους να το κάνουν; Με τη γλώσσα σου δεν σκότωσες την τιμή και την αξιοπρέπεια του άλλου; Δεν αποφεύγεις την τεκνογονία χωρίς σοβαρούς λόγους και δεν αφήνεις μια ζωή να έλθει στο κόσμο; Λες δεν έκλεψα, αλλά δεν είσαι σίγουρος γιατί ίσως με το ζύγισμα κάποιων αγαθών, η με την υπερτίμηση τους κλέφτεις το συνάνθρωπό σου. Είσαι σίγουρος ότι τηρείς τις εντολές του Θεού και της Εκκλησίας όλες; Ασκείς σωστά τα θρησκευτικά σου καθήκοντα ακόμα και τις διάφορες αρετές, η μήπως μόνο μερικές και τις άλλες τις θεωρείς ασήμαντες;

Όταν θελήσεις και επισκεφθείς τον Πνευματικό θα διαπιστώσεις πάρα πολλές αμαρτίες στην πλάτη σου που δεν τις έχεις υπόψιν σου και σε ενοχοποιούν ενώπιον του Κριτή. Τότε θα δεις αν είσαι αναμάρτητος και αθώος! Σε συμβουλεύω λοιπόν να επισκεφθεί όσο πιο γρήγορα μπορείς το εξομολογητήρι για το δικό σου καλό.

Χριστιανοί!

Ο λόγος του Θεού μας διαβεβαιώνει ότι «πάντες ήμαρτον και στερούνται της δόξης του Θεού» (Ρωμ. 3, 23). Όλοι είμαστε αμαρτωλοί και δεν έχουμε την δόξα που δίνει ο Θεός στους δικούς Του. Για τούτο όλοι χρειαζόμαστε καθαρισμό, μετάνοια και εξομολόγηση, για να γίνουμε παιδιά αγαπημένα του Κυρίου. Να μη γελιόμαστε ότι δεν έχουμε αμαρτίες. Ο νόμος του Θεού είναι σαν μια αλυσίδα με μεγάλους και μικρούς κρίκους, που και τον πιο μικρό κρίκο αν σπάσεις η αλυσίδα καταστρέφεται όλη. Ποιος μας βεβαιώνει ότι δε σπάσαμε έστω και κάποιο μικρό κρίκο; μια έστω μικρή αμαρτία την οποία θα βρούμε εμπόδιο την ώρα του θανάτου μας και την ημέρα της κρίσεως;

Για να επανορθώσεις τη ζημιά μόνο με τη μετάνοιά σου και την εξομολόγησή σου ενώπιον του Θεού και του Πνευματικού σου Πατέρα και τη σωστή συμμετοχή σου στο Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας.

Εξομολόγηση του Γέροντος Φιλοθέoυ (Ζερβάκου) τo 1908

Βρέθηκε στο αρχείο του μετά την κοίμησή του

1. Δεν αγαπώ το Θεό με όλη μου την ψυχή, την καρδιά και τη διάνοια. Δεν έχω υπακοή στις εντολές του Κυρίου και δεν φυλάγω τις υποσχέσεις πού έδωσα στο Βάπτισμα και στην κουρά μου ενώπιον του Θεού, των Αγγέλων, των Αγίων και των ανθρώπων.

2. Δεν προσεύχομαι και δε μελετώ με προσοχή.

Στις ιερές Ακολουθίες και αγρυπνίες, ακόμη και στην ώρα της Θείας Λειτουργίας, παρίσταμαι στο Ναό χωρίς φόβο, προσοχή και ευλάβεια. Πολλές φορές έχω απρεπείς, αισχρούς, ακάθαρτους και βλάσφημους λογισμούς.

3. Δεν έχω μετάνοια αληθινή, ούτε πένθος, ούτε δάκρυα. Δεν εξομολογούμαι καθαρά και με συντριβή καρδιάς· ούτε έχω συναίσθηση ότι η εξομολόγησή μου γίνεται ενώπιον του Παντογνώστη Θεού, που είναι πανταχού παρών και γνωρίζει τα πάντα, και τους λογισμούς και τα βάθη της καρδιάς μου.

4. Στο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας προσέρχομαι αναξίως, χωρίς την πρέπουσα ετοιμασία, χωρίς φόβο Θεού, πίστη και αγάπη.

5. Δεν αγαπώ τον πλησίον όπως τον εαυτό μου.

6. Δεν έχω αγάπη ούτε τον πρέποντα σεβασμό στον πνευματικό μου πατέρα και στούς προεστώτες του Μοναστηριού. Δεν έχω τέλεια υπακοή και εγκοπή του θελήματός μου.

7. Είμαι υπερήφανος, αντίλογος, κενόδοξος, ανθρωπάρεσκος, φίλαυτος, φλύαρος· αργολογώ, πολυλογώ, αστεΐζομαι και γελώ για ανόητα πράγματα, καταλαλώ, κατακρίνω, κατηγορώ, ψεύδομαι, συκοφαντώ, θυμώνω, οργίζομαι και μνησικακώ.

8. Δεν έχω εγκράτεια, υπομονή, πραότητα, ταπείνωση. Είμαι κοιλιόδουλος, γαστρίμαργος, λαθροφάγος, ιδιόρρυθμος, ακατάστατος.

9. Αμαρτάνω με όλες μου τις αισθήσεις (όραση, ακοή, γεύση, όσφρηση και αφή).

10. Αμαρτάνω με λόγια και έργα, με τη θέλησή μου και χωρίς αυτή, με γνώση ή άγνοια, με το νου και τη διάνοια· είμαι αμελής και οκνηρός και γι’ αυτό έχω πολλές φορές κακές και αισχρές επιθυμίες, άτοπους, αισχρούς, ακάθαρτους, υπερήφανους και βλάσφημους λογισμούς.

Γι’ αυτές τις αμαρτίες που εξομολογήθηκα, πάτερ, ενώπιον του Θεού και ενώπιόν σου, και για άλλες αναρίθμητες πού από λήθη ή άγνοια παρέλειψα να εξομολογηθώ, ζητώ από το Θεό συγχώρηση.

Ὁ Πνευματικός πού ἐξομολόγησε τόν δήμιό του

Ο π Γεράσιμος Ίσκου γεννήθηκε στις 21 Ιανουάριου 1912 στο Μπακάου της Ρουμανίας . Μπήκε στη μονή Μπαγδάνα ως δόκιμος από νεαρή ηλικία . Το 1937 ήταν ηγούμενος στη μονή Άρνοτα . Το1943 έγινε ηγούμενος στη μονή Τισμάνα

Με τη καθίδρυση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη Ρουμανία και την έναρξη του διωγμού της εκκλησιάς η μονή Τισμάνα γίνεται ένας από τους σημαντικούς πυρήνες αντικομ μουνιστικής δράσης.

Συνελήφθη στις 26 Σεπτέμβρη 1948.

