Του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα: Δόμηση και αποδόμηση της σημερινής οικογένειας (Β΄)

Τρίτη, 24 Δεκεμβρίου 2019, 13:21

Tου Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα

Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης

Η οικογένεια θεμελιώνεται επάνω στον γάμο, όπως είδαμε την προηγούμενη εβδομάδα στο πρώτο τμήμα του άρθρου. Και είναι εμπειρικά γνωστό σε όλους ότι τα θεμέλια αποτελούν το πιο σπουδαίο δομικό στοιχείο κάθε οικοδομήματος. Εφ’ όσον λοιπόν ο γάμος θεμελιώνει την οικογένεια, είναι φυσικό όλες οι κοινωνίες να δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε αυτόν τον θεμέλιον «λίθον». Ο Μοδεστίνος μάλιστα στον σχετικό ορισμό του για τον γάμο, αντλώντας γνώση από τα κρατούντα στην εποχή του αλλά και από άλλες προγενέστερες εποχές, βλέπει την «κοινωνία» που διαμορφώνει η «συγκλήρωση του βίου παντός» ενός άνδρα με μία γυναίκα να «χτίζεται» με υλικά «θείου και ανθρωπίνου δικαίου». Βλέπει δηλ. να ενσωματώνονται μέσα στα θεμέλια της οικογένειας τα θρησκευτικά πιστεύματα των ανθρώπων (όποια κι αν ήσαν αυτά) με τις συμβατικές κανονιστικές ρυθμίσεις της κοσμικής εξουσίας που σχετίζονται με τον γάμο. Αυτή η ζεύξη του θεϊκού με τον ανθρώπινο νόμο είναι ακατάλυτη μέσα στους αιώνες από την αρχαιότητα μέχρι την σύγχρονη εποχή, παρά τις αλλοιώσεις που παρουσιάζει στις μέρες μας.

Γράφοντας λοιπόν ο Μοδεστίνος τον ορισμό του για τον γάμο δεν μπορούσε να προσπεράσει το θεϊκό στοιχείο από αυτόν, αφού είναι σύμφυτο με τη ζωή των ανθρώπων. Τον είχε βεβαιώσει για αυτό δύο αιώνες νωρίτερα ο Πλούταρχος, όταν έλεγε ότι όσα μέρη κι αν επισκεφθεί κάποιος στον κόσμο, δεν θα βρει πουθενά ανίερη «πόλη», χώρα δηλ. της οποίας οι κάτοικοι να μην αισθάνονται την ανάγκη της επαφής με τον Θεό. Εύλογα άλλωστε, αφού όλοι οι άνθρωποι είμαστε πλασμένοι με την κλίση να αναζητούμε τον Δημιουργό μας, έστω κι αν δεν μπορούμε να Τον δούμε. Ακριβώς όπως συμβαίνει με τα άλογα ζώα, τα οποία κι όταν ακόμη δεν βλέπουν καθαρά τον ορίζοντα μπροστά τους, ψάχνουν με το ένστικτο να πορευθούν εκεί όπου βρίσκεται η μήτρα που τα γέννησε. Από την άποψη αυτή τα ίδια θα μας έλεγε και σήμερα ο Πλούταρχος, αν περιδιάβαζε τον κόσμο στην σύγχρονη εποχή, έστω κι αν συναντούσε κάπου αθεϊστικά καθεστώτα, όπως ήσαν οι Μπολσεβίκοι στην πρώην  Σοβιετική Ενωση ή οι Νέο-Μπολσεβίκοι πρόσφατα στην Ελλάδα. Τα καθεστώτα εκφράζουν πάντα τα πιστεύματα των κυβερνώντων. Οχι αναπόφευκτα και τις πεποιθήσεις των κυβερνωμένων, μολονότι οι κυβερνώντες επιδιώκουν με την πολιτική που ασκούν να τις επηρεάσουν.

Εάν λοιπόν διαβάσουμε υπό το πρίσμα αυτών των σκέψεων τον ορισμό του Μοδεστίνου για τον γάμο, εύκολα θα αντιληφθούμε, γιατί ο Μοδεστίνος δίνει ιδιαίτερη σημασία στο θεϊκό στοιχείο στη σύναψη αυτού. Παράλληλα όμως θα μπορέσουμε να βρούμε και την εξήγηση της σχετικής στατιστικής που μας δείχνει ότι οι θρησκευτικοί γάμοι πέρασαν πια σε δεύτερη θέση στις προτιμήσεις των νεαρών ζευγαριών. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο τύπος του γάμου είναι συνάρτηση των πεποιθήσεων εκείνων που τον τελούν. Οσοι πιστεύουν ότι ο γάμος είναι μυστήριο, αποζητούν ασφαλώς την ευλογία της Εκκλησίας στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής. Οσοι όμως βλέπουν τον γάμο ως μία απλή ληξιαρχική πράξη ή μία τυπική συμβατική σχέση, περνούν από το Δημαρχείο ή καταφεύγουν στον Συμβολαιογράφο για να φτιάξουν Σύμφωνα Συμβίωσης.

Ετσι με δεδομένη τη βαθμιαία αύξηση της αθεΐας μεταξύ των νέων ανθρώπων, γίνεται φανερό ότι σήμερα ο θρησκευτικός γάμος βρίσκεται σε μία σχέση αντίστροφης αναλογίας προς τις αθεϊστικές πεποιθήσεις. Οσο αυξάνονται οι τελευταίες, τόσο μειώνεται ο αριθμός εκείνων που συνάπτουν θρησκευτικό γάμο. Μέσα όμως από την αρνητική για τον θρησκευτικό γάμο στατιστική, προκύπτει και μία άλλη σχέση αντίστροφης αναλογίας, αν ληφθεί υπόψη η θετική επίδραση που ασκεί η θρησκευτική πίστη στην ηθική διάπλαση των ανθρώπων και ιδίως των νέων. Αυτό μπορούμε να το δούμε καθαρά με μία απλή σύγκριση της σημερινής οικογένειας με την οικογένεια παλαιότερων εποχών: Εάν παρομοιάζαμε την οικογένεια του χθες και του σήμερα με ένα «πλεούμενο», θα λέγαμε ότι τότε είχαμε «σαπιοκάραβα», ενώ σήμερα «χλιδάτα βαπόρια». Κι όμως με αυτά τα «σαπιοκάραβα», που τα «πλοηγούσε» ο Χριστός, οι προπάτορές μας μάς πηγαινοφέρνανε καθημερινά στη «θάλασσα» της ζωής, χωρίς να έχουμε ποτέ «ναυάγια». Σήμερα, μολονότι κυκλοφορούμε με «ταχύπλοα» και πολυτελή «σκάφη» έχει γεμίσει η ζωή μας «ναυάγια»: οικογενειακά, ατομικά, ηθικά, οικονομικά, κοινωνικοπολιτικά κ.ά.

Ανάλογα ισχύουν και για την άλλη αρνητική στατιστική, η οποία σχετίζεται  ομοίως με την οικογένεια. Μόνο που αυτή, σε αντίθεση με τον γάμο, μας δείχνει πώς αποδομείται μέσω του διαζυγίου η οικογένεια. Η στατιστική αυτή μας πληροφορεί ότι με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται μία σημαντική αύξηση του αριθμού των διαζυγίων. Βέβαια πρέπει να πούμε εδώ ότι τα διαζύγια δεν είναι ένα νέο «φρούτο» της εποχής που δεν υπήρχε παλαιότερα, όπως γίνεται με κάποιες καινούργιες μορφές γάμου. Διαζύγια υπήρχαν ανέκαθεν και θα συνεχίσουν -δυστυχώς- να υπάρχουν, όσο βρίσκονται κάποιοι σύζυγοι οι οποίοι είτε διότι μπήκε κάποιος άλλος στη μέση, είτε διότι κουράστηκαν να «σέρνονται» πίσω από μία φθαρμένη σχέση, διαπιστώνουν ότι δεν μπορούν ή δεν θέλουν πια να συγχρονίζουν τον «βηματισμό» τους με τον άνθρωπο εκείνο που τον διάλεξαν για να μοιραστούν μαζί του τη ζωή τους. Το μόνο μεταβλητό στοιχείο που παρατηρείται διαχρονικά στη λύση του γάμου είναι ο δυσκολότερος ή ευκολότερος τρόπος της διάζευξης, που συγκλίνει πάντως σε έναν κοινό τόπο: Την ματαιότητα της προσπάθειας να κρατηθεί «ζωντανός» ένας «κλινικά νεκρός» γάμος. Εκείνον, ο οποίος νιώθει «φυλακή» το ίδιο του το σπίτι και προσπαθεί να «αποδράσει» από αυτό, ουδείς μπορεί να τον κρατήσει «δέσμιο» μέσα σε αυτό. Δεν έχει άλλωστε νόημα. Τα «δεσμά» του γάμου, για τα οποία γίνεται συχνά λόγος, δεν έχουν μέσα τους κανέναν καταναγκασμό. Συνιστούν αυτοδέσμευση των συνερχομένων σε κοινωνία γάμου για την επίτευξη των σκοπών του. Αποτελούν εκούσια «απαλλοτρίωση» του «εγώ» για να χτιστεί επάνω στο έδαφός του το «εμείς», που αποτελεί την πεμπτουσία της οικογένειας.

Το θεϊκό στοιχείο που συμμετέχει -σύμφωνα με τον ορισμό του Μοδεστίνου- στη σύναψη του γάμου, εκδηλώνει τη θετική του συμβολή και στην περίοδο που θα αρχίσουν να φαίνονται οι πρώτοι «κραδασμοί», οι πρώτες «ρωγμές» στην έγγαμη σχέση. Αυτό είναι ιδιαίτερα ορατό στην Χριστιανική Διδασκαλία, που βλέπει τον γάμο ως ιερό θεσμό δοσμένο από τον ίδιο τον Θεό στους ανθρώπους, κατά τη ρήση του Αποστόλου Παύλου: «Ους ο Θεός συνέζευξε, άνθρωπος μη χωριζέτω». Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι κάθε διαζύγιο, ανεξάρτητα από την πηγή που το τροφοδοτεί, δεν είναι στην ουσία τίποτε άλλο, παρά ένα «καπρίτσιο», ένας «παροξυσμός» του εγώ, ο οποίος μετατρέπει τον σύζυγο που τον βιώνει σε «οδοστρωτήρα» με τον οποίο «ισοπεδώνει» επιπόλαια την οικογένειά του. Ο λόγος του Ναζωραίου λειτουργεί ευεργετικά και μέσα στην κρίση του γάμου. Μιλάει με την πραότητά Του σε εκείνους που Τον πιστεύουν και προσπαθεί να ηνιοχήσει τον εγωιστικά αφηνιασμένο άνθρωπο σε πράξεις ταπείνωσης και σωφροσύνης, τις οποίες μόνον ο Χριστιανισμός διδάσκει... Προσπαθεί να τον «κατεβάσει» από τον «οδοστρωτήρα» και να τον κάνει να μην σκέπτεται πια την «ισοπέδωση», αλλά τη δημιουργική φροντίδα του κοινού βίου με το έτερον ήμισυ μέσα από την κοινωνία του εμείς.

Κοιτάζοντας κάποιος την αρνητική στατιστική των διαζυγίων, εάν αναζητήσει την μορφή τέλεσης του γάμου, θα δει ότι οι εκκλησιαστικοί γάμοι δίνουν τα μικρότερα ποσοστά διαζυγίων σε σχέση με τους γάμους που έχουν τελεστεί στο Δημαρχείο ή με Σύμφωνα Συμβίωσης. Και αυτό λέει, νομίζω, πολλά σε όσους θέλουν να διαμορφώσουν μία υγιή κοινωνία απαλλαγμένη από τις παθογένειες του βασικότερου κυττάρου της.