Στις φυλακές της Κραϊόβας όπου γίνεται η ''δίκη ''του, παρά τα βασανιστήρια, δεν προδίδει κανέναν. Από εκεί τον μεταφέρουν στο τρομερό Αϊούντ όπου τον ανάγκασαν να βγάλει το μοναχικό του ένδυμα (στη Κραϊόβα του το επέτρεψαν ).

Στη φυλακή ο πατέρας Γεράσιμος γαληνεύει τις ψυχές των κρατουμένων με τη δύναμη της πίστης. Το μεγαλύτερο ''όπλο'' του ήταν η προσευχή του Ιησού. Εκτός από τα βασανιστήρια τους υποχρέωναν στις πιο δύσκολες και ταπεινωτικές εργασίες Οι φύλακες που είχαν διαλέξει ήταν από του πιο σκληρούς και πιο άπιστους ανθρώπους .

Ανάμεσα στους βασανιστές ξεχώριζε για τη σκληρότητα του κάποιος Βασιλεσκου, ποινικός κρατούμενος, ο οποίος με θέρμη είχε αγκαλιάσει την ''αναδιαπαιδαγώγηση'' (δηλαδή τη μετατροπή σε κομμουνιστικό άνθρωπο).

Οι ιερείς που είχαν φυλακιστεί στο Κανάλι ήταν ένα παράδειγμα ταπεινοφροσύνης και αντοχής για τους άλλους κρατουμένους.

Παίρνοντας τεράστια ρίσκα και πληρώνοντας με το αίμα τους, κάθε μέρα τελούσαν τη Θεία Λειτουργία, φέρνοντας το Χριστό στη μέση της κολάσεως . Τη περίοδο που ήταν στο Κανάλι ο π Γεράσιμος αρρώστησε από φυματίωση και τον πήγαν στο νοσοκομείο των φυλακών της Τιργκου –Οκνα. Τον μετέφεραν στο δωμάτιο 4 όπου βρισκόταν οι ετοιμοθάνατοι . Η ιατρική περίθαλψη ήταν ανύπαρκτη, για φάρμακα ούτε λόγος . Όσοι κρατούμενοι είχαν ιατρικές γνώσεις βοηθούσαν τους φυματικούς ρισκάροντας την υγεία τους.

Το δωμάτιο 4 ήταν πάντα γεμάτο, έτσι ώστε σε κάθε κρεβάτι βρίσκονταν 2-3 ασθενείς . Ο π Γεράσιμος βρισκόταν στο ίδιο κρεβάτι με το στρατηγό Τουτιρέσκου, τον οποίο γύρισε στην αληθινή πίστη.

Ο π. Γεράσιμος Ίσκου, ο οποίος έλαμπε επειδή είχε τη χάρη του Θεού, προγνώριζε τη μέρα του θανάτου του και παρακάλεσε να του πλύνουν το σώμα ( κατά το σύνηθες ). Πριν εγκαταλείψει τον κόσμο τούτο όμως έκανε μια χειρονομία που έδειξε στους γύρω του το μέγεθος της αγιοσύνης του. Ο Βασιλέσκου ο βασανιστής του έφθασε και αυτός στο νοσοκομείο ,άρρωστος από φυματίωση. Στις 25 Δεκεμβρίου 1951, ο π Γεράσιμος σηκώθηκε από το κρεβάτι του με πολύ δυσκολία και πήγε στο προσκέφαλο του Βασιλέσκου ο οποίος βρισκόταν στο ίδιο δωμάτιο. Με αγάπη χριστιανική, του έπλυνε το πρόσωπο και του είπε: «Ησύχασε είσαι νέος και δεν ήξερες τι κάνεις . Σε συγχωρώ με όλη μου τη καρδιά .Αφού συγχωρούμε εμείς τότε σίγουρα και ο Χριστός που είναι πιο καλός από εμάς θα σε συγχωρέσει.»Τον εξομολόγησε και τον κοινώνησε. Μετά ο π Γεράσιμος γύρισε στο κρεβάτι του και παρακάλεσε να του διαβάσουν τις προσευχές και παρέδωσε τη ψυχή του ακούγοντας αγγελικούς ύμνους . Την ίδια νύχτα ,τη νύχτα των Χριστουγέννων, ο π Γεράσιμος και ο Βασιλέσκου έφυγαν μαζί για το Κύριο. Όπως ακριβώς ο ληστής στο σταυρό που γνώρισε το Θεό και μετανόησε για τις πράξεις του.Τα σώματα τους τα πέταξαν οι κομμουνιστές, όπως συνήθιζαν, για να κρύβουν τα εγκλήματά τους, στους κοινούς λάκκους των φυλακών της Τιργκου –Οκνα.(φωτο)

Πραγματικά ο βίος των νεομαρτύρων των κομμουνιστικών φυλακών είναι το Νέο Πατερικό της Ορθοδόξου εκκλησίας. Ταπεινωμένοι, στριμωγμένοι, φριχτά βασανισμένοι, αντί για μίσος έδειχναν ατελείωτη αγάπη. Ακόμη και ‘ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της σεκιουριτάτε έγραψε στα απομνημονεύματά του ότι σίγουρα στις φυλακές υπήρχε ο Χριστός, αλλιώς δεν εξηγείται πως κράτησαν την πίστη τους μετά από τόσα βασανιστήρια.

Μετάφραση: proskynitis.blogspot.com, Πηγή:hotnews.ro, proskynitis.blogspot.com

Ο Σταυρός μας

Έχουμε σκεφτεί ποτέ, ποιός είναι ο Σταυρός τον οποίο ο Χριστός μας καλεί να σηκώσουμε; Δύσκολη ερώτηση. Ή μάλλον δύσκολη απάντηση. Γιατί ποτέ ίσως δεν έχουμε σκεφτεί αυτό το θέμα. Ή δεν θέλουμε να σκεφτούμε, διότι ο Σταυρός μας θυμίζει πόνο, αδικία, φόβο και αποφεύγουμε να κοιτάξουμε, να ψάξουμε στον Σταυρό μας.

Όμως από εκεί ξεκινά και η αλλαγή μας. Από τότε που θα συνειδητοποιήσω ποιος είναι ο πραγματικός Σταυρός μου. Όταν θα τον δω, όταν θα τον ακουμπήσω. Και όταν πρόθυμα τον σηκώσω και συνεχίσω την πορεία μου.

Θα με ρωτήσετε πως μπορεί να γίνει αυτό; διότι οι ψυχικές διεργασίες έως ότου να «σηκώσω πρόθυμα τον Σταυρό μου» είναι πολλές και κυρίως δύσκολες. Πρακτικά πως μπορεί να γίνει αυτό;

-Με την πίστη… Πίστη πως ο Θεός γνωρίζει πολύ καλά πιο είναι το συμφέρον για τη ψυχή μας. Για αυτό μας δίνει και τον ανάλογο Σταυρό. Αφού τον ζυγίσει και τον ταιριάξει για τα δικά μας μέτρα, για τις δικές μας πλάτες, τότε μας τον βάζει στους ώμους και εμείς πρέπει να ανεβούμε Γολγοθά.