«Ὡς χρυσόν ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτόν…»

Παρασκευή, 3 Ιανουαρίου 2020, 02:50

Του Μητροπολίτη Πατρών κ. Χρυσοστόμου
Ἦταν Αὒγουστος τοῦ 2005, ὃταν ἐπεσκέφθην γιά πρώτη φορά τό χωριό Δροσιά τῆς Μητροπόλεώς μου. Μέ ὑπεδέχθη ὁ εὐλαβής καί ἁπλοῦς Ἱερεύς, μακαριστός πλέον π. Διονύσιος, μέ καλωσύνη καί σεβασμό μεγάλο. Μετά τήν ἱερά Παράκληση, στόν Ναό τῆς Παναγίας μέ παρεκάλεσε νά ἐπισκεφθῶ τό σπίτι του, τό ὁποῖον ἦτο λίγο πιό κάτω ἀπό τό χωριό.
Δέχθηκα μέ πολλή χαρά. Στήν αὐλή τοῦ σπιτιοῦ εἶδα ἓνα μικρό ἐκκλησάκι. Ρώτησα τόν Ἱερέα σέ ποιόν Ἃγιο εἶναι ἀφιερωμένο. «Στήν Ἁγία Εὐφημία», μοῦ ἀπήντησε. «Θά σᾶς πῶ ὃμως περισσότερα στό κέρασμα», συνέχισε ὁ εὐλαβέστατος Ἱερεύς. Ὓστερα μέ ὁδήγησε στήν εἲσοδο τοῦ σπιτιοῦ, ὃπου μέ ὑπεδέχθη ἡ Παπαδιά, ἡ κυρά Λεμονιά, σεμνή, καλωσυνάτη, εὐγενής, γυναῖκα παραδοσιακή, παλαιᾶς κοπῆς ἂνθρωπος. Φαινόταν ὃμως πονεμένη καί στό πρόσωπό της ἦτο ζωγραφισμένη ἡ λύπη.
«Πέρασε Δέσποτα», μοῦ εἶπε μέ δέος. «Ἐδῶ στό ἐπίσημο δωμάτιο» (Μή νομίσετε, ὃτι ἦτο κάτι ἐξεζητημένο, ἀλλά κάτι ἁπλό).«Ὂχι ἐδῶ παπαδιά», λέγει ὁ μακαρίτης ὁ Παπα- Διονύσης. «Στό παιδί! Στό παιδί νά πᾶμε τόν Δεσπότη…» Καί μπήκαμε στόν «παράδεισο», ὃπως μοῦ ἀπεκάλεσε αὐτό τό δωμάτιο ὁ παπᾶς. Ἐκεῖ ἦτο ἓνας ἂγγελος μέ ἀνθρώπινη μορφή, τό ὂνομά του, Κωνσταντῖνος. Εἶχε μάτια γαλήνια· μ’ αὐτά ἒβλεπε γῆ καἰ οὐρανό, μ’ αὐτά μιλοῦσε, μ’ αὐτά προσευχόταν, χαιρόταν; λυπόταν; πάντως δάκρυζε. Γαλήνια ἡ ὂψη του, σάν τά ἣρεμα νερά τοῦ πελάγου. Αὐτό πού εἶχε στήν ψυχή του, ἦταν ζωγραφισμένο καί στήν μορφή του. Τοῦ μίλησα, μά δέν ἀπάντησε. Τοῦ ἂπλωσα τό χέρι μά δέν μπόρεσε νά μέ χαιρετίσῃ. Θεώρησα ὃτι θά κάνῃ προσπάθεια νά σηκωθῇ, μά δέν ἦτο πλέον δυνατόν. Ὁ Κώστας ἐπικοινωνοῦσε μέσα ἀπό τό δικό του γαλήνιο-οὐράνιο κόσμο. Γι’ αὐτόν εἶχε ἑνωθῆ ὁ οὐρανός μέ τήν γῆ, ἀπό τότε πού σέ ἓνα τροχαῖο δυστύχημα στήν Πάτρα, παλληκάρι εἰκοσιπεντάχρονο ἒμεινε, ὃπως εἶπαν, «φυτό». Ὃλοι τόν ἀγαποῦσαν τόν Κώστα στό χωριό, ἦταν λαμπρό παιδί. «Βλέπεις Δεσπότη μου δάκρυσε, καταλαβαίνει., μίλα του , σέ ἀκούει», εἶπε κλαίοντας ὁ Παπα-Διονύσης. «Ἦταν ἀνήμερα τῆς Ἁγίας Εὐφημίας, 11 Ἰουλίου τοῦ 1997, ὃταν χτύπησε τό παιδί μου». Ἒτσι μοῦ δόθηκε ἡ ἀπάντηση γιά τό Ἐκκλησάκι. Σταύρωσα τόν Κώστα, πόνεσα πολύ καί γιά τό παιδί, γιά τόν Παπά καί τήν Παπαδιά, γιά τό βαρύ φορτίο, τήν δοκιμασία πού σήκωναν κατά τοῦ Θεοῦ τήν οἰκονομία.
«Δέσποτα, ὁ Κώστας θά γίνῃ καλά, τό πιστεύω μέ ὃλη μου τήν καρδιά», ἒλεγε καί ξανάλεγε ὁ Παπα- Διονύσης.
Περνοῦσαν οἱ ἡμέρες, οἱ μῆνες καί τά χρόνια. Ὁ Παπα- Διονύσης, λειτουργοῦσε, χαιρόταν τή βαθειά σχέση του μέ τόν Θεό καί προσευχόταν γιά τόν Κώστα, ὃπως καί γιά τό ἂλλο του παιδί τόν Ἀντώνη καί τήν σύζυγό του. «Παπα- Διονύση», τοῦ εἶπα κάποια στιγμή, «ἀπεφάσισα νά σέ κάνω Πρωτοπρεσβύτερο». «Δεσπότη μου σ’ εὐχαριστῶ. Ἒχω ὃμως σταυρό καί εἶναι ὁ ὡραιότερος. Ὁ Θεός μοῦ τόν χάρισε. Μοῦ φτάνει. Προσευχήσου μόνο νά τόν σηκώσω μέ ὑπομονή καί ταπείνωση, μέχρι τήν ἡμέρα πού θά γίνῃ ὁ Κώστας μου καλά».
Ἀλήθεια πόση δύναμη πρέπει νά εἶχε μέσα του αὐτός ὁ ἂνθρωπος γιά νά μιλάῃ τόσο πνευματικά καί τόσο διδακτικά, μέ τέτοια ἁπλότητα. «Κάνω παρέα Δεσπότη μου, σέ τόσους ἂλλους πού ἒχουν τούς δικούς τους σταυρούς. Μέ διάλεξε ὁ Θεός γιατί, Ἐκεῖνος ξέρει…»
Πέρασαν κι ἂλλα χρόνια. Ὁ Παπα- Διονύσης κάποια ἡμέρα ἒφυγε γιά τόν Οὐρανό. Τόν προπέμψαμε στήν αἰωνιότητα. Σέ ἐκείνη τήν κηδεία, νόμιζα ὃτι βρισκόμουν στόν οὐρανό. Εἶπα λόγους μέσα ἀπό τήν καρδιά μου. Μέ πἦραν καί τά δάκρυα, γιατί θυμήθηκα τόσα καί τόσα γιά τόν παπα- Διονύση.
Ἒμεινε πίσω ὁ Κώστας μέ τήν Παπαδιά, ὃμως ὂχι μόνοι τους, ἀλλά σέ χέρια ἀγγέλων. Ὁ Ἀντώνης ὁ ἀδελφός τοῦ Κώστα καί ἡ Χριστίνα ἡ σύζυγός του, μέ τόν μικρό Διονυσάκη, ἀλλά καί τά ἀδέλφια τῆς Χριστίνας· παπαδοπούλα καί αὐτή μεγαλωμένη μέ τά ἀδέλφια της, σέ σπίτι εὐλογημένο. Ἒγιναν ὃλοι μιά γροθιά γιά τόν Κώστα. Ὁ Κώστας ἦταν ὁ ἀδελφός ὃλων. Ἒζησα ἀπό κοντά τήν ἀγάπη ὃλων αὐτῶν τῶν παιδιῶν γιά τόν Κώστα καί τήν μάνα του, τήν Παπαδιά.
Πολλοί σκεφθήκανε ἢ καί πιστέψανε ὃτι ὁ Κώστας μετά τήν κοίμηση τοῦ πατέρα του, θά βρεθῇ σέ κάποιο ἳδρυμα. Ἀλλ’ ὂχι, ἒπεσαν ὃλοι ἒξω. Ἡ ἀγάπη ὃλων κράτησε τόν Κώστα κι’ ἂλλο στή ζωή. Ὁ Ἀντώνης καί ἡ Χριστίνα πῆραν τόν Κώστα καί τήν Παπαδιά μαζί τους στό σπίτι τους. «Δέν ἀφήνω τό παιδί!»- λόγια τῆς νύφης…θαῦμα γιά τίς ἡμέρες μας. «Δέν ἀφήνω τήν πεθερά μου!». Καλά, σκέφτεται κανείς, ὁ ἀδελφός νά ἀγαπάῃ τόν ἀδελφό, ἀλλά σήμερα βρίσκονται νυφάδες μέ τέτοια θυσιαστική διάθεση; Καί ὃμως ναί! Καί καλά μέχρις ἐδῶ, ἀλλά καί τά ἀδέλφια τῆς νύφης;
«Ἀδελφός μας εἶναι Σεβασμιώτατε, μοῦ ἒλεγαν, ὃ, τι χρειασθῆ ὁ Κώστας, ἐμεῖς θά τό κάνωμε» καί τό ἒκαναν καί ἐγώ ἐκαυχώμην ἐν Κυρίῳ γι’ αὐτούς καί τούς καμάρωνα, γιατί τούς ἒχω σάν παιδιά μου· τούς πάντρεψα, βάπτισα τά παιδιά τους, κήδευσα τόν πατέρα τους τόν παπά Ἀποστόλη…(Χαίρομαι γιά τά παιδιά μου τούς Πατρινούς, τούς ἀγαπῶ πολύ καί κάποιες φορές μέ τήν ἀγάπη τους πού ἐκδηλώνεται μέ τρόπο ξεχωριστό καί θαυμαστό, μέ κάνουν νά μήν πατῶ στή γῆ).
Δυό μέρες μετά τά Χριστούγεννα, 28 τοῦ Δεκέμβρη τοῦ 2019, ἓνα γεγονός πνευματικό- χαρούμενο μέ ἒφερε καί πάλι κοντά στήν ὡραία αὐτή οἰκογένεια. Βάπτισα τήν μικρή Χρυσάνθη στήν Ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Τριάδος Πατρῶν. Ρώτησα τί κάνει ὁ Κώστας- πῶς εἶναι ἡ μητέρα του ἡ Παπαδιά. «Ὁ Κώστας ὃπως ἦταν Σεβασμιώτατε, ἡ μητέρα του, γερόντισσα πιά στό κρεββάτι, ἐνενήντα πέντε ἐτῶν», μοῦ ἀπήντησαν. Κανόνισα νά τούς ἐπισκεφθῶ. Τήν ἂλλη ἡμέρα ὃμως τά παιδιά μέ πληροφόρησαν, ὃτι ὁ Κώστας ἒφυγε γιά τόν οὐρανό, ἣσυχα καί γαλήνια γιά νά συναντήσῃ τούς Ἀγγέλους, τούς Ἁγίους, τήν Ἁγία Εὐφημία καί τόν πολύαθλο πατέρα του, τόν παπα- Διονύση.
Συγκινήθηκα καί δάκρυσα. Ἦλθαν στό νοῦ μου ὃλα αὐτά πού σημείωσα στίς λίγες αὐτές γραμμές καί ἂλλα πού ἒχω στήν καρδιά μου. Μέτρησα τά χρόνια. 11 Ἰουλίου 1997 ἡ ἀρχή, 29 Δεκεμβρίου 2019 τό τέλος, ἢ μᾶλλον ἡ ἀπαρχή μιᾶς ἂλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου γιά τόν ἐπίγειο ἂγγελο, τόν Κώστα. Εἰκοσιδυόμισυ χρόνια δοκιμάστηκε ὁ Κώστας σάν τό χρυσάφι καί ἒλαμψε ἐπί γῆς, μέ τήν ὑπομονή καί τήν ἀκακία του. Εἰκοσιδυόμισυ χρόνια σήκωσε ἀγόγγυστα τό σταυρό τῆς δοκιμασίας, ὡς ἐπίσκεψη Θεοῦ καί δῶρο τοῦ οὐρανοῦ ὁ Παπα- Διονύσης μαζί μέ τήν Παπαδιά του. Μέρα νύχτα στό πλευρό τοῦ παιδιοῦ τους μέ τήν προσευχή, τό ἁγιοκέρι, τό θυμίαμα, τίς Λειτουργίες, τίς δεήσεις καί παρακλήσεις, τήν πίστη τήν ἀκράδαντη στό Θεό.
Εἰκοσιδυόμισυ χρόνια ὁ ἀδελφός του μέ τήν σύζυγό του, ἒδωσαν τήν ἀγάπη τους ἀπό τήν ψυχή τους γι’ αὐτό τό παιδί. Ἂστραφτε στό κρεββάτι ἀπό τήν περιποίηση.
Εἰκοσιδυόμισυ χρόνια τά ἀδέλφια τῆς νύφης του, τόν εἶχαν σάν ἀδελφό τους καί ζοῦσαν αὐτή τήν δοκιμασία ὃλοι μαζί, ὡς Θεοῦ ἐπίσκεψη καί ὁδόν σωτηρίας.
Παράδεισος ὁ τόπος πού ἒζησε τόσα χρόνια αὐτό τό παιδί, καθηλωμένο στό κρεββάτι. Ἂγγελος ὁ Κώστας μέσα ἀπό τέτοια δοκιμασία.
Μάρτυρες, ἂγγελοι καί διακονητές τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ἡ μάνα του η Παπαδιά, ὁ ἀδελφός του ἡ νύφη του καί τ’ ἀδέλφια τῆς νύφης του καί ὃλα τά μικρά τῆς οἰκογένειας πού ἒκλαιγαν ἀπαρηγόρητα γιατί ἒφυγε ὁ Κώστας.
Παραμονή Πρωτοχρονιᾶς, στόν Ἱερό Ναό τῆς Παναγίας τῆς Παντανάσσης στή Δροσιά Ἀχαΐας, ἀποχαιρετήσαμε ὃλοι μας, ὁ Μητροπολίτης, οἱ Ἱερεῖς, οἱ συγγενεῖς του καί πλῆθος Λαοῦ τόν Κώστα καί μέ δάκρυα στά μάτια ψάλαμε τό «Μετά τῶν Ἁγίων ἀνάπαυσον Χριστέ, τήν ψυχήν τοῦ δούλου σου…».
Τώρα χαίρεται ἐλεύθερος ἀπό τόν δεσμόν τοῦ πονεμένου καί ἀνήμπορου σαρκίου του. Ἀπό τόν οὐρανό, μέ τόν δικό του τρόπο, φροντίζει ὃσους τόν φρόντισαν, γιά νά γίνεται ἡ ζωή τους πιό γλυκειά καί πιό εὐλογημένη.
Πόσα μηνύματα στ’ ἀλήθεια ἀπορρέουν ἀπό αὐτό τό συγκλονιστικό, τό πονεμένο, ἀλλά καί ὑπέροχο ταξίδι αὐτοῦ τοῦ παιδιοῦ! Πόσα μηνύματα στήν κοινωνία μας, ἡ ὁποία ἒχει τόση ἒλλειψη ἀγάπης καί ἀνθρωπιᾶς!
Ἒχει σέ κάθε ἐποχή ὁ Θεός τούς δικούς του ἀγγέλους, πού τούς βλέπουμε μπροστά μας, γιά νά βαδίζουμε τόν δρόμο Του…
Καλή Ἀνάσταση Κώστα! Μήν ἀνησυχεῖς γιά τήν γερόντισσα μητέρα σου. Ξέρεις ἐσύ παιδί μου…