Αυτή είναι μια σταυρική πορεία, δύσκολη, αλλά μην ξεχνάμε πως μπροστά από εμάς είναι ο Χριστός και μετά ακολουθούμε εμείς. Έχει αγιάσει τη πορεία αυτή ο Κύριος.

-Με την Πίστη ότι μετά τη σταύρωση υπάρχει και η Ανάσταση. Μετά τη ματωμένη πορεία και τη σταύρωση ακολουθεί πάντα, μα πάντα η Ανάσταση. Γρήγορα ή αργά πάντα ακολουθεί η Ανάσταση.

Ίσως αυτό το ξεχνάμε πολλές φορές. Στεκόμαστε στο γεγονός της σταύρωσής μας και λησμονούμε το ότι κάποια στιγμή σίγουρα, μα σίγουρα θα έρθει και η Ανάστασή μας.  Η μνήμη Αναστάσεως ας μην βγει ποτέ, μα ποτέ από το μυαλό μας.

-Με τον πνευματικό μας πατέρα. Μαζί του ας βαδίσουμε τη σταυρική πορεία. Ας αποκτήσουμε μια αληθινή σχέση με τον πνευματικό μας, ας του ξεδιπλώσουμε τις πτυχές τις ψυχής μας. Με υπακοή και ταπείνωση στα λόγια του, θα μπορέσουμε να σταθούμε στις απαιτήσεις της ζωής μας. Διότι τότε ο πνευματικός μας, θα έχει πάρει τη θέση του Σίμωνα Κυρηναίου και θα μοιραστεί μαζί μας το βάρος του σταυρού μας.

-Αν θέλουμε να ακολουθήσουμε τον Χριστό, θα πάρουμε στους ώμους μας τον Σταυρό μας. Όμως πια δεν θα φοβόμαστε. Διότι η αγάπη για τον Κύριο διώχνει τον φόβο. Διότι μπροστά είναι ο Χριστός. Διότι η μνήμη της Ανάστασης κάνει την ψυχή μας να σκιρτά από χαρά. Διότι η σκέψη και η πρόγευση του Παραδείσου κάνει τον οποιοδήποτε σταυρό, κάθε δοκιμασία, να φαντάζει μηδαμινή και ανάξια λόγου μπροστά στη γλυκύτητα της αιωνίου ζωής κοντά στον Χριστό.  

Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑ - Μοναχού Αγαθαγγέλου Άγιον Όρος

Η σχέση μας με τον πνευματικό μας πατέρα.


Πολύ συχνά ακούμε μέσα στους κύκλους της Εκκλησίας να μιλούν οι πιστοί για τον πνευματικό τους πατέρα. Ο καθένας έχει μια ιστορία να πει για τον δικό του πνευματικό, τις περισσότερες φορές μάλιστα με τέτοιο τρόπο που σου δίνει να καταλάβεις πως δεν υπάρχει καλύτερος πνευματικός από τον δικό του. Τελικά, όμως, μήπως υπερεκτιμάμε τον πνευματικό μας ή μήπως δεν καταλαβαίνουμε την πραγματική του αξία; Ποια είναι η σχέση μας μαζί του ή ποια πρέπει να είναι η σχέση μας μαζί του; Κάποιος μεγάλος γέροντας κάποτε, όταν τον ρώτησα να μου πει πως να βρω τον κατάλληλο πνευματικό μου απάντησε : «Παιδί μου, ο γνήσιος πνευματικός πατέρας δεν είναι δύσκολο να φανεί όταν έχεις τα μάτια της ψυχής σου ανοικτά και ποθείς μ’ όλη σου την καρδιά να τον αποκτήσεις. Γιατί αμέσως θα νιώσεις μέσα σου την δύναμη της προσευχή του και την θέρμη της αγάπης του. Ο γνήσιος πνευματικός πατέρας ξέρει ν’ αγαπά αληθινά και ν’ αγκαλιάζει με πατρική στοργή κάθε άνθρωπο που τον πλησιάζει και του ζητά την βοήθειά του. Ποτέ δεν θυμώνει ότι κι αν του πουν, ούτε μαλώνει αλλά με όμορφα λόγια προσπαθεί να διδάξει την αλήθεια και να σωφρονίσει εκείνον που αμαρτάνει. Πολλές φορές μάλιστα υποφέρει μπροστά στην αμαρτία των ανθρώπων και στην σκληρότητα της καρδιάς τους απέναντι στο Θεό. Αλλά υπομένει, επιμένει, αγρυπνεί, δακρύζει, ταπεινώνεται μπροστά στον άλλον για να μπορέσει να τον τραβήξει εκεί που θέλει, στο δρόμο του Θεού, μακριά από την αμαρτία. Περιμένει, αγωνιά, διακονεί, παρακαλεί, διδάσκει, συγχωρεί και θυσιάζεται πάντα με την ελπίδα του στο άπειρο έλεος του Θεού ότι θα μαλακώσει και αυτή η καρδιά και θα την τραβήξει κοντά Του. Παιδί μου, δυστυχώς, σήμερα σπανίζουν τέτοιοι πνευματικοί οδηγοί. Γιατί για να έχει κάποιος όλα αυτά τα χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχει νικήσει πρώτα τον εαυτό του και τα πάθη του. Γι’ αυτό να ερευνήσεις πολύ προτού κατασταλάξεις σ’ έναν πνευματικό. Πρόσεξε όμως γιατί αυτού του είδους οι πνευματικοί κρύβονται και είναι δύσκολο να τους καταλάβεις. Πόσοι τους είχαν μπροστά τους αλλά δεν θέλανε να δουν και να καταλάβουν και ενώ ήταν πνευματικά διαμάντια τους θεωρούσαν κοινούς ανθρώπους και τους κατηγορούσαν κιόλας. Πρόσεξε, παιδί μου, κι αν βρεις κάποτε τέτοιο πνευματικό ποτέ να μην τον αποχωριστείς και να προσεύχεσαι για εκείνον να τον φυλάει ο Θεός γιατί διαμέσου εκείνου θα φυλάει και σένα».

Προβληματίστηκα από τα τελευταία λόγια του γέροντα και με κάποια αφέλεια και απορία τον ρώτησα πως γίνεται να έχεις τέτοιο πνευματικό και να τον κατηγορείς; Πως πρέπει να του συμπεριφέρεσαι τελικά ή μάλλον πως πρέπει να είναι το πνευματικό παιδί απέναντί του; Ο γέροντας αναστέναξε και μετά από λίγα λεπτά μου είπε με λυπημένο ύφος : «Παιδί μου, δυστυχώς, αυτοί οι πνευματικοί δέχονται μεγάλες στενοχώριες από μερικούς ανθρώπους γιατί δεν τους καταλαβαίνουν. Είναι ελάχιστοι εκείνοι που τους ευχαριστούν ή και κανένας. Γιατί να ξέρεις, παιδί μου, την μεγαλοσύνη του μεγάλου οι πολλοί την ανέχονται, οι λίγοι την δέχονται κι ελάχιστοι την καταλαβαίνουν. Γνώρισα, λοιπόν, ανθρώπους που θεωρούσαν τον εαυτό τους ανώτερο από τον πνευματικό τους! Και κάθε ένας γίνεται έτσι όταν δεν υπακούει στον πνευματικό του. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης λέει χαρακτηριστικά : «Εκείνος, όστις διαφωνεί μετά του πνευματικού και διορθοί αυτόν, θέτει εαυτόν υψηλότερον του τελευταίου και παύει πλέον να είναι μαθητής...». Πως λοιπόν, αν έχουμε έναν τέτοιο γνήσιο πνευματικό τολμούμε πολλές φορές να τον κρίνουμε ή να τον αμφισβητήσουμε; Παιδί μου, όταν φτάνουμε σε αυτό το σημείο είναι προτιμότερο να αλλάζουμε πνευματικό γιατί πλέον δεν ωφελούμαστε από αυτόν. Κάνουμε κακό και στον εαυτό μας και εκείνον στενοχωρούμε. Αν το πνευματικό παιδί δεν υπακούει αλλά αμφισβητεί, πιέζει, ζηλεύει και ελέγχει τον πνευματικό του τότε πια ωφέλεια θα μπορέσει να δει στη πνευματική ζωή του; Ο γέροντας Παΐσιος λέει πολύ όμορφα στις επιστολές του : «...να καταλάβεις ότι ο γέροντάς σου φέρει την δική σου ευθύνη και ότι φροντίζει αυτός για την σωτηρία σου και ό,τι κάνει το κάνει για το καλό σου και όχι να σε βασανίζει...». Ποιο το κέρδος αν δεν δεχόμαστε τις συμβουλές του, τις παρακλήσεις του ή και τις επιπλήξεις του; Μήπως, εμείς γνωρίζουμε περισσότερα για τη σωτηρία μας και το καλό μας; Μα τότε δεν τον έχουμε ανάγκη γιατί να τον ταλαιπωρούμε με τις αντιδράσεις μας! Γι’ αυτό παιδί μου στη σχέση πνευματικού με το πνευματικοπαίδι πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή και να προσπαθούμε να κρατάμε αυτή τη σχέση στη ισορροπία που της αρμόζει. Θα πρέπει να είναι μια αγιοπνευματική σχέση, χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις, χωρίς εμπάθειες και προσωπολατρίες ή συναισθηματισμούς. Χρειάζεται πολλή προσοχή και διάκριση. 

  

Όχι μπροστά στον πνευματικό μας, όταν είναι καλά τα πράγματα, να του μιλάμε όμορφα και να τον ανεβάζουμε στα ουράνια και με το πρώτο πρόβλημα να ξεσπάμε σ’ αυτόν και να τον κατηγορούμε. Πολλοί άνθρωποι αγαπούν τον πνευματικό τους τόσο όσο τον έχουν ανάγκη. Μόλις βοηθηθούν και πατήσουν στα πόδια τους μπορεί και να τον ξεχάσουν κιόλας. Αυτό, όμως είναι αχαριστία και ανειλικρίνεια. Ούτε πάλι να φτάνουμε στο σημείο να θέλουμε τον πνευματικό κτήμα μας και ν’ ασχολείται μόνο μαζί μας. Πάνω από όλα είναι ιερέας του Υψίστου και δεν ανήκει σε κανέναν παρά μόνο σ’ Εκείνον. Το γνήσιο πνευματικό παιδί, όμως, θα φανεί ανάμεσα σε όλα τ’ άλλα γιατί απλούστατα θα μοιάζει του πατέρα του. Γιατί είναι υπάκουο, υποχωρεί, υπομένει, δίνεται, αγαπά, προσεύχεται, ταπεινώνεται, διακρίνει, συγχωρεί, ευχαριστεί, θυσιάζεται, ξεχνά, απωθεί το κακό, ελκύει το καλό, ξέρει πότε να μιλά και πότε να σιωπά. Με λίγα λόγια μιμείται τις αρετές του πνευματικού του πατέρα...». Αυτά τα λόγια του γέροντα χαράκτηκαν μέσα μου και με περισσότερη θέρμη αναζητούσα τον πνευματικό εκείνο που θα ταίριαζε στην περιγραφή του. Εδώ και μερικά χρόνια με αξίωσε ο Θεός και βρήκα πνευματικό, όπως ακριβώς μου τον είχε υποδείξει εκείνος ο άγιος γέροντας. Τώρα το μόνο που μένει και προσπαθώ είναι να γίνω και ‘γω το πνευματικό παιδί που μου περιέγραψε. Ας συλλογιστούμε όλοι τη σχέση μας με τον πνευματικό μας. Είναι μια αληθινή σχέση αγάπης χωρίς εμπάθειες και προσκολλήσεις; Μήπως εμείς φταίμε που τελικά δεν προχωράμε πνευματικά και όχι εκείνος; Και αν δεν καταλήξουμε σ’ αυτό το συμπέρασμα τουλάχιστον ας μην τον ταλαιπωρούμε αλλά ας αλλάξουμε πνευματικό ψάχνοντας εκείνον που είναι στα «μέτρα» μας. Γιατί ο κάθε πνευματικός κουβαλάει μαζί με το σταυρό του και καθένα από εμάς και φέρει την ευθύνη της σωτηρίας μας. Ας μην του κάνουμε πιο βαρύ το φορτίο. Ας πάρουμε την απόφαση ν’ ανέβουμε στο δικό μας σταυρό και να μείνουμε εκεί.


Μοναχός Αγαθάγγελος

Άγιον Όρος

Πηγή : sinodiporos.blogspot.gr

Το διαχρονικά ζωηφόρο μήνυμα των Τριών Μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας

Το διαχρονικά ζωηφόρο μήνυμα των Τριών Μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας,

του Παναγιώτη Τσαγκάρη,
01.02.10

Το διαχρονικά ζωηφόρο μήνυμα
των Τριών Μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας
του Παναγιώτη Τσαγκάρη
Θεολόγου
Υπευθύνου ΣΕΠ ΚΕΣΥΠ Καλλονής Λέσβου
Προέδρου της Ένωσης Θεολόγων Νομού Λέσβου
(Παράρτηματος της ΠΕΘ)

***

Ομιλία που εκφωνήθηκε στο Δημοτικό θεάτρο Μυτιλήνης, στα πλαίσια της εκδήλωσης που οργάνωσε η Περιφερειακή Δ/νση Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου για την σχολική εορτή των Τριών Ιεραρχών, στις 30 Ιανουαρίου 2010.