Μετά την αποποινικοποίηση της κακόβουλης βλασφημίας Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης: Οι βλάσφημοι κάνουν πάρτι με έναν «έκφυλο» Χριστό

Κυριακή, 12 Ιανουαρίου 2020, 20:31

Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης

Δρος Βυζαντινής Τέχνης

Ηταν αναμενόμενο αυτό που συνέβη φέτος τα Χριστούγεννα στο Ναύπλιο. Τα πρώτα Χριστούγεννα μετά από 68 χρόνια από τότε που άρχισε να ισχύει ο καταργηθείς Ποινικός Κώδικας, ο οποίος στα άρθρα 198 και 199 τιμωρούσε αντιστοίχως την κακόβουλη βλασφημία και την καθύβριση θρησκευμάτων. Αναχρονιστικά πράγματα για τους προοδευτικούς. Ακου να πηγαίνεις φυλακή, επειδή έβρισες τον Θεό στον οποίο πιστεύουν οι άλλοι. Εναν Θεό που όχι μόνο δεν σου λέει τίποτε, αλλά αντιθέτως σε προκαλεί πολλές φορές να τον χλευάσεις. Τι σόι ελευθερία όμως είναι αυτή, όταν με την απειλή της ποινικής σου τιμωρίας σού στερεί το δικαίωμα να εκφρασθείς όπως θέλεις για τους θεούς των άλλων, ακόμη και να τους βλασφημήσεις ή να τους βρίσεις; Ας είναι καλά ο Αλέξης μας, ο οποίος ως κατεξοχήν εκπρόσωπος του προοδευτισμού σήμερα στην Ελλάδα, φρόντισε να μας εξασφαλίσει τις ελευθερίες της σκέψης και της έκφρασης που μας αναγνωρίζει το Σύνταγμα, καταργώντας τις μεσαιωνικών αντιλήψεων διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για την κακόβουλη βλασφημία και τηνκαθύβριση θρησκευμάτων. Παραλίγο να τη χαλάσει τη δουλειάο Κυριάκος, ο οποίος στις τροποποιήσεις του νέου Ποινικού Κώδικα που εισήγαγεπρόσφατα προς ψήφιση στην Βουλή, περιελάμβανε και την επαναφορά σε ισχύ των καταργηθέντων άρθρων για την κακόβουλη βλασφημία και τηνκαθύβριση θρησκευμάτων. Ευτυχώς όμως ο νέος Υπουργός Δικαιοσύνης πείσθηκε από σχετική δημοσκόπηση που διενήργησε κάποιος δημοσιογράφος, σύμφωνα με την οποία η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ο Θεός είναι ατομική υπόθεση του καθενός και δεν έχει ανάγκη από την προστασία του Εισαγγελέα. Για τον λόγο αυτό έκρινε ότι δεν χρειάζονται οι ποινικές διατάξεις για την κακόβουλη βλασφημία και την καθύβριση θρησκευμάτων και έτσι τις απέσυρε από το σχετικό νομοσχέδιο!

Προφανώς έτσι θα σκέφτηκαν οι διοργανωτές του πάρτι της βλασφημίας στο Ναύπλιο, που βρήκαν την ευκαιρία τα πρώτα Χριστούγεννα της ελευθερίας μετά από πολλές δεκαετίες, να «τιμήσουν» καταλλήλως τον Χριστό. Οχι ως Θείο Βρέφος, αλλάως έναν «έκφυλο» Θεό. Πήραν την εικόνα Του και πρόσθεσαν σε αυτήν ό,τι ακριβώς χρειαζόταν για να προβληθεί η μορφή ενός διεστραμμένου Θεού: Το κραγιόν και τα κρεμαστά σκουλαρίκια!Αυτό θα πει αληθινή ελευθερία.Να μπορεί να ασελγεί κάποιος ελεύθερα στα πιστεύματα ή στα σεβάσματα των άλλων, χωρίς να φοβάται την ποινική του τιμωρία. Είναι λοιπόν άξιοι συγχαρητηρίων όσοι κοπίασαν για την εξασφάλιση αυτής της ελευθερίας στη σημερινή κοινωνία! Μία τέτοια όμως ελευθερία που καταργεί τα «αναχώματα», τα οποία εμποδίζουν την «διολίσθησή» της στην ασυδοσία, δεν μπορεί να είναι το αξιακό πρότυπο της ελευθερίας που προστατεύει το Σύνταγμα. Η ασυδοσία δεν υπήρξε ποτέ και δεν πρέπει να είναι αντικείμενο προστασίας συνταγματικών ρυθμίσεων. Ολες οι ελευθερίες που προστατεύει το Σύνταγμα αποτελούν πολιτιστικά αγαθά που καθορίζουν τα αξιακά «φορτία» του πολιτισμού μιας χώρας. Και η ασυδοσία δεν είναι ασφαλώς πολιτιστικό αγαθό. Ο πολιτισμός συγκροτείται από αξίες. Και οι αξίες έχουν πάντα δεοντολογικό χαρακτήρα. Σου δείχνουν τι πρέπει να κάνεις όταν η πράξη σου «ακουμπάει» τον κοινωνικό σου εταίρο. Εστω κι αν δεν συμμερίζεσαι τα πιστεύματά του, έχεις υποχρέωση να τα σεβαστείς, όπως βέβαια και εκείνος τα δικά σου. Η ασυδοσία ήταν ανέκαθεν το αρνητικό μέγεθος μιας αξίας. Ηταν μια απαξία.Γι’αυτό και στο χρηματιστήριο των πολιτιστικών αξιών ουδέποτε αναγνωρίσθηκεως «μέσο πληρωμής» στις κοινωνικές συναλλαγές.

Η αποποινικοποίηση της κακόβουλης βλασφημίας και της καθύβρισης θρησκευμάτων, εφ’ όσον δεν υπάρχει πια ο φόβος της τιμωρίας όσων μετατρέπουν την ελευθερία τους σε ασυδοσία ή σε ασέλγεια απέναντι στις ελευθερίες των άλλων και στις απαιτήσεις τους να γίνονται σεβαστά τα πιστεύματά τους, συνιστά αρνητική πολιτιστική εξέλιξη. Γυρίζει τηνκοινωνία μας πολύ πίσω. Σε εποχές στις οποίες λειτουργούσε ανεξέλεγκτα η αυτοδικία. Τότε ο καθένας ικανοποιούσε την αξίωσή του να τιμωρήσει εκείνον που τον έβλαψε με τον δικό του τρόπο. Αυτή η αυτογνώμων τιμωρία του πταίσαντος ήταν συνυφασμένη με το άμετρο, αφού πολλές φορές προκαλούσε μεγαλύτερο κακό από εκείνο που προξένησε στον αυτοδικούντα. Η αυτοδικία καταργήθηκε και έγινε μάλιστα αξιόποινη πράξη από τότε που οι οργανωμένες κοινωνίες μετεξελίχθηκαν σε δικαιοκρατούμενες πολιτείες, στις οποίες η ίδια η πολιτεία διασφαλίζει την προστασία των αγαθών που αναγνωρίζει στους πολίτες της και επιβάλλει η ίδια την τιμωρία στους παραβάτες των κανόνων που έχει θεσπίσει. Στο συγκεκριμένο ζήτημα οι περί θρησκείας ποινικές διατάξεις δεν προστατεύουν τον Θεό, όπως πεπλανημένα πιστεύουν πολλοί αδαείς και όπως πλημμελώς έκρινε ο επίσης αδαής αρμόδιος Υπουργός Δικαιοσύνης, που επηρεάσθηκε από τους αδαείς πολίτες και έτσι απέσυρε τη σχετική τροποποίηση για την επαναφορά των καταργηθεισών διατάξεων για την κακόβουλη βλασφημία και την καθύβριση θρησκευμάτων.

 Θα το πω ακόμη μία φορά και εδώ: Οι περί θρησκείας ποινικές διατάξεις προστατεύουν τη θρησκευτική ειρήνη των πολιτών, που διαταράσσεται σοβαρά όταν δεν γίνονται σεβαστές οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Η διατάραξη αυτή εγγίζει τον ύψιστο βαθμό της, όταν η ασέβεια στα πιστεύματα των άλλων παίρνει τη μορφή της ασέλγειας απέναντι σε αυτά, όπως συνέβη και με το πάρτι της βλασφημίας στο Ναύπλιο. Οι διατάξεις λοιπόν που τιμωρούσαν την κακόβουλη βλασφημία και την καθύβριση θρησκευμάτων ήταν οι «βαλβίδες» ασφαλείας του Κράτους απέναντι στις «πιέσεις» που «σώρευε» στους πιστούς ορισμένης θρησκείας η ασέλγεια εναντίον του Θεού τους. Αναλογίσθηκε ποτέ η Κυβέρνηση η οποία με περισσή επιπολαιότητα υπαναχώρησε από την αρχική της θέση και δεν επανέφερε σε ισχύ τις σχετικές διατάξεις για την κακόβουλη βλασφημία, ποιες εκρήξεις θα εκδηλώνονται στην κοινωνία, όταν κάθε θιγόμενος πιστός θα απαντάει στην προσβολή του Θεού του με την μέθοδο της αυτοδικίας; Εκεί, δυστυχώς, οδηγεί η κατάργηση των διατάξεων για την κακόβουλη βλασφημία και την καθύβρισηθρησκευμάτων. Αξιος ο μισθός όλων των προοδευτικών που αποποινικοποίησαν τις σχετικές διατάξεις γυρίζοντας την κοινωνία μας πολλούς αιώνες πίσω. Ας μη λησμονούν όμως ότι, αν κάποιοι πιστοί, όπως είναι οι Χριστιανοί, δεν αυτοδικούν ή αντιδρούν με ήπιο τρόπο απέναντι στην προσβολή του Θεού τους, οι πιστοί του Προφήτη δεν διστάζουν στο πλαίσιο της αυτοδικίας να επιβάλλουν στους ασεβείς προς τη θρησκεία τους ακόμη και την εσχάτη των ποινών.

Ένας ακάματος μελετητής της Ελληνορθόδοξης πνευματικότητας: π. Γεώργιος Μεταλληνός (1940 – 2019)

Δευτέρα, 13 Ιανουαρίου 2020, 06:05

Γράφει ο Μ. Γ. Βαρβούνης

Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Η εκδημία του π. Γεωργίου Μεταλληνού αποτελεί μεγάλο πλήγμα για το Γένος μας και τον ορθόδοξο κόσμο στο σύνολό του, ιδίως στις κρίσιμες και οριακές στιγμές που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Κι αυτό επειδή ο π. Γεώργιος, ως το τέλος σχεδόν της ευλογημένης και παραγωγικής ζωής του, με μαχητικότητα και σθένος ορθοτομούσε τον λόγο της αληθείας και έδινε καθημερινά την μετά λόγου γνώσεως και πίστης μαρτυρία του, με την έρευνα, τις συγγραφές, τις διαλέξεις και την εν γένει δυναμική παρουσία του στον πνευματικό και επιστημονικό κόσμο της χώρας μας, αλλά και πέρα από αυτήν.

Ο μακαριστός π. Γεώργιος γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1940 όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του, το 1958. Από το 1964 έως το 1967 σπούδασε θεολογία και φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ μετά την εκπλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, διορίστηκε επιστημονικός βοηθός στην έδρα της Πατρολογίας. Το 1969 μετέβη για μεταπτυχιακές σπουδές στην τότε Δυτική Γερμανία και συγκεκριμένα στα πανεπιστήμια της Βόννης και της Κολωνίας, όπου και διέμεινε μέχρι το 1975, ενώ ενδιαμέσως πραγματοποίησε σπουδές και αρχειακές έρευνες στην Αγγλία.

Το 1971 εισήλθε στις τάξεις του εγγάμου κλήρου, στη Γερμανία. Αναγορεύθηκε διδάκτωρ Θεολογίας στην Αθήνα και Φιλοσοφίας – Ιστορίας στην Κολωνία. Από το 1984 ήταν καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με κύριο γνωστικό αντικείμενο «Ιστορία του Πνευματικού Βίου κατά την μεταβυζαντινή περίοδο», ενώ επίσης δίδασκε «Ιστορία και Θεολογία της Λατρείας» και «Βυζαντινή Ιστορία». Διετέλεσε Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ από το 2004 έως το 2007, οπότε και αφυπηρέτησε, λαμβάνοντας τον τίτλο του Ομότιμου Καθηγητή της Σχολής.