***

«Τρισήλιον Φως τρεις άνηψεν ηλίους»(1), ήλιους ορθόδοξης θεολογίας, χριστιανικής φιλοσοφίας, οικουμενικής παιδαγωγίας, θυσιαστικής διακονίας, οιακόστροφης ποιμαντορίας, ανεπανάληπτης συγγραφικής και ποιητικής μεγαλουργίας, «Βασίλειον τον Μέγαν και τον Θεολόγον Γρηγόριον συν τω κλεινώ Ιωάννη τω την γλώτταν χρυσορρήμονι».(2)

Τα παραπάνω υπερθετικά κατηγορήματα που ευλαβικά αποδώσαμε στους Τρείς Πατέρες της Εκκλησίας είναι αλήθεια, ας το ομολογήσουμε, ότι θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως πομπώδη, μεγαλόσχημα και συντεχνιακά ενώ είναι βέβαιο ότι θα αξιολογηθούν ως ασήμαντα από πολλούς νεοέλληνες τους οποίους ακόμη και η εορτή των Τριών Ιεραρχών τους αφήνει ασυγκίνητους και κάποιους μάλιστα τους ενοχλεί. Γιατί; διότι «δεν μας συγκινούν πια ούτε η σοφία, ούτε η αγιοσύνη, διότι δεν εκτιμούμε πια ούτε τους Έλληνες προγόνους μας ούτε τους Πατέρες της Εκκλησίας. Άλλες αντιλήψεις, άλλα πιστεύματα, άλλα ιδανικά τώρα βρήκαν θέση μέσα μας»(3).
Τα δυτικά ξυλοκέρατα των διαφόρων αθεϊστικών φιλοσοφικών ρευμάτων, ως πολιτιστικά υποπροϊόντα της Εσπερίας, εισήχθησαν από τα τέλη του 19ου αιώνα και στην καθ' ημάς εγχώρια πραγματικότητα προλειαίνοντας το έδαφος για τη συσσωμάτωση μας στην νέα παγκοσμιοποιημένη κοινωνία.

Στην πορεία αυτή της μεταμοντέρνας κοινωνίας μας, προς το «οικουμενικό χωριό», δεν αναγνωρίζουμε πλέον λόγο ύπαρξης στην αντικειμενική και απόλυτη Αλήθεια αλλά θεοποιούμε την υποκειμενικότητα και σχετικοποιούμε ακόμη και την πραγματικότητα.

Και ως εκ τούτου αμφισβητούμε τα παλαιά, αποδομούμε τα δοκιμασμένα και θεοποιούμε τα νέα.
Το ερώτημα που διαρκώς μας τριβελίζει το μυαλό, είναι πως θα πάμε μπροστά, πως θα προοδεύσουμε, σκεπτόμενοι όμως πάντα ωφελιμιστικά και χρησιμοθηρικά.

Η νοοτροπία αυτή διαποτίζει όλο το είναι της ζωής μας. Αγγίζει ακόμη την Παιδεία και γιατί όχι και την Εκκλησία.
Επενδύουμε έτσι, σε μια τεχνοκρατική και χρησιμοθηρική εκπαίδευση, η οποία αποθεώνει την ποσοτική πληροφόρηση και την εργαλειακή γνώση ως μοχλούς προσωπικής και κοινωνικής ανάπτυξης, αδιαφορεί όμως επικίνδυνα για την κριτική σκέψη, την πνευματική καλλιέργεια, την αλήθεια.

Από την άλλη, οι μετέχοντες του εκκλησιαστικού γεγονότος, με το να παρασυρόμαστε συχνά σε μια ακατάσχετη και ψευδώνυμη αγαπολογία, υποβαθμίζουμε την Αλήθεια και την Πίστη. Έτσι επέρχεται η λήθη της Αλήθειας και με αυτή τη νοοτροπία, δεν είναι καθόλου παράδοξο το γεγονός της λησμοσύνης του μεγέθους της προσφοράς των Τριών Ιεραρχών και της τιμής που οφείλουμε σ' εκείνους.

Επίσης, είναι αξιοπρόσεκτο και το επισημαίνουμε, ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των λόγων που εκφωνούνται προς τιμή τους, ενώ υπάρχει πληθώρα αναφορών στο παιδαγωγικό και κοινωνικό μήνυμα τους, απουσιάζει το όνομα Εκείνου που είναι το αίτιο της ύπαρξης τους. Εκείνου που κατά την πίστη τη χριστιανική είναι η όντως Αλήθεια. «Έστι δε η αυτοαλήθεια ο Θεός ημών»(4) θα πει ο Μέγας Βασίλειος. Απουσιάζει το υπέρ παν όνομα, το όνομα του σαρκωμένου Λόγου του Θεού, του Χριστού.

Γιατί; Μήπως άραγε, επειδή, στον κοσμοπολίτικο κόσμο μας του life style, της ψηφιακής εικόνας, της virtual reality πραγματικότητας, της μοριακής βιολογίας, της νανοτεχνολογίας, το όνομα του Χριστού θεωρείται δεδομένο ή μήπως στερεότυπο, παράταιρο ή και απαγορευμένο;
Στο δημόσιο διάλογο που τον τελευταίο καιρό διεξάγεται για την απομάκρυνση των θρησκευτικών (βλέπε Χριστιανικών) συμβόλων από τους δημόσιους χώρους, η ειρωνική έκφραση «Κυκλοφορεί στα σχολεία επικίνδυνος τις ονόματι Χριστός»(5), που ειπώθηκε για να καταδείξει το παράλογο του ζητήματος, μας προβληματίζει.

Επιτρέψετέ μου λοιπόν σήμερα ταπεινά να θυμίσω στην αγάπη σας ότι ο Θεολόγος Γρηγόριος έλεγε χαρακτηριστικά, «Μνημονευτέον Θεού μάλλον ή αναπνευστέον»(6). Συχνότερα να θυμάσαι το Θεό, παρά να αναπνέεις.

Το όνομα του Ιησού Χριστού βρισκόταν ανελλιπώς στα χείλη των Τριών Αγίων. Κι ακόμη περισσότερο, βιώνοντας ο μεγάλος άγιος της Καισαρείας, «Το ζην ημίν Χριστός» (Φιλιπ. 1, 21) (Για μας όλη η ζωή είναι ο Χριστός), τονίζει ότι κατά συνέπεια οφείλουμε: «Και ο λόγος μας να αναφέρεται στο Χριστό, και η σκέψη μας και κάθε πράξη μας να εξαρτώνται από τις εντολές Του και η ψυχή μας να μορφωθεί σύμφωνα με την προσωπικότητα του Χριστού»(7).
Αυτό ήταν το πνεύμα των Τριών Πατέρων οι οποίοι δεν φιλοσοφούσαν, αλλά θεολογούσαν. Οι οποίοι επίστευαν, εβίωναν, ελάτρευαν, εκήρυτταν εσταυρωμένο και αναστημένο Χριστό. Και οι οποίοι ως Χριστοφόροι και Χριστοκήρυκες αναμόρφωσαν την Οικουμένη.

Ακράδαντη πίστη τους ήταν πως δεν σώζει, ούτε λυτρώνει, ο επικριτικός, τυπολατρικός, φαρισαϊκός, πολιτικός, τεχνοκρατικός και φιλοσοφικός λόγος, αλλά ο Υιός και Λόγος του Θεού.
Οι διάφοροι λόγοι τρέφουν και τέρπουν τον εγωισμό, την ιδέα της παντοκρατορίας του ανθρώπου, καλλιεργούν το σφετερισμό ιδιωμάτων ετέρου και υποδαυλίζουν την ελκυστική ιδέα της αντιποίησης αρχής δηλαδή της όντως αρχής της Ζωής, της Αλήθειας και του Φωτός, του Χριστού.

Ο Γρηγόριος ο Νανζιανζηνός λέει χαρακτηριστικά: «Την ανθρώπινη σοφία, τους ανθρώπινους λόγους τους εγκατέλειψα, γιατί ακολούθησα το λόγο του μεγάλου Θεού, που υπερκαλύπτει κάθε ευμετάβλητο, πολύπλοκο λόγο του ανθρώπινου νου»(8).

Σήμερα ζούμε στην εποχή της βασιλείας του λόγου, αλλά παραθεωρούμε τον Υιό και Λόγο του Θεού. Μήπως εκλείπει η πίστη και γι΄ αυτό απουσιάζει και η ομολογία;

Οι Τρεις όμως, σήμερα τιμώμενοι Άγιοι, ως αυθεντικοί «βλαστοί Ευαγγελίου»(9), «διατήρησαν το θεμέλιο της πίστεως στο Χριστό ασάλευτο»(10), διότι γράφει ο ιερός Χρυσόστομος «όποιος ξεφύγει από την πίστη, δεν στέκεται πουθενά αλλά κολυμπάει εδώ και εκεί έως ότου καταποντισθεί τελείως»(11). Αντίθετα, συνεχίζει ο ίδιος Πατέρας, «τα μέγιστα δια της πίστεως και ου δια λογισμών κατορθούνται»(12). Και ακόμη περισσότερο συνεχίζει: «Η πίστη αποδεικνύει τη γνησιότητα των πράξεών μας και από την ειλικρινή πίστη γεννιέται η αγάπη, γιατί εκείνος που πιστεύει αληθινά στο Θεό, δεν ανέχεται ποτέ να εγκαταλείψει την αγάπη»(13).

Αλλά και η άσκηση της αγάπης οφείλει να συμβαδίζει με την ομολογία του ονόματος του Χριστού, ο οποίος είπε: «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν»(Ιωαν. 15, 5).

Αν δεν υπάρξει σύζευξη ορθοδοξίας και ορθοπραξίας, ο λόγος της ζωής γίνεται φιλοσοφικός και ειδωλοποιείται. Όταν λοιπόν, αλλοιώνεται η πίστη αλλοιώνεται και η ζωή. Αυτή είναι η αλήθεια.

Οι έμπειροι και πνευματοφόροι Πατέρες «έδιναν πάντα προτεραιότητα στην αλήθεια, προκειμένου να διασώσουν την καθολικότητα του νοήματος της ζωής»(14). «Το μεγαλύτερο κακό που μπορεί να πάθει κανείς είναι να χάσει την αλήθεια»(15) τονίζει εμφαντικά ο Βασίλειος.

Ο συνδυασμός λοιπόν, «Πίστις δι' αγάπης ενεργουμένη» (Γαλ. 5, 6), όπως είπε ο Απόστολος Παύλος, οδηγεί στην επίτευξη του πρωτεύοντος στόχου, στην αγιότητα, στην σωτηρία.

Είναι ξεκάθαρη η προτροπή του Χρυσοστόμου προς πάντας και ιδιαίτερα προς τα νιάτα: «Η παιδεία μετάληψις αγιότητος εστί»(16). Αυτή είναι και η πρόταση παιδείας( με την ευρύτερη έννοια της λέξης και όχι μόνο της εκπαίδευσης) των Τριών Ιεραρχών, καθώς οι ίδιοι δεν ήταν εκπαιδευτικοί αλλά παιδαγωγοί εις Χριστόν.

«Κατ' αυτούς η παιδεία του κόσμου θεωρείται αντικειμενικώς μόνο μέσα από την παιδεία του Κυρίου»(17).

Οραματίζονται την παιδεία ως τη διαδικασία που θα οδηγήσει τον άνθρωπο να «απελευθερωθεί, όπως εύστοχα παρατηρεί ο καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Κορναράκης, από την ψευδαίσθηση ότι η φύση του δικαιώνεται διαμέσου των γνώσεών του και να οικειωθεί την αυθεντικότητα της υπάρξεως πού δεν ορίζεται από το εκάστοτε σύστημα γνώσεων άλλα από τη δυνατότητα αυτογνωσίας και τέλος την κατάκτηση της αληθινής «θεογνωσίας»(18).

Αλλά και με την στενότερη έννοια της εκπαίδευσης αν προσεγγίσουμε το έργο τους θα ωφεληθούμε, διότι θα διδαχθούμε από τη Χρυσοστομική γραφίδα και πάλι, ότι: «Ο άριστος όρος και σκοπός της διδασκαλίας είναι αυτός, το να οδηγούν οι δάσκαλοι τους μαθητές, με όσα πράττουν και με όσα λένε, στον ευτυχισμένο βίο πού όρισε ο Χριστός»(19).

Είναι βέβαια τέτοια η έκταση του παιδαγωγικού χαρακτήρα του έργου των Τριών Ιεραρχών και τόσο πολυμερής η όλη διδακτική και παιδαγωγική μεθοδολογία τους, που ίσως θα έπρεπε να μελετηθεί η πρόταση, να συμπεριληφθεί ως μάθημα στα παιδαγωγικά τμήματα των πανεπιστήμιων μας.

Οι πνευματικές τους παρακαταθήκες λοιπόν, είναι πολυτιμότατα κεφάλαια διότι υπενθυμίζουν σε όλους, ότι η αυτονόμηση του ανθρώπου από το Θεό, η πνευματική λοξοδρόμηση, είναι η γενεσιουργός αιτία της προσωπικής αλλά και της κάθε πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνουμε διαχρονικά ως κοινωνία.