Παραλλήλως, ο π. Γεώργιος ανέπτυξε σημαντική ποιμαντική δραστηριότητα στον πανεπιστημιακό ναό του αγίου Αντίπα, στον χώρο της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η διπλή αυτή δράση υπήρξε απολύτως χαρακτηριστική της προσφοράς του, δεδομένου ότι πέραν του καθαρώς ερευνητικού και συγγραφικού ακαδημαϊκού έργου του, που είναι πλούσιο, πρωτότυπο και πρωτοποριακό, ασχολήθηκε συστηματικά και με το κήρυγμα, δίνοντας εκατοντάδες εκλαϊκευτικές διαλέξεις και πραγματοποιώντας κηρύγματα, αλλά και πολλές εμφανίσεις σε τηλεοπτικές εκπομπές, με στόχο την γνωριμία του ποιμνίου του με την ελληνορθόδοξη παράδοση και τις βασικές αρχές της πνευματικής ιδιοπροσωπίας της Ρωμηοσύνης.

Τιμήθηκε με αρκετά βραβεία όσο ζούσε για το πλούσιο και πολυσχιδές έργο του, από τα οποία αξίζει ίσως να αναφέρουμε το «Μακεδονικό Βραβείο», που έλαβε το 2015 για το συνολικό του έργο. Πέρα όμως από αυτά, το κυριότερο βραβείο του υπήρξε ο σεβασμός των συναδέλφων και των ομοτέχνων του, η καθολική αναγνώριση των εκάστοτε συνομιλητών του και η ευγνωμοσύνη όσων διδάχθηκαν και φρονηματίστηκαν από τις συγγραφές και τον λόγο του. Αφιλοκερδής εργάτης της επιστήμης και του «αμπελώνος του Κυρίου», ο π. Γεώργιος δεν εφείσθη κόπων και μόχθων, προκειμένου να μελετήσει και να αναδείξει τα βασικά στοιχεία της ελληνορθόδοξης ταυτότητας του Γένους, αυτά ακριβώς τα στοιχεία που μας συνδέουν με την πανταχόθεν βαλλόμενη παράδοσή μας και προσδιορίζουν την ιδιαίτερη πνευματική, πολιτισμική και εθνική μας ταυτότητα.

Απολύτως χαρακτηριστική είναι τα τελευταία χρόνια η προσφορά του στη σειρά των ετήσιων διεθνών επιστημονικών συνεδρίων για την επανάσταση του 1821, από τα οποία μένουν ακόμη δύο να πραγματοποιηθούν, στα πλαίσια της δράσης της «Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος» της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, στην οποία είχα την τιμή και την ευκαιρία να συνεργαστώ μαζί του. Τόσο η επιστημονική κρίση, η πολυμάθεια και η ευρυμάθειά του, όσο και το γνήσιο εκκλησιαστικό και ελληνορθόδοξο φρόνημά του, υπήρξαν οδηγοί για όλους μας και συνετέλεσαν αποφασιστικά στην στερέωση και επιτυχία του θεσμού αυτού.

Ο π. Γεώργιος ιχνηλάτησε τους «καημούς της Ρωμηοσύνης» σε όλες τις διαστάσεις τους, ακόμη και στα πλαίσια των εκδηλώσεων του λαϊκού πολιτισμού, γι’ αυτό άλλωστε και έτρεφε βαθύτατη εκτίμηση για την επιστήμη της Λαογραφίας. Μας αφήνει ένα εξαιρετικά εκτεταμένο έργο, έργο υποδομής και βάσης για την μελέτη της ιστορίας και της ορθόδοξης πνευματικής ταυτότητας του Γένους, έργο στέρεο επιστημονικά, που θα φωτίζει σαν πυρσός αναμμένος, αντανακλώντας την φωτεινότητα του ήθους και της προσωπικότητας του συγγραφέα του. Γιατί ο π. Γεώργιος Μεταλληνός υπήρξε ένας ξεχωριστός, προικισμένος και με ακτινοβόλο πνεύμα άνθρωπος, ο οποίος έθεσε τα τάλαντα που του έδωσε ο Θεός στην υπηρεσία της Ορθοδοξίας και της Ρωμηοσύνης, απροϋπόθετα, με πάθος και αφοσίωση.

Μαχητικός και πατρικός, προσηνής και ευπροσήγορος, ευγενής αλλά και ανυποχώρητος σε ζητήματα ορθόδοξης ομολογίας, ο π. Γεώργιος υπήρξε φωτεινό παράδειγμα για πολλές γενιές μαθητών και ομοτέχνων του. Γνώριζε από στήθους πάμπολλα χωρία πατερικά και αγιογραφικά, και μπορούσε με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο να στηρίξει τις απόψεις του, οι οποίες πάντοτε διακρίνονταν για την διάκριση της  διατύπωσης και την λεπτότητα της εννοιολόγησης. Οσοι είχαμε την τύχη να θητεύσουμε παρά τους πόδας του, διδαχθήκαμε πολλά από την σκέψη, τη στάση ζωής και την απλότητα και συνέπεια του βίου του. Κυρίως όμως διδαχθήκαμε από την βαθιά του πίστη στην Ορθοδοξία και την απαρασάλευτη απαντοχή του στον Χριστό.

Ας είναι αιωνία η μνήμη του. Προσέφερε με όλες τις δυνάμεις του στην Ορθόδοξη Εκκλησία και στο Γένος. Η συνέχιση του δρόμου που χάραξε θα είναι ίσως το καλύτερο επί γης μνημόσυνό του.

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου: Όταν η καθημερινότητα γίνεται γιορτή...!

Δευτέρα, 13 Ιανουαρίου 2020, 06:50

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου

Προϊστάμενος Ι.Ν. Προφήτου Ηλία Κόρμπι Βάρης, της Ι. Μ. Γλυφάδας Ε. Β. Β. & Β.

Αγαπητοί Αναγνώστες με την βοήθεια και τη χάρη Του Θεού, αξιωθήκαμε την εορτή ενός ακόμη Αγίου Δωδεκαημέρου και πλέον μετά την Σύναξη του Aγιου Ιωάννη του Βαπτιστή, σιγά σιγά όλοι γυρίσαμε στην καθημερινότητά μας! Μία περίοδος εορτών είναι πλέον παρελθόν και όλοι λίγο-πολύ, προσπαθούμε να βρούμε και να προσαρμοστούμε στα συνηθισμένα μας «στάνταρ», αυτό που ονομάζουμε ρουτίνα.

Σε όλους (ή έστω στους περισσότερους) αρέσουν οι γιορτές και πολλοί αισθάνονται μια μελαγχολία που πέρασαν. Κάποιοι πιο ανυπόμονοι, ήδη με τα ημερολόγια στο χέρι, κοιτούν πότε είναι οι επόμενες αργίες μέσα στον χρόνο για να «εορτάσουν» εκ νέου...! Σίγουρα όλοι αν κάνουμε μία ανασκόπηση στη ζωή μας, αν κάποιος μας ρωτούσε ποιες στιγμές ιδιαίτερα θα ξεχωρίζαμε, σίγουρα οι περισσότερες θα ήταν γύρω από κάποια γιορτή, κάποια Χριστούγεννα οικογενειακά, κάποιο Πάσχα στο χωριό, κάποιο πανηγύρι του Πολιούχου της πόλης ή του χωριού, κάποια ονομαστική μας εορτή και ίσως και κάποια γενέθλια...!

Ολοι οι άνθρωποι, είτε είναι πιστοί είτε όχι, θέλοντας και μη, οριοθετούν τη ζωή τους γύρω από τις θρησκευτικές γιορτές. Κάποιοι βέβαια σε παγκόσμιο επίπεδο, προσπαθούν όλο αυτό να το μεταθέσουν ή και να το αντικαταστήσουν με τις παγκόσμιες ημέρες που και αυτές έχουν κάποια αξία για τις σύγχρονες ανάγκες, αλλά ποτέ δεν θα συγκινήσουν και νοηματοδοτήσουν την ανθρώπινη ύπαρξη, όπως η προοπτική που δίνει η Εκκλησία μας.

Εχουμε όμως ξανά τονίσει και σε άλλα άρθρα μας στο παρελθόν, αυτό που επιλέξαμε ως τίτλο μας σε αυτό το άρθρο, το δεύτερό μας για το 2020. Ωραίες οι γιορτές και έχουν ανυπολόγιστη αξία, όμως ο βαθύτερος σκοπός της Εκκλησίας μας και κατά συνέπεια του κάθε πιστού στη ζωή του, είναι όταν η κάθε μέρα, η κάθε στιγμή και το κάθε λεπτό, είναι μια γιορτή και μια ξεχωριστή στιγμή! Δεν έχει νόημα λίγες μέρες και στιγμές τον χρόνο να φορούμε τα καλά μας και το χαμόγελό μας και όλες τις υπόλοιπες να είμαστε σκυθρωποί, μέσα στη γκρίνια και στη μιζέρια! Η Εκκλησία μας σε πολλά μοναστήρια και Ενορίες τελεί τη Θεία Λειτουργία καθημερινά! Αυτή είναι η κατεξοχήν Εορτή και το κέντρο κάθε εορτής, θα λέγαμε ακόμη καλύτερα και όλης της ζωής μας! Επομένως οι ουρανοί ανοίγουν, η Βασιλεία Του Θεού του μέλλοντος γίνεται παρόν και ο Χριστός είναι όχι μόνο ανάμεσά μας, αλλά γίνεται «φαγητό» και «ποτό» σε αυτούς που κοινωνούν σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που θέτει διά της Εκκλησίας ο Νυμφίος Χριστός!

Αρα με αυτή την προοπτική, όταν έχουμε Θ. Λειτουργία έχουμε γιορτή και ο κάθε πιστός μπορεί να συνεορτάσει με τα ουράνια! Αλλωστε κάθε μέρα τουλάχιστον ένας, αλλά συνήθως εκατοντάδες Αγιοι εορτάζουν και μας καλούν να συνεορτάσουμε μαζί τους! Μάλιστα όχι μόνο να εορτάσουμε μαζί τους, αλλά διά της μελέτης του βίου τους να τους μιμηθούμε και να τους ακολουθήσουμε αφού και οι ίδιοι ακολούθησαν τον ίδιο τον Χριστό, και αφού ακολουθήσουμε τους Αγίους έχουμε περισσότερες πιθανότητες να βρούμε τα ίδια τα ίχνη του Νυμφίου Χριστού στην πορεία μας!

Πέρα όμως από την Θεία Λειτουργία, που καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι το πιο εύκολα πράγμα να συμμετάσχει κανείς, όταν είναι εργαζόμενος 5-6 μέρες την εβδομάδα, πάλι μπορούμε να εορτάσουμε, γιατί όσοι μετέχουν σε αυτήν, δεν μετέχουν μόνο για τον εαυτό τους, αλλά για όλη την κτίση, ακόμη και «υπέρ των δι’ ευλόγους αιτίας απολειφθέντων αδελφών ημών...». Η Εκκλησία φυσικά εννοεί τους ασθενείς αλλά και τους συνοδούς τους, όσους εργάζονται στον στρατό και στα σώματα ασφαλείας που δεν λογαριάζουν αργίες και Κυριακές, αλλά και κατά αναλογία στα σημερινά δεδομένα, μιλά για κάθε άνθρωπο που αντικειμενικά 7:00-9:00 π.μ. δεν θα μπορούσε να βρίσκεται στο Ναό, εκτός από άνεργους, συνταξιούχους ή εκείνους που είναι απογευματινοί στην εργασία τους.

Η Θεία Λειτουργία είναι βίωμα τη στιγμή που τελείται, αλλά υπάρχει η στιγμή της προετοιμασίας πριν από αυτήν και κυρίως η στάση μας και η πορεία μας μετά από αυτήν. Οτι μετέχω στη Θεία λειτουργία και κοινώνησα, σημαίνει ότι ο Χριστός που είναι μέσα μου βρίσκεται και στο πρόσωπο του κάθε συνανθρώπου μου! Οι αρετές και τα χαρίσματα που με κοσμούν, είναι για να κατατεθούν και στους αδελφούς που δεν τα διαθέτουν ή τα αναζητούν για να συμπληρώσουν τα αντίστοιχα δικά τους χαρίσματα και τάλαντα που μας λείπουν εμάς! Την Αγία Γραφή που ανακεφαλαιώνεται μέσα στην λατρεία, καλούμαστε να την υλοποιούμε στη βιοτή μας μετά την Θ. Λειτουργία και να γίνουμε Φως και παράδειγμα για τους ανθρώπους που αγνοούν ή ζουν μακριά από τον Χριστό! Τότε η γιορτή δεν είναι «ότι περνάω καλά και ξέγνοιαστα», αλλά πως μοιράζομαι ό,τι διαθέτω -πνευματικά και υλικά- με τον αδελφό μου και ιδιαιτέρως με αυτούς που στερούνται τα απαραίτητα!

Με αυτή την προοπτική αδελφοί μου, μπορεί να μην υπάρχουν λαμπιόνια και στολίδια, που ήδη υπάρχουν στην αποθήκη μας συσκευασμένα για του χρόνου, όμως αυτό το μοίρασμα και το περίσσευμα της καρδιάς και το χαμόγελο που σχηματίζεται από την πληρότητα μέσα στο φως των κεριών κάποιας αγρυπνίας ή διακονίας, είναι η καθημερινή γιορτή που ο κόσμος αγνοεί αν και την βλέπει σαν εικόνα κάθε μέρα· που όμως θεωρεί ότι δεν τον αφορά ή ότι είναι για λίγους κληρικούς και μοναχούς. Σίγουρα αυτή η γιορτή «χαλάει την πιάτσα», γιατί δεν είναι τόσο υλική και καταναλωτική, όσοι την βιώνουν ξεγλιστρούν από το ρεύμα που ουσιαστικά μας αιχμαλωτίζει στα «εορτο-δάνεια» και τις «φουσκωμένες» χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες! Η Εκκλησία όμως μας καλεί για να εορτάσουμε να είμαστε μέσα σε όλα... αλλά «ανέπαφοι» από την αμαρτία! Τότε όλα θα είναι γιορτινά, τότε κάθε μέρα είναι γιορτή πραγματική! Δεν ανταλλάσσεται αυτό με 1.000.000 επίγειες αλλά εφάμαρτες γιορτές σε όλο τον χρόνο! Ας το δοκιμάσουμε, θα δούμε και θα απορήσουμε, πώς απομονώσαμε τον εαυτό μας να τα χάνει όλα αυτά, τόσον καιρό...!

Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης: «Έλληνες χωρίς όραμα;»

Παρασκευή, 17 Ιανουαρίου 2020, 17:36

Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης

Δρος Βυζαντινής Τέχνης

H αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Αν πάρει κανείς κάτι σωστά από την αρχή, θα λυθούν όλα τα άγνωστα, θα ερμηνευτούν τα ασαφή και απροσδιόριστα. Γι’ αυτό λένε να περνάς με το δεξί το κατώφλι κι όχι για γούρι. Η αρχή είναι να γίνονται πράξη Αρχές. Αυτοκριτική πρώτη. Γνώθι σαυτόν. Κι ας γίνεται κανείς αυστηρός με τον εαυτό του και τους πέριξ. Αυτό έκανε και η καθηγήτρια Ελένη Αρβελέρ που γνωρίζουν όλοι για την παρρησία της να εκφράζει τις απόψεις της αλλά μετά λόγου γνώσεως. Το Βυζάντιο, η ειδικότητά της, είναι αφορμή για να έρχεται στον σύγχρονο κόσμο, τον οποίο κριτικάρει και ως ιστορικός, αλλά και ως λειτουργός από κορυφαίες θέσεις που κατείχε επί χρόνια στο ανώτατο γαλλικό και ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό σύστημα. Η πράξη απαιτεί προηγηθείσα θεωρία.

Oμιλεί ή γράφει πολλές φορές για τη ζωή της, τη δημόσια παρουσία της που ουσιαστικά άρχισε από την περίοδο της Κατοχής. Μέσα στην ανεμοζάλη, αυτή πάτησε με το δεξιό πόδι, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα. Συμμετείχε στο μέτρο της νεαρής ηλικίας της υπέρ των τότε αγωνιζομένων Ελλήνων, δεν δικαιολογεί μέχρι σήμερα, όσους αναπαύονταν στην ησυχία τους με τους κατακτητές. Ηταν άτομο με τσαγανό.

Μετά έφυγε στη Γαλλία αλλά πάντα επιστρέφει. Θα περίμενε κανείς, λόγω του παρελθόντος της να έχει στην Ελλάδα καλή σχέση με τον “λεγόμενο προοδευτικό” χώρο. Για την ακρίβεια όχι με κόμματα αλλά με εκπροσώπους κομμάτων, πολιτικούς. Πλην όμως σχετίζεται μάλλον με τον λεγόμενο “συντηρητικό” χώρο. Αντίθετα στη Γαλλία συνεργαζόταν πρωτίστως με νέες δυνάμεις, τους σοσιαλιστές, οι οποίοι και την αξιοποίησαν με το παραπάνω. Αυτό είναι που προκαλεί εντύπωση. Εκεί όμως διακρίνονται οι καλοί επιστήμονες και η παρουσία τους στην πολιτική, βρίσκουν τη χρυσή τομή, τον δημόσιο ρόλο από την επιστημονική θέση τους. Γι’ αυτό η κ. Αρβελέρ στην Ελλάδα προβάλλει πάντα έναν ιδιαίτερα οξύ αλλά οργανωμένο και συνάμα θετικό όχι ανατρεπτικό κριτικό λόγο. Μην μας προκαλεί εντύπωση. Απλώς στην Ευρώπη έμαθαν να δουλεύουν και τα δύο χέρια, η εκεί Αριστερά δεν είναι τόσο συνδικαλιστική επαγγελία, θεωρητικός εξοπλισμός αντίδρασης, όσο αυτόματη προσαρμογή στις ανάγκες της κοινωνίας, που είναι μία και μοναδική. Αντίθετα στον Τρίτο κόσμο η Αριστερά ως συνήθως προκαλεί υποτέλεια, τρέχει ασθμαίνουσα στο ΔΝΤ.

Κορύφωση του κριτικού λόγου υπήρξε πριν από κάποια χρόνια [2014: συνέντευξη στο ΑΠΕ: «Οι Ελληνες δεν έχουν όραμα, πάνε με όποιον δίνει λεφτά». Βλ. google]. To χρήμα είναι ανάγκη, όχι αυτοσκοπός, άρα το πώς θα το αποκτήσει κανείς ως χώρα έχει να κάνει με την πολιτική υγεία.

Η κ. Αρβελέρ ξέρει Ιστορία. Καί τη διάβασε καί την έζησε! Η μεταπολεμική ελληνική κοινωνία καλύφθηκε από μία συνεχή διαδοχή χρηματοδοτών -η εξαργύρωση των θυσιών μας στον Πόλεμο-. Ομως μετά: Εφυγαν οι Αγγλοι που στήριζαν μέχρι τότε την ελληνική αστική τάξη και ήλθαν οι Αμερικανοί με το σχέδιο Μάρσαλ. Τότε υπήρχε αδήριτη ανάγκη, ήταν άλλο ο πακτωλός χρημάτων της Ε.Ε. (1981 κ.ε.): ανάπτυξη υποδομών, όχι κατανάλωση.

Φαίνεται ότι όπως το χρήμα δεν σε κάνει μόνο του ευτυχισμένο, έτσι και δεν σε κάνει οικονομικά ανεξάρτητο. Ο συμβιβασμός στην ηθική, στην ίδια τη λογική, είναι που φέρνει πίσω άτομα και λαούς. Αλλά σε όλα υπάρχει μία αφετηρία. Και στην Ελλάδα πέτρα του σκανδάλου είναι ο διχασμός από τα γεγονότα της δεκαετίας του ’40, με τον μαυραγοριτισμό, την εμφύλια διαμάχη και κατ’ επέκταση τον τρόπο που αυτή αντιμετωπίσθηκε επί δεκαετίες, μία απόλυτα επαινετέα πράξη: η αντίδραση απέναντι στον κατακτητή! Και η ίδια θα ήταν θύμα αυτής της κατάστασης· κάποτε είχε πει ότι αν έμενε στην Ελλάδα δεν θα γινόταν στο πανεπιστήμιο ούτε βοηθός! Εκείνην όμως την αξιοποίησε το σύστημα της εκπαιδευτικής και τεχνολογικής υπερδύναμης που λέγεται Γαλλία χάρη και στο «πιστοποιητικό» της Αντίστασής της, δηλαδή του τσαγανού της. Είναι βιολογικός, ιστορικός νόμος: όποιος έχει κότσια να πάει κόντρα στο ρεύμα, αυτός γίνεται πρωτοπόρος στη ζωή.

Μέχρι σήμερα στη μεταπολεμική Ελλάδα επικρατεί συμβιβασμός: αυθαιρεσία, έλλειψη ελέγχου, εξοβελισμός αντιπάλων, αντεκδικήσεις, λαϊκισμός. Το σύστημα παρήγαγε δύο βασικές κοινωνικές τάξεις: βολεμένους χωρίς κόπο και υστερικούς, “υπερκριτικούς”. Ετσι, εξοβελίζονταν όσοι είχαν εκ φύσεως τσαγανό, δύναμη να συγκρουσθούν, και ταυτόχρονα θέληση για καινοτομίες. Μετά τον Πόλεμο μπορούσε να γίνει καλή αρχή, αφού με το σοκ της τριπλής Κατοχής, μπορούσαν να ξεχαστούν οι προηγούμενοι διχασμοί. Η νέα τεχνολογία σπερνόταν παντού, τσιμέντο, χάλυβας, βελτίωση της καθημερινότητας, μοντέρνα πολεοδομία, άνοιγμα της κοινωνίας. Ωστόσο σε λίγα χρόνια ο λαός παγίωσε τον εγκλωβισμό του, ψήφιζε και ψηφίζει μέχρι σήμερα όποιον μοιράζει τις περισσότερες υποσχέσεις, τα «Θα». Ακόμη και η Αντίσταση κατέληξε καταναλωτικό αγαθό! Ιστορική νομοτέλεια: τον υποτελή συμβιβασμό στο «Μακεδονικό» έκαναν οι επίγονοι αντιστασιακών. Και να δούμε πού θα φτάσουν. Τον νεότερο μάλιστα “προοδευτικό” χώρο τον “απολαύσαμε” τελευταίο: αλαζονεία, μικρότερη προσπάθεια, τζάμπα χρήμα (μέρισμα).

Η Ελένη Αρβελέρ, πάντα υπερήφανη για την αντιστασιακή της ταυτότητα που υπήρξε η αρχή της καριέρας της, δείχνει πώς ένας επιστήμονας αλλάζει τον δημόσιο χώρο. Είχε αντίδραση στα πράγματα, αποδείχθηκε σωστή, αργότερα έβαλε σε πράξη το όραμά της.

Που θα πάμε τελικά τον εαυτό μας;

Τρίτη, 3 Μαρτίου 2020, 00:10

Toυ π. Σπυρίδων Σκουτή

Παράδεισος είναι να ζω με τον τρόπο του Θεού, δηλαδή με τον τρόπο της αγάπης, της συγχωρήσεως και της μετάνοιας. Κόλαση είναι να ζώ με τον τρόπο του “ΕΓΩ”. Σε αυτό τον τρόπο Θεός είμαι “ΕΓΩ” και οι άλλοι είναι αποκλεισμένοι διότι δεν τους θέλω. Ο άνθρωπος που έχει το “ΕΓΩ” Θεό στη ζωή του “δεν μπορεί” να πάει στον παράδεισο διότι δεν θα αντέξει εκεί. Οι άλλοι θα είναι η κόλαση του. Μόνο που θα μπει στον παράδεισο θα τρέχει να βγεί, γιατί γι’αυτόν το μοίρασμα πληγώνει τον εγωισμό του και τον εκθρονίζει και ο δαίμων θα τον ωθεί στον αποκλεισμό. Από τη στιγμή που δεν θέλω τον άλλον, δεν θέλω και το πρόσωπο του Κυρίου.

Παράδεισος είναι η επίγνωση της κατάστασης μου , ότι είμαι μακριά σου και θέλω αυτή την κατάσταση να τη διορθώσεις ΕΣΥ. Ερχομαι με αυτή την επιθυμία σε ΣΕΝΑ. Αυτή είναι η δωρεά του Παραδείσου. Κόλαση είναι αυτό το χάλια που νιώθω να το αγνοήσω, να πω οτι δεν τρέχει και τίποτα με αποτέλεσμα αυτή η χάλια κατάσταση να με φάει κυριολεκτικά.

Γίνεται κόλαση ο εαυτός μου, οι σκέψεις μου, οι επιθυμίες μου. Όταν δεν έχουν Χριστό σαπίζουν και πεθαίνουν. Πόσο φοβερό ! Θέε μου ! Να με θέλεις στον Παράδεισο και τελικά να βρίσκομαι στην κόλαση γιατί το θέλω ο ίδιος και έχω το θράσος να κατηγορώ εσένα. Αυτό και μόνο ειναι κολάσιμο από μόνο του....

Δεν θα μας κολάσει ο Θεός αλλά το κακό μας το κεφάλι.

Πόσο όμορφα τα λένε οι Άγιοι Πατέρες:  "Και τούτο δε ειδέναι δει, ότι ο Θεός ού κολάζει τινά εν τω μέλλοντι, αλλ' έκαστος εαυτόν δεκτικόν ποιεί της μετοχής του Θεού. Έστι μεν η μεν μετοχή του Θεού τρυφή, η δε αμεθεξία αυτού κόλασις" (Ιω. Δαμασκηνός, 'Κατά Μανιχαίων', PG 94,1545D-1548A).

Δηλ. "Και τούτο οφείλουμε να ξέρουμε, ότι ο Θεός δεν τιμωρεί κανένα στο μέλλον, αλλά ο καθένας κάνει τον εαυτό του δεκτικό στη μετοχή του Θεού. Όμως η μετοχή του Θεού είναι τρυφή, ενώ η αμεθεξία Του, κόλαση" (Μετάφραση: Ν. Ματσούκα, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1988, σελ. 105).