Ο καθένας μας λοιπόν, προσωπικά και η κοινωνία μας συνολικά μπορεί να βρει την απάντηση στις προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος, μέσα από τα σπλάγχνα της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης μας. Μέσα από την πρόταση της οικουμενικότητας, της καθολικότητας και της αλήθειας του μηνύματος των Πατέρων της Εκκλησίας. Αυτή «η Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση μας αποτελεί το παρελθόν που ταυτίζεται με την ζωή, το βαθύτερο είναι μας και την προοπτική μας. Το Ορθόδοξο παρελθόν μας αποτελεί το δικό μας μέλλον και την ελπίδα του κόσμου»(20).

Μια παράδοση που ζει την Πεντηκοστή ως ένα συνεχές παρόν στο διάβα των αιώνων, που σαρκώνεται στις μέρες μας, στα ιερά ασκητήρια του αγιασμένου Άθωνα, στα ταπεινά κελλάκια των οσίων Γερόντων του αιώνα μας και στις άσημες καμαρούλες-Ησυχαστήρια των πολυκατοικιών της πολύβουης Αθήνας.

Μια παράδοση που λειτουργείται, στα (20)είκοσι μοναστήρια που ίδρυσε στις μέρες μας, στην έρημο της Αμερικής, ο φορτωμένος με την Αγιορείτικη πνευματική κληρονομιά, Γέροντας Εφραίμ ο Φιλοθεΐτης(21), καθώς και σ΄ όλες τις Εκκλησιές και τα μοναστήρια της Ορθοδοξίας.
Μια παράδοση που ομολογείται διακονικά «εν τω συνδέσμω της ειρήνης»(Εφ. 4, 3) και της αγάπης του Χριστού στην Αφρική και τις λοιπές χώρες της Ιεραποστολής και μαρτυρείται θυσιαστικά σε διάφορες χώρες, όπως στη σημερινή Ρωσία του σύγχρονου δεκαεννιάχρονου νεομάρτυρα Ευγένιου Ροντιόνωφ ο οποίος την ζωή του πρόσφερε «θυσία τω Θεώ»(Ψαλ. 50, 17) αρνούμενος την πολλοστή(16 φορές) προτροπή του Τσετσένου δημίου του να αφαιρέσει από το λαιμό του το βαφτιστικό σταυρουδάκι που φορούσε, για να σώσει τη ζωή του(22).

Μια παράδοση που ζωοποιεί αυθεντικά στο παρόν, το μήνυμα που οι Τρεις αδάμαστες ψυχές της πίστης, οι σημερινοί εορταζόμενοι Πατέρες μας καταθέτουν. Μας οδηγούν σ΄ Αυτόν «ον ηγάπησεν η ψυχή τους»(Άσμα Ασμάτων Κεφ. 1, 7). Σ' Αυτόν τον τόσο γνωστό και τόσο άγνωστο, την Πηγή της Ζωής, τον Ζωοδότη Χριστό. Σ΄ Αυτόν τα λόγια του οποίου μας υπενθυμίζει ο Χρυσορρήμων Ιωάννης: «Εγώ είμαι πατέρας σου, εγώ αδελφός σου, εγώ νυμφίος της ψυχής σου, εγώ το σπίτι που μπορείς να καταφύγεις, εγώ η τροφή σου, εγώ το ένδυμα σου, εγώ η ρίζα σου, εγώ το στήριγμα σου, εγώ είμαι κάθε τι πού επιθυμείς, κοντά μου δεν θάχεις ανάγκη από τίποτε»(23).

Για να μην έχουμε λοιπόν, από τίποτα ανάγκη, για να είμαστε αληθινά ελεύθεροι, εμείς και τα παιδιά μας και για να μην λυπούμε το Πνεύμα του Θεού με την απρόσεκτη βιοτή μας, εύχεσθε Σεβασμιώτατε, να μας φωτίζει ο Θεός όλους μας, καθώς και τον ομιλούντα, για να αποκτήσουμε την ίδια σχέση ζωής που είχαν και οι Τρείς αειλαμπείς Πατέρες, με την Πηγή της Ζωής, έτσι ώστε να ελπίζουμε στο έλεος Του για να αξιωθούμε της σωτηρίας.

Άλλωστε δεν υπάρχει άλλος δρόμος, δεν υπάρχει άλλη επιλογή, από το διαχρονικά ζωηφόρο μήνυμα των Τριών Μεγάλων Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας. Ένα μήνυμα το οποίο δεν είναι διαφορετικό από το μήνυμα των Προφητών, των Αποστόλων, των Οσίων, των Μαρτύρων, των Πατέρων της Εκκλησίας. Είναι το μήνυμα της πίστης και της αγάπης στο πρόσωπο της μοναδικής Αλήθειας, του Ιησού Χριστού και σ΄ όσα Εκείνος μας παρέδωσε.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Υποσημειώσεις:

1. Ακροστιχίδα κανόνα σε ήχο β΄ που συνέθεσε προς τιμήν των Αγίων, ο Ιωάννης Μαυρόπους Μητροπολίτης Ευχαϊτων. Βλ. ΘΗΕ λήμμα «Τρείς Ιεράρχαι», σελ. 841.
2. Από το Απολυτίκιον των Τριών Ιεραρχών.
3. (†)Διονυσίου Ψαριανού, Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης (1983), Στους Τρεις Ιεράρχες. Βλ. Κωνσταντίνου Χολέβα (2008), Ελληνορθόδοξη Πορεία-Ανθολόγιο Κειμένων, Δομή, Αθήνα, σ. 59.
4. Βασιλείου του Μεγάλου, Επιστ. 233, Αμφιλοχίω Επισκόπω ερωτήσαντι, 2, ΕΠΕ 1, 148 - ΒΕΠ 55, 282 - MG 32, 865, 868, Βλ. Βασιλείου Χαρώνη(2002), Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, τόμος Α΄, Το Βυζάντιον, Αθήνα 2002, σ. 324.
5. Μάκη Δεληπέτρου, Επικίνδυνος τις, ονόματι Ιησούς, κυκλοφορεί στα σχολεία!. Βλ. εφημερίδα «Απογευματινή», 5-11-09. Επίσης βλ. http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=2198&Itemid=172.
6. Γρηγορίου του Θεολόγου Λόγοι, Θεολογικός πρώτος - Προς Ευνομιανοὺς προδιάλεξις. Βλ. http://www.imka.gr/book/theologikos-protos-pros-eunomianous-prodialexis
7. Βασιλείου του Μεγάλου, Επιστ. 159, Ευπατερίω και τη θυγατρί αυτού, 1, ΕΠΕ 3, 506 - ΒΕΠ 55, 182 - MG 32, 620, Βλ. Βασιλείου Χαρώνη(2002), Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, τόμος Γ΄, Το Βυζάντιον, Αθήνα 2002, σ. 615.
8. Φ.(2010), Άρθρο, Το μυστικό τους, περιοδικό Προς την Νίκην, τεύχος 719, σ.8.
9. Από το Απολυτίκιον των Αγίων Πάντων.
10.Μεγάλου Βασιλείου, Εις Γόρδιον τον μάρτυρα. Βλ. και περιοδικό Η Δράσις μας, 1997, τεύχος 344, σ. 12.
11. Εις Α΄ Τιμ., ομιλ. Ε΄, 2, ΕΠΕ 23, 204 MG 62, 528. Βλ. Βασιλείου Δ. Χαρώνη & Ουρανίας Α. Λαναρά(1995), Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Ιω. Χρυσοστόμου, τόμος Γ΄, Το Βυζάντιον, Αθήνα, σ. 727.
12. Εις Εβρ., ομιλ. ΚΒ΄, 1, ΕΠΕ 25, 116 MG 63, 154. Βλ. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Ιω. Χρυσοστόμου, ό.π. σ. 687.
13. Εις Α΄ Τιμ., ομιλ. Β΄, 1, ΕΠΕ 23, 142 MG 62, 509. Βλ. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Ιω. Χρυσοστόμου, ό.π. σ. 615.
14. Α.Μ.(2005), Άρθρο, Θεολογικοί προβληματισμοί και θεολογική τεκμηρίωση της ορθόδοξης συμμετοχής στον οικουμενικό διάλογο σήμερα, περιοδικό Επίγνωση, τεύχος 92, σ. 12. Βλ. http://www.zephyr.gr/STJOHN/epi92.htm
15. Επιστ. 204, Τοις Νεοκαισαρεύσι, 3, ΕΠΕ 3, 164 - ΒΕΠ 55, 235 -MG32, 748. Βλ. Βασιλείου Χαρώνη(2002), Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, τόμος Α΄, Το Βυζάντιον, Αθήνα 2002, σ. 325.
16. Εις Εβρ., ομιλ. ΚΘ΄, 3, ΕΠΕ 25, 282 MG 63, 205. Βλ. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Ιω. Χρυσοστόμου, ό.π. σ. 600.
17. Κωνσταντίνος Κορναράκης(1999), Παιδεία Κυρίου - Ο οντολογικός χαρακτήρας και η διαλεκτική φύση του παιδαγωγικού έργου κατά τους Τρεις Ιεράρχες, Ανάτυπον εκ της Επιστημονικής Επετηρίδος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, Τιμητικόν αφιέρωμα εις Αθανάσιον Π. Χαστούπην, τόμος ΛΔ΄, σ. 416.
18. Κωνσταντίνος Κορναράκης, Παιδεία Κυρίου, ό.π. σ. 416.
19. Περί Ιερωσύνης, λόγος Δ΄, 8, ΕΠΕ 28, 234 - MG 48, 671. Βλ. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Ιω. Χρυσοστόμου, ό.π. σ. 601.
20. Νκολάος Χατζηνικολάου, Μητροπολίτης Μεσογαίας & Λαυρεωτικής(2000), Άρθρο,
Αποκρυπτογράφηση του εκκλησιαστικού γονιδιώματος, περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία, Αρ. Φύλλου 108(205), σ. 17.
21.Μελέτιος Βαρδαχάνης, Αρχιμανδρίτης, Θαύμα στην Αμερική του πατρός Εφραίμ. Βλ. http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1554&Itemid=195
22.Για το Μαρτύριο του Ευγένιου Ροντιόνωφ βλ. http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=880&Itemid=29
23.Εις Ματθ., ομιλ. ΟΣΤ΄, 5, ΕΠΕ, 12, 34 - MG 58, 700. Βλ. Βασιλείου Χαρώνη(2002), Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, τόμος Α΄, Το Βυζάντιον, Αθήνα 2002, σ. 256.
Τελευταία ανανέωση ( 01.02.10 )
Πηγή:http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=2805&Itemid=1

Ομιλία περι υπακοής † Αρχιμ. Εφραίμ Ξηροποταμηνού

Ομιλία περι υπακοής*

† Αρχιμ. Εφραίμ Ξηροποταμηνού

Όταν ενθυμούμαι τα πρώτα μου βήματα στην μοναχική ζωή και αναπολώ εκείνη την ευλογημένη περίοδο, σκέπτομαι τις μικρές συμβουλές του γέροντός μου, εκείνες τις απλές νουθεσίες, που ήταν γεμάτες από δυνατά νοήματα, βγαλμένα από την πείρα και τα βιώματά του. Όταν τα φέρνω στο νου μου, βλέπω πόσο δυνατό θεμέλιο έγιναν για την μοναχική μου πορεία. Ήταν απλές συμβουλές γύρω από βασικά θέματα της μοναχικής ζωής και ιδία της υπακοής, όπως το «Ανέπαυσες τον Γέροντά σου, ανέπαυσες τον Θεό. Δεν ανέπαυσες τον Γέροντά σου, μήτε τον Θεόν ανέπαυσες», ή το «Ό,τι αρχή έβαλες, αυτή θα ακολουθήσης: καλή αρχή, κάλλιστον τέλος^. κακή αρχή, κάκιστον τέλος» και άλλες πολλές τέτοιες πνευματικές νουθεσίες, που για μας ήταν, στην πρώτη φάσι της μοναχικής μας ζωής, αλλά και στην μετέπειτα, δύναμις πνευματική, πυξίδα που μας ωδηγούσε ασφαλώς στην πορεία την μοναχική, την ισόβια αυτή πορεία. Και πράγματι, στην μετέπειτα ζωή είδαμε πόσο αλήθεια είχαν τα απλά αυτά λόγια.

Ο Αββάς Παλάμων λέγει το εξής: Ο σωστός, ο τέλειος υποτακτικός ου χρήζει προσέχειν εντολάς Κυρίου¹. Δηλαδή η υπακοή αντικαθιστά όλες τις εντολές του Θεού. Και αυτό είναι μία μεγάλη αλήθεια και πραγματικότης, ότι ο σωστός υποτακτικός δεν έχει ανάγκη να προσέχη τίποτε άλλο, γιατί η υπακοή, σαν περιεκτική αρετή, τα έχει συγκεντρωμένα όλα μέσα της.

Λένε οι κοσμικοί άνθρωποι, κρίνοντες με την λογική τους και με τον υπερήφανο λογισμό, ότι η υπακοή στον μοναχισμό είναι ανασταλτική της προόδου, της δραστηριότητος, της αυτενεργείας, γιατί δεν υπάρχει η ελευθερία της δράσεως, η ελευθερία του να κάνη κάνεις ό,τι θέλει και έτσι ο μοναχός υφίσταται έναν πνευματικό ευνουχισμό. Αυτοί οι άνθρωποι, άγευστοι της πνευματικής ζωής, άμοιροι της γνώσεως του βιώματος και της πείρας των Πατέρων, κρίνοντες μόνο με το λογικό και την υπερηφάνεια, δεν μπορούν να μπούν στο πνεύμα και στο νόημα της υπακοής και λένε ότι μ' αυτήν την υποδούλωσι ο μοναχός καταστρέφεται.