Κύριε, είμαι άξιος τελικά για τον παράδεισο; Είμαι έτοιμος να αντέξω τέτοια αγάπη και να γίνω μέτοχος σε αυτήν; Αυτή η ζωή ειναι τελικά μια τέτοια προετοιμασία. Στην κόλαση οι άνθρωποι θα έχουν πάει με κλειστές καρδιές και θα κατηγορούν τον ήλιο που δεν μπήκε ενώ τελικά το πόμολο ήταν απο τη μέσα πλευρά.

Τη μελωδία της σωτηρίας μας παίζει η χορδή της ελευθερίας, εκεί βρίσκεται το κλειδί. Αχ! Αυτή η ελευθερία! Και τι κάνουμε τελικά την ελευθερία που χλιμιντρίζει συνεχώς; Κρατάμε γερά τα χαλινάρια. Ακολουθούμε τον ήλιο της δικαιοσύνης που μας δείχνει τον δρόμο για τη Βασίλεια των Ουρανών. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Πες ΝΑΙ ! ΘΕΛΩ και ξεκίνα... Από τη στιγμή που υπάρχει ο Κύριος που ανοίγει τον δρόμο μην φοβάσαι τίποτα.

Του Σταύρου Γουλούλη: Προσωπείο, πρόσωπο

Κυριακή, 8 Μαρτίου 2020, 00:14

Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης

Δρος Βυζαντινής Τέχνης

Οι Αποκριές, μικρή περίοδος τριών εβδομάδων, ήταν πάντα μία ιδιαίτερη στιγμή για τους Νεοέλληνες. Ερχονται με βάση τον σεληνιακό κύκλο μηνών, που είναι πιο αρχέγονο ημερολόγιο. Τέλη χειμώνα με αρχή άνοιξης, εποχή που αλλάζει ο αέρας, ο καιρός, η εποχή, η κοινωνία. Οταν δεν υπήρχαν διακοπές, αποδράσεις…

Την ίδια ώρα οι Πιστοί χαλαρώνουν, προετοιμαζόμενοι για ένα συγκλονιστικό ταξίδι στην ψυχική ενατένιση, ενδοσκόπηση όπως λέγεται με σύγχρονο όρο. Σε πέλαγος ψυχής…

Δύο δρόμοι ιδιαίτεροι, είναι παράλληλοι όσον αφορά στον συγχρονισμό αλλά όχι στις διεργασίες. Εκτόνωση στη μία, διασκέδαση/διασκόρπιση, πανάρχαια διαδικασία. Συμμάζεμα, συσπείρωση στην άλλη, ένα νεότερο στρώμα που έρχεται και επικάθεται σε παλαιότερο. Σε σημείο να δημιουργεί πειρασμό να ερευνήσει κανείς για μία διαλεκτική σχέση τους, άνευ παρεξηγήσεως.

Οι συνολικές ημέρες προετοιμασίας είναι 21/22 όσο διαρκεί το Τριώδιο, τρείς εβδομάδες, ανάμεσα σε τέσσερις Κυριακές. Η πρώτη εβδομάδα είναι περίοδος μη αποχής εμψύχων, κρεάτων, κανένας περιορισμός στο φαγητό, στην εξωστρέφεια. Ακολουθεί μία κανονική εβδομάδα με τις δύο ημέρες νηστείας. Μετά μία τρίτη, αποχή από έμψυχα. Υπάρχει όμως και κορύφωση των 22 ημερών, η Τσικνοπέμπτη, στη δεύτερη εβδομάδα, 12η ημέρα. Ενδεχομένως έχει ρίζες στη βυζαντινή παράδοση, ίσως και στα βυζαντινά ανάκτορα. [Σταυροπροσκύνηση, μέσον Σαρακοστής. Μεσοπεντηκοστή, μέσον Πάσχα-Πεντηκοστής]. Είναι το «Μέσον Τριώδιον».

Σε όλη την περίοδο εμφανίζονταν μικρές ομάδες, κυρίως νεαρών, -οι βυζαντινοί αγερμοί- διασκέδαζαν, και οι μεγαλύτεροι σιγοντάριζαν. Εκεί φορούσαν μάσκες, τα αρχαία προσωπεία. Η Εκκλησία, κληρονομώντας τις ημέρες διασκεδάσεων, τυπικά μεν τις εξοβέλισε (Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος, 691/2), ουσιαστικά όμως τις ανέχτηκε για λόγους οικονομίας, ως έμφυτες και πανάρχαιες τάσεις ισορροπίας-συσπείρωσης της κοινωνίας. Με κατάλληλη παιδεία έθιμα και πανηγύρια μπορούν να μετεξελιχθούν σε τέχνη, διδασκαλία. Ηταν τότε ένας δρόμος, αποβάλλοντας με σάτιρα απωθημένες καταστάσεις, κάθε πίεση που δημιουργεί ο πολιτισμός (αστικοποίηση), να θυμηθεί ο άνθρωπος έναν υποσυνείδητο κόσμο, τη Χρυσή Εποχή, όταν ήταν απόλυτα ισορροπημένος στη μητέρα φύση, πηγή κάθε δημιουργίας, αλλά και αναθεώρησης. Οσοι ήταν δούλοι τα έλεγαν χύμα στα αφεντικά τους, έστω και με υπονοούμενα, κι εκείνοι τα δέχονταν. Η φύση αυτό επιβάλλει, συμμαζεύει τις φυγόκεντρες κοινωνικές τάσεις που οδηγούν σε διάλυση, την κάθετη κοινωνική διάκριση τη μετριάζει. Για να θυμάται ο πιστός, με πνευματικούς όρους πια, ότι ανάλογα θα ζει από τώρα στον Παράδεισο, μία Χώρα όπου ρέει άλλου είδους «μέλι και γάλα» (Αριθμοί 14.8), όπως συμβαίνει στο Τριώδιο. Τότε ο άνθρωπος ως ψυχοσωματική οντότητα δεν θα βλέπει ως «εν εσόπτρω και αινίγματι» (Α΄ Κορινθ. 13.12). Πώς θα φτάσει δείχνει η συνέχεια.

Ερμηνείες για το προσωπείο των καρναβαλικών εκδηλώσεων έχουν δοθεί πληθώρα, αφού εδώ υφαίνεται μία πλευρά της πνευματικής-καλλιτεχνικής τάσεως των ανθρώπων, να κρύβονται οι ίδιοι αποκαλύπτοντας τα εσώψυχά τους, κι όχι τα αντικοινωνικά απωθημένα τους, όποια είναι αυτά. Ενα αίσθημα ελευθερίας σαν πανηγύρι: ο φτωχός έβγαλε κι αυτή τη φορά τον βαρύ χειμώνα, υπήρχε χώρος για αισιοδοξία. Μετά ερχόταν η κοινωνική ισότητα, καλύτερα ισοδυναμία, ο καθένας με τον ρόλο του, κι όλοι μαζί, με διαφορές, αλλά χωρίς εναντιώσεις. Δεν εξευτελιζόταν ο συνάνθρωπος. Οπως γίνεται σήμερα, κάθε μέρα άγριος σαρκασμός (π.χ. τηλεοπτικό μπούλινγκ) μέχρι καταλήψεις, μολότοφ, αστυνομίες, δακρυγόνα, υστερίες...

Το καρναβάλι περιείχε πολιτική. Δεν ήταν ξεφάντωμα για το ξεφάντωμα, υπήρχε στόχος πίσω από τα δρώμενα: Πού πάει η κοινωνία, διαιρεμένη; Ο πλούσιος γινόταν πλουσιότερος, ο φτωχός φτωχότερος, θα πέθαινε αν συνέχιζε έτσι, και ο πλούσιος πάλι θα έμενε μόνος. Δεν συμφέρει κανέναν, όλοι έχουν ανάγκη τον άλλον κι ας αντιπαλεύουν. Οχι να απομονωθούν, αλλά να βρουν μία καλύτερη σχέση συνύπαρξης. Εξού και η σάτιρα του ρόλου κάποιων ανισόρροπων τάσεων που κουβαλάμε όλοι, καθωσπρεπισμό, απομόνωση, αλλοτρίωση, ιδιορρυθμίες..., μέχρι και πώς ένας πρώην δούλος γίνεται τύραννος... Αποκαλυπτόμαστε όλοι.

Η Εκκλησία το κάνει αυτό αλλιώς. Ορίζει στον καθένα έναν προσωπικό δρόμο. Αν όλοι ενεργούν το ίδιο λύνεται το κοινωνικό πρόβλημα. Με πρότυπο την τήρηση του κανόνα νηστείας, ασκείται κανείς για να είναι κοντά στον πραγματικό εαυτό του -το φαγητό, η αδιάλειπτη δημιουργικότητα αλλοτριώνουν-, να κάνει οικονομία στη φύση. Τα γαλακτοκομικά της τρίτης εβδομάδας είναι σύνδεσμος στο βαρύ πρόγραμμα της Σαρακοστής. Μετά λάδι και μαλάκια μόνο το Σαββατοκύριακο. Προβατάκια, κατσικάκια, αυγουλάκια, έπρεπε να αυξηθούν. Να δίνει έτσι και βοήθεια στους έχοντες ανάγκες. Οχι να κλείνεται κανείς στον «Εαυτούλη» του.

Λες και όσα σατιρίζονταν πριν δημόσια, ο νηστεύων τα παίρνει κατάκαρδα και προσπαθεί, αρχίζοντας από τον Εαυτό του, να διορθώσει τα κακώς κείμενα της κοινωνίας...

Υπήρχαν λοιπόν αποκριές για εξωστρεφείς και αποκριές για εσωστρεφείς. Στη μία γινόταν εκτόνωση για να αποβάλει κανείς όσα μαύρα έκρυβε μέσα του, να διαλύσει την καθωσπρέπει ψευτοεικόνα, τη δική του και όλων των συνανθρώπων, τα «δήθεν». Αυτή που συντηρεί την αναλγησία μερικών, τη μιζέρια άλλων, την κοινωνική διαίρεση, την υποκρισία. Υλική και πνευματική. Στην άλλη, μπορεί και να αποκαλύψει τον μη ορατό εαυτό του, το πραγματικό πρόσωπό του.

Γράφει στην «ΚτΟ» ο Αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος Γκουτζίνης: Το νόημα της ζωής

Δευτέρα, 9 Μαρτίου 2020, 07:48

Toυ π. Σωφρόνιου Γκουτζίνη

Πρωτοσύγκελλου Ι.Μ. Ξάνθης και Περιθεωρίου

Aρχιμανδρίτη Οικουμενικού Θρόνου

H Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ένα σχολείο στο οποίο η Εκκλησία μας διδάσκει «την των πραγμάτων αλήθειαν» και μέσω του οποίου νοηματοδοτεί τη ζωή μας ως ζωή εν Χριστώ. Το νόημα αυτό της ζωής, παραμένει ωστόσο δυσεύρετο για τους πολλούς.

Οσο η κοινωνία διατηρούσε ορισμένα σταθερά σχήματα, ο άνθρωπος έβρισκε κάποια στηρίγματα στη ζωή. Στην σύγχρονη όμως κοινωνία όλα διασπώνται και διαλύονται. Και ο άνθρωπος ζει και εκφράζει τη διάσπαση και τη διάλυση της κοινωνίας στην προσωπική του ζωή και στις κοινωνικές του σχέσεις. Αναζητώντας την αυτοεπιβεβαίωση και την αυτοκαταξίωση καταλήγει στην αυτοδιάψευση και στην απαξίωση της υπάρξεώς του. Αυξάνει τις δραστηριότητες και την κινητικότητά του για να βεβαιώσει την ύπαρξή του. Αλλάζει το επάγγελμά του, για να δοκιμάσει νέες εμπειρίες. Διαλύει την οικογένειά του, για να δημιουργήσει νέους δεσμούς. Ταξιδεύει σε διάφορα σημεία της γης για να γνωρίσει καινούργια πράγματα και να γεμίσει το κενό που υπάρχει μέσα του. Παρ’ όλα αυτά πουθενά δεν βρίσκει κάποιο νόημα στη ζωή του. Αλλά και η μεγάλη κρίση των τελευταίων χρόνων δε φαίνεται να συνέβαλε σημαντικά για αυτοέλεγχο, επαναπροσανατολισμό και αναζήτηση κάποιου βαθύτερου νοήματος ζωής. Αυτό δηλώνει ότι το πνευματικό έλλειμμα της κοινωνίας μας είναι μεγαλύτερο και βαθύτερο από το οικονομικό.

Το νόημα της ζωής βρίσκεται σε σχέση με την αιτία και τον σκοπό της υπάρξεώς της. Η ζωή του ανθρώπου δεν νοηματοδοτείται με εφήμερες επιτυχίες και απολαύσεις, ούτε περιορίζεται στη βιογραφία του, αλλά εκτείνεται και πέρα από αυτά. Ο άνθρωπος που γερνά δαπανάται μεν βιολογικά, αλλά ωριμάζει πνευματικά. Στην προοπτική της εν Χριστώ ζωής όλα έχουν κάποια αξία και βρίσκουν το νόημά τους. Χωρίς όμως την προοπτική αυτή η ανία, η απουσία νοήματος και η απόγνωση δημιουργούν οδυνηρές καταστάσεις.

Η αληθινή ζωή που περιέχει νόημα και σκοπό, προέρχεται από την πηγή της ζωής, τον Θεό, και κατευθύνεται προς αυτόν. Η αποσύνδεση από τον Θεό νεκρώνει τον άνθρωπο. Αυτό δηλώνει και η φράση του Χριστού προς εκείνον που ζήτησε να τον ακολουθήσει, αφού προηγουμένως επιστρέψει για να θάψει τον πατέρα του: «Αφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούς». Η πραγματική ζωή βρίσκεται στην υπέρβαση της ζωής και του θανάτου. Ο φθαρτός και θνητός άνθρωπος βρίσκεται στην αιώνια και αθάνατη ζωή με τη μετοχή του στην άκτιστη θεία ζωή.

Ο Θεός δεν υποτάσσεται στο κακό ή στην αμαρτία, δηλαδή στο μη όν. Και ο Χριστός, ως Υιός του Θεού που έγινε άνθρωπος, ούτε αμάρτησε, ούτε ήταν δυνατόν να αμαρτήσει. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τον άνθρωπο, που προήλθε από το μη όν. Η προέλευση αυτή του ανθρώπου προσδιορίζει και την κατάστασή του μακριά από τον Θεό. Η αμαρτία ως απομάκρυνση από τον Θεό είναι και απομάκρυνση από το όν. Και η μετάνοια, ως επιστροφή στον Θεό είναι επιστροφή στο όν. Αυτό σημαίνει ότι όποιος αρνείται τον Θεό, αρνείται ουσιαστικά και τον εαυτό του.

Απομακρυσμένος ο άνθρωπος από τον Θεό εκπίπτει στο μη όν και παραμένει ως ανυπόστατη ύπαρξη. Επιστρέφοντας πάλι στον Θεό επανασυνδέεται με το όν που είναι η πηγή της ζωής. Η ζωή του Θεού γίνεται δική του ζωή και ο χρόνος της ζωής του εκδιπλώνεται ως χρόνος τελειώσεως και θεώσεως. Εδώ βρίσκεται η βασική διαφορά ανάμεσα στον πιστό και στον άπιστο. Δεν είναι διαφορά ηθικής, αλλά οντολογικής φύσεως. Ο πιστός μετέχει στη θεία ζωή, συντονίζεται με τη θεία ενέργεια και εκτείνεται προς τη θέωση, ενώ ο άπιστος βραχυκυκλώνεται στην ατομικότητά του, απονεκρώνεται και ζει την τραγικότητα του θανάτου. Η ζωή που πηγάζει από τον Θεό της αγάπης συντονίζει τους ανθρώπους με τη θεία αγάπη και τους οδηγεί σε ένωση μεταξύ τους, ενώ η ζωή χωρίς τον Θεό παραδίδεται στη διάσπαση και στη διάλυση. Τέλος η κόλαση, στην οποία καταλήγει ο άνθρωπος που αρνείται τον Θεό, χαρακτηρίζεται από την απουσία της αγάπης και από την κυριαρχία της ταραχής και της διασπάσεως. Το φως του Θεού, που είναι η δόξα και η χαρά των πιστών, γίνεται για τους απίστους σκοτάδι και βάσανος.

Η παρούσα και η μέλλουσα ζωή συνδέονται οργανικά. Η παρούσα ζωή οδηγεί στην μέλλουσα και η μέλλουσα προετοιμάζεται από την παρούσα. Η κοινωνία με τον Θεό κατά την παρούσα ζωή αποτελεί προϋπόθεση για την διατήρησή της στη μέλλουσα. Η προοπτική αυτή εισάγει ριζική ανατροπή της θεώρησης του κόσμου. Τίποτε δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως όντως αγαθό, όταν περιορίζεται στον κόσμο. Τα πλούτη, οι τιμές, η υγεία και αυτή η πρόσκαιρη ζωή δεν αποτελούν πραγματικά αγαθά. Η χριστιανική ζωή ξεπερνά το πρόσκαιρο και επεκτείνεται στο αιώνιο. Η εκτίμηση των πραγμάτων με εγκοσμιοκρατικά κριτήρια φανερώνει παρανόηση του αληθινού νοήματος της ζωής. Η παρανόηση αυτή παίρνει τραγικές διαστάσεις όταν ο άνθρωπος, ενώ πιστεύει στην αιώνια ζωή, αδιαφορεί για αυτήν και προσηλώνεται στην πρόσκαιρη. Για αυτό και όλα τα πράγματα της καθημερινότητας μπορούν και πρέπει να εντάσσονται στην προοπτική της αιωνιότητας.

Ο τελικός σκοπός της ζωής του χριστιανού βρίσκεται στη βασιλεία του Θεού. Η προσήλωση στον σκοπό αυτόν είναι φυσικό να χρωματίζεται ανάλογα με τις επιμέρους τοποθετήσεις και δραστηριότητές του, προσδίδοντας σε αυτές ουσιαστικό νόημα και περιεχόμενο. Οταν δεν υπάρχει η προοπτική της αιωνιότητας, τότε όλες οι επιμέρους τοποθετήσεις και δραστηριότητες γίνονται εφήμερες και μάταιες.

Η αλήθεια του βίου μας προσφέρεται, ιδιαίτερα μέσα στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ως λατρευτικό βίωμα, ως ζωή εν Χριστώ.

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου: Πνευματικός αγώνας μπροστά σε ορατούς κινδύνους!

Δευτέρα, 9 Μαρτίου 2020, 06:00

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου

Προϊστάμενος Ι.Ν. Προφήτου Ηλία Κόρμπι Βάρης της Ι. Μ. Γλυφάδας Ε. Β. Β. & Β.

Αγαπητοί αναγνώστες, αφού σας ευχηθούμε καλό Στάδιο, γιατί είναι το πρώτο μας άρθρο μπροστά στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που ξεκίνησε, να σας εξομολογηθούμε ότι προβληματιστήκαμε πολύ για το θέμα που θα μας απασχολούσε στη σημερινή στήλη μας! Από τη μία η πνευματική περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που έχει τόσα θέματα και ζητήματα που μπορεί να ασχοληθεί κανείς, αλλά από την άλλη πώς να αδιαφορήσουμε και να αφήσουμε ασχολίαστα τα τρέχοντα ζητήματα; Από την μία η παγκόσμια πανδημία και απειλή του κορωνοϊού, που έγινε αισθητή και στη χώρα μας με ήδη 5 επιβεβαιωμένα κρούσματα, από την άλλη η έκρυθμη κατάσταση του μεταναστευτικού με τα πρόσφατα γεγονότα μεταξύ αστυνομίας και νησιωτών, όσο κυρίως η απροκάλυπτη προσπάθεια εισβολής χιλιάδων από τον Εβρο και τα νησιά μας, με τους σαφέστατους χειρισμούς της ηγεσίας της γείτονος χώρας. Αποφασίσαμε λοιπόν να τα συνδυάσουμε γιατί η πνευματική ζωή έχει να κάνει με το πώς ζούμε και χειριζόμαστε τα ζητήματα της καθημερινότητας και όχι ξέχωρα από αυτά. Ας ξεκινήσουμε...!

Στο ιδιόμελο των Αποστίχων της Καθαράς Δευτέρας, της Α΄ εβδομάδος των Νηστειών, ψέλνουμε και λέμε τα εξής, τα οποία είναι παρμένα από σχετική ομιλία του Μεγάλου Βασιλείου: «Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν ευάρεστον τω Κυρίω· αληθής νηστεία, η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους και επιορκίας η τούτων ένδεια, νηστεία εστίν, αληθής και ευπρόσδεκτος». Δηλαδή σε απλή μετάφραση: «Ας νηστεύσουμε νηστεία δεκτή ευάρεστη στον Κύριο· αληθινή νηστεία είναι η αποξένωση από τα κακά, η εγκράτεια της γλώσσας, η αποχή από τον θυμό, ο χωρισμός από τις ανάρμοστες επιθυμίες, την καταλαλιά (δηλαδή την κατάκριση), το ψέμα και την επιορκία· η εγκράτεια απ’ αυτά είναι νηστεία αληθινή και ευσπρόσδεκτη». Ολα αυτά βάζουν τα πράγματα στη θέση τους, για το τι θέλει και προσδοκά η Εκκλησία να βιώσουν τα μέλη της εντατικά, αυτή την ευλογημένη και ασκητική περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Δεν αλλάζουμε απλά διατροφικές συνήθειες -όπως έχουμε καταντήσει στη πράξη- την περίοδο των Νηστειών, αλλά στοχεύουμε από τα απλά στα ουσιαστικότερα, αλλιώς κοπιάζουμε άδικα και κυρίως φαρισαϊκά.

Η ασκητικότητα (που είναι κοινή και για τους αγάμους και τους εγγάμους και για τους κληρικούς και μοναχούς αλλά και τους λαϊκούς, απλά τα μέτρα-μεγέθη αλλάζουν), διακρίνεται στη νηστεία από συγκεκριμένες τροφές, αλλά και στον περιορισμό της ποσότητας, ώστε ο βίος μας να είναι λιτότερος, να περιορίσουμε ή και να απαλλαγούμε από τις πλασματικές μας καθημερινές «ανάγκες» και παράλληλα να αυξήσουμε την προσευχή μας τόσο την προσωπική όσο και τη συμμετοχή μας στις πυκνές και κατανυκτικές Ακολουθίες της περιόδου, την αποκοπή από αμαρτίες και πάθη και φυσικά να αυξήσουμε την ελεημοσύνη και την αγάπη προς τον συνάνθρωπο, γιατί αυτό είναι και το κριτήριο που θα κριθούμε στο τέλος στη γενική κρίση Του Θεού.

Εχοντας υπόψη μας τα παραπάνω, ερχόμαστε στο σήμερα και στις τρέχουσες συνθήκες της πατρίδας μας, που φυσικά θέλει ψυχραιμία και νηφαλιότητα, γιατί ως λαός χάνουμε εύκολα το μέτρο και αποφασίζουμε με το θυμικό και είμαστε επιρρεπείς στην παραπληροφόρηση και τον πανικό που προβάλλεται μέσω αυτής. Σχετικά με τον κορωνοϊό δεν πρέπει να υποτιμούμε την επικινδυνότητά του, λόγω της ανθεκτικότητας της δράσης του και το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία, αλλά ούτε και να τρέχουμε να αδειάζουμε τα ράφια από τα σούπερ μάρκετ και τις μάσκες και τα αντισηπτικά από τα φαρμακεία! Τι θα κερδίσουμε; Να έχουμε να τρώμε εμείς και η οικογένειά μας και να προστατευθούμε, και οι υπόλοιποι ας πεθάνουν; Δεν είναι από μόνη της αυτή η κίνηση αντιστροφή του νοήματος της Μεγάλης Σαρακοστής, αφού βάζουμε το εγώ πάνω από το εμείς και μάλιστα σαν τον Ησαύ με τον Ιακώβ, χωρίς τόσο σημαντικό λόγο αλλά αντί “ενός πιάτου φακής”; Δεν καταλαβαίνουμε ότι εμείς έτσι από μόνοι μας συμβάλλουμε στην αισχροκέρδεια κάποιων, εφόσον έτσι είναι οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς με βάση την προσφορά και τη ζήτηση;

Αυτό που ακριβώς είπε η Ιερά Σύνοδος στην σχετική εγκύκλιό της πολύ ωραία: Προσευχή για να μας προστατεύσει ο Θεός και να φωτίσει τους ειδικούς για να βγει ένα εμβόλιο ή φάρμακο που θα μας θωρακίζει από τον ιό, αλλά ταυτόχρονα και να τηρούμε τους βασικούς κανόνες υγιεινής (όχι μόνο τώρα αλλά γενικά). Δεν μπορεί να ζητάμε από τον Θεό να μας βοηθήσει και εμείς στην πράξη να κάνουμε τα αντίθετα από ότι πρέπει για να μην κολλήσουμε· Φυσικά η απειλή δεν θα πρέπει εμάς τους πιστούς να μας απομακρύνει από κανέναν Ιερό Ναό, Ιερά Εικόνα και Θεία Κοινωνία! Εδώ θα φανεί η πίστη μας αν πιστεύουμε πραγματικά ή όχι! Να μείνουμε σπίτι να σώσουμε το σώμα μας και η ψυχή μας να νεκρωθεί και να μείνει ατροφική; Φυσικά δεν μιλούμε για τις ευπαθείς ομάδες, αλλά γι’ αυτούς που μπορούν να προστατευθούν περισσότερο, λαμβάνοντας τα ενδεδειγμένα μέτρα!

Σχετικά με τους Μετανάστες -ως πολίτης- αναρωτιόμαστε: Επρεπε να υπάρχει ο κίνδυνος του κορωνοϊού, για να φυλάξουμε και να θωρακίσουμε τα σύνορά μας; Ολα αυτά τώρα μας μοιάζουν με το γνωστό «σιγά μη στάξει του γαϊδάρου η ουρά...». Αφήσαμε τόσα χρόνια τη χώρα ανοχύρωτη να έχουν περάσει τόσοι μέσα και μάλιστα χωρίς διέξοδο προς τις άλλες χώρες και κάναμε έρμαιο τη χώρα στους δουλέμπορους, τις Μ.Κ.Ο. και στα αλλότρια σχέδια ξένων δυνάμεων για αλλοίωση του πληθυσμιακού ιστού της χώρας (με δεδομένη την υπογεννητικότητα). Εστω και τώρα όμως να έχουμε υπόψη μας τα εξής: α) Δεν μπορεί να παλεύουμε στα σύνορα ο στρατός και η αστυνομία μας και ακόμη κάποιοι να γλεντάνε για το Καρναβάλι και μάλιστα τη στιγμή που απαγορεύτηκαν για προληπτικούς λόγους οι εκδηλώσεις, ισχυριζόμενοι ότι το έκαναν για δήθεν αντίσταση κατά της εξουσίας και διαφύλαξη των «εθίμων»! Συγχωρέστε με για το σχόλιο αλλά είναι αυτό που λέμε πραγματικά «στον κόσμο τους-εκτός τόπου και χρόνου». β) Δεν μπορούμε επίσης να εθελοτυφλούμε και να μη διακρίνουμε ότι οι περισσότεροι που έρχονται δεν ξεριζώθηκαν βιαίως από τις πατρίδες τους (όπως π.χ. οι Ελληνες της μικρασιατικής καταστροφής), αλλά είναι από ένα σωρό άλλες μη εμπόλεμες χώρες και αποτελεί συνειδητή επιλογή να επιχειρήσουν να έρθουν, πληρώνοντας χρήματα αδρά. Δεν σημαίνει φυσικά αυτό και δεν υποστηρίζουμε ότι δεν είναι άνθρωποι που χρήζουν βοηθείας, όμως βοηθάμε μέχρι εκεί που είναι οι δυνάμεις μας και το πόσους μπορεί να αντέξει η χώρα, χωρίς να αλλάξουν τα ήθη και τα έθιμά της· και εδώ τα ψυχικά και υλικά αποθέματά μας έχουν εξαντληθεί προ πολλού ειδικά όταν η χώρα μας κινδυνεύει να μετατραπεί σε αποθήκες ψυχών!

Φυσικά η λύση είναι να σταματήσει ο πόλεμος όπου υπάρχει και η κοινωνική αδικία των πολυεθνικών, έναντι της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας! Εδώ πρέπει να βοηθήσουν όλοι, ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ενωση και γενικά κάθε σχετικός οργανισμός! Να σταθούν όλοι στα πόδια τους με δικαιοσύνη και ευημερία και όχι να τους διώχνουμε από τον τόπο τους, να μιλάμε για το δυτικό όνειρο και να κάνουμε εφιάλτη και τη ζωή τους αλλά και τη ζωή των ντόπιων! γ) Πρέπει να διακρίνουμε επίσης ότι και αυτοί είναι άνθρωποι, και μετακινούνται με σκοπό και ελπίδα να αποκτήσουν μία καλύτερη ζωή, αλλά στην προσπάθειά τους αυτή έγιναν υποχείριο και χρησιμοποιήθηκαν κυρίως από την Τουρκία. Οι μάσκες πλέον έπεσαν απροκάλυπτα και το κάνει η γειτονική χώρα για τα γεωστρατηγικά της συμφέροντα με σκοπό να πιέσει την Ευρώπη (με την οποία υπέγραψε συμφωνία για το αντίθετο παίρνοντας πολλά λεφτά), και καθαρά να αλλάξει ο πληθυσμιακός ιστός της χώρας για να εδραιώσει τις διεκδικήσεις στο Αιγαίο και όχι μόνο. Επομένως κάτι βίντεο που έπεσαν στην αντίληψή μας και από τις δύο μεριές, και Ελληνες και μουσουλμάνους να βρίζουν οι μεν τους δε, βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος!

Ας κοπάσει λοιπόν ο θυμός, δεν το επιτρέπει και η πνευματική περίοδος που εισήλθαμε, αλλά από την άλλη ας περιφρουρήσουμε την εδαφική μας ακεραιότητα και σε στρατιωτικό και σε διπλωματικό επίπεδο. Δεν μπορούν να μας κουνούν το χέρι και να μας κατηγορούν για ρατσισμό και για παραβίαση δικαιωμάτων, αυτοί που από τη μία βομβαρδίζουν και δημιουργούν πολέμους, από την άλλη δεν δέχονται πρόσφυγες και μας κατηγορούν εμάς γιατί δεν παίρνουμε και άλλους! Επεσαν οι μάσκες στην Τουρκία, ας πέσουν και οι μάσκες της Ευρώπης που έκαναν τη χώρα μας οικονομικά και διπλωματικά μικρή για να μην μπορεί να αντιδρά σε αυτό το μακροχρόνιο σχέδιο ενός ακήρυχτου πολέμου, που διεκδικεί όμως να πετύχει ό,τι οι πόλεμοι οι ίδιοι δεν μπορούν!

Κλείνοντας το άρθρο μας, να πούμε ότι βρισκόμαστε σε σύγχυση αδελφοί μου και πνευματικά (γι’ αυτό ο διάβολος μας κρατά χαμηλά) και δεν μπορούμε να αντισταθούμε ούτε καν στο λάδι, δεν μιλώ για τα σοβαρότερα, μας φαίνεται πολύ δύσκολο! Είμαστε σε σύγχυση όμως και εθνικά, με αποτέλεσμα ούτε ενωμένοι να είμαστε ως μία γροθιά, ούτε να στοχεύουμε στον πραγματικό εχθρό. Οι άλλοι όμως εχθροί είναι, κάνουν αυτά που θέλουν και πρέπει να τους αναγνωρίσουμε ότι διεκδικούν τα συμφέροντά τους! Εμείς όμως κάνουμε το ίδιο; Γι’ αυτό έχει αξία να κοιτάξουμε μέσα μας... «δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα» λέμε στη σχετική ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου: και αφού το κάνω αυτό και αναλάβω τις ευθύνες μου, τότε δεν θα κατακρίνω κανέναν άλλον... αλλά τον εαυτό μου, για αυτά που έκανα ή θα μπορούσα να κάνω και δεν έκανα για να μη φτάσει η κατάσταση εδώ που έφτασε! Χαιρόμαστε που έστω και αργά ξυπνήσαμε... Ας ελπίσουμε όλο αυτό να έχει διάρκεια και συνέχεια, μην αφήνοντας κανέναν εχθρό εσωτερικό και εξωτερικό να φέρει την πατρίδα μας στη θέση αυτή· δεν της αξίζει και κυρίως εμείς οι πολίτες ας σηκωθούμε από τον καναπέ και ας αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που θάψαμε κάτω από το χαλί ή το κάνουμε σαν την στρουθοκάμηλο, που κρύβει το κεφάλι της όταν κινδυνεύει...! Καλή Ανάσταση! Αμήν!

Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης: Νήψη και ιστορική πρόοδος

Τρίτη, 17 Μαρτίου 2020, 00:10

Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης

Δρος Βυζαντινής Τέχνης

Είσοδος στη νηστεία, την ώρα που η ανοιξιάτικη φύση δίνει έναρξη νέας ετήσιας εποχικής περιόδου, σημαίνει αφορμή για περίσκεψη, στο μέτρο του δυνατού. Η σκέψη προηγείται του κύκλου δημιουργίας, αλλιώς καλύτερα να μην γίνει κάτι, αν είναι να πάει χαμένο. Το ίδιο ισχύει στον κύκλο της ζωής ενός ανθρώπου, το ίδιο και στο διάβα των αιώνων. Αυτό τον ρόλο είχε στην Ιστορία η λεγόμενη “νήψη”, άρνηση, σχεδιασμός και καταξίωση του κόσμου, όσο εφαρμόστηκε 1.700 χρόνια κρατικής παραδοχής του Χριστιανισμού. Πού βαδίζει η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα; Ελέγχουμε τις αφετηρίες, το παρελθόν; Ή πού οδηγούμαστε. Τον χριστιανικό ευρωπαϊκό κόσμο, ως κυρίαρχο στον πλανήτη, τον νιώθει πλέον όλη η ανθρωπότητα, Κινέζοι, Ινδοί, Αφρικανοί, Αραβες… Ασχετα αν δεν το νιώθουμε, ο κόσμος μας είναι για τον σύγχρονο άνθρωπο και ζήτημα γοήτρου, ακόμη και επιβολής, όταν άλλοι αμφιλεγόμενοι -ισμοί έχουν διαφορετική λογική, αντιμαχόμενη πρακτική. Ο σημερινός κόσμος της επιστήμης, της αξιοπρέπειας, είναι χριστιανική κατάκτηση, αφού ο Χριστιανισμός αποδόμησε τον παλαιό κόσμο (εβραϊκό νομικισμό-ελληνική λογική).

Μεγαλύτερη αναστολή είναι όχι η χρήση του πολιτισμού, αλλά η ταύτιση της αλήθειας με τον πολιτισμό. Αυτό ένιωσε η πρώιμη εκκλησία και αμέσως έφυγε από τον κόσμο, θέτοντας ως υπέρτατη αξία τη νήψη. Οχι ως αποφυγή, αλλά θεώρηση εκ των έξω, του κόσμου. Δεν έγινε δεκτό από τη μεσαιωνική Δυτική θεολογία συλλήβδην. Η σύγκρουση δόθηκε τον 14ο αιώνα. Ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός κλήθηκε στη χιλιετία της Κων/πόλεως (1330) για να δώσει διαλέξεις για ανανέωση τεχνική, επιστημονική, κ.ο.κ., αλλά τη γνωσιολογία του την επεξέτεινε και στη νήψη. Αυτό προκάλεσε την αντίδραση της Εκκλησίας, όχι ότι αυτή δεν ήθελε την ανανέωση.

Το Βυζάντιο έδωσε στον καίσαρα τα δικαιώματα του κόσμου, σύμφωνα με το γνωστό χωρίο (Ματθ. 22.21). Χρησιμοποίησε όχι τον υπερβατικό Πλάτωνα, όπως θα έπρεπε κανονικά, αλλά το αριστοτελικό «Οργανον», περιγράφον τα υλικά φαινόμενα. Ο Αριστοτέλης, ίσως η μεγαλύτερη πνευματική προσωπικότητα διαχρονικά, ο οποίος κατέγραψε και ταξινόμησε τα πάντα εκτός από ελάχιστα (π.χ. την έννοια “κανόνι”, εκπυρσοκρότηση), δημιούργησε τη σημερινή ανθρωπότητα: τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας με την οποία κατέκτησε Ρώμη, Βυζάντιο, Αραβες… Το Βατικανό προβληματίστηκε για την απολυτότητα της αποδοχής του Αριστοτέλη που έδινε σε κάθε ον όνομα. Ανάμεσα σε άλλα έκανε το λάθος να ταυτίσει ουσία και ενέργειες του Θεού, δηλαδή αποτυπώματα επάνω στα νοούμενα και την ύλη, τομέα που προσπαθούσε να περιγράψει ο Αριστοτέλης. Είχε λόγο, ήθελε την κυριαρχία στη φύση, τον κόσμο, μέσω της θεολογίας που θεωρούσε μητέρα των επιστημών!!! Κατέληξε εκεί που κατέληξε. Η περίπτωση Γαλιλαίου, σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στην προσφορά του Βατικανού, δείχνει το αδιέξοδο. Κι όμως συνέβη, και είναι αρκετό να δείξει ότι ως νέο δεδομένο, το ότι «η γη κινείται γύρω από τον ήλιο», διέλυε ένα σύστημα αξιών σε ισχύ, εφόσον είχαν ταυτίσει τη θεολογία με τη γνώση, το τότε κοσμολογικό σύστημα. Αυτό προβλημάτιζε, όχι αν η γη κινείται ή δεν κινείται. Ο Γαλιλαίος άργησε λίγο, αλλά έδωσε την τελική απάντηση στον Βαρλαάμ. Οι Ανατολικοί νηπτικοί πατέρες θα τον ενθουσίαζαν αν ήξερε γι’ αυτούς.

Το κοινωνικό πρόγραμμα του Χριστιανισμού κάλυψε τις υπερβολές της (Δυτικής) θεολογίας. Να σωθεί η ψυχή αλλά και το σώμα, τελικά η αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Χωρίς να είναι φενάκη, αφορμή για στρατολόγηση, όπως κάνουν διάφορα δόγματα, αλλά από υπαρξιακή ανάγκη. «Μην κρίνετε», έλεγαν οι ευαγγελιστές, «τον συνάνθρωπο». «Αλλος είναι το αφεντικό σας». Ετσι, παρακάμπτοντας ανθρώπινες ατέλειες, αξιοποιούσε την συνύπαρξη, την ανοχή, την αποδοχή της διαφορετικότητας. Ευνοούσε τη βελτίωση των όρων ζωής με ανώτερα κριτήρια. Το μείζον ήταν η αλήθεια, η αποκάλυψη του Θεού. Ακολουθούσαν τα καλά έργα πολλών, τους οποίους ανεβάζει η τελειότητα ολίγων, ιδίως των νηπτικών.

Ο Χριστός δεν επέτρεψε κοσμικές αντιγραφές επεκτάσεως, η κατάκτηση του κόσμου χωρίς ψυχική σωτηρία δεν είχε νόημα. Ετσι, έμειναν οι πολιτικές εξουσίες υπεύθυνες να βελτιώσουν όπως γινόταν την κοινωνία στα υλικοτεχνικά ζητήματα, αλλά και να βελτιωθούν αυτόματα με βάση την εγελιανή (πλατωνική) λογική (θέση, αντίθεση, σύνθεση). Οπου η διοικούσα Εκκλησία πήγαινε να ταυτιστεί με αυτή τη λογική χανόταν. Αυτό αντέστρεψαν οι νηπτικοί. Δεν ήθελαν ένα πνεύμα τύραννο της σκέψεως του ανθρώπου. Η απολυτότητά του υπερβαίνεται από την παλίρροια της Ιστορίας. Η Γνώση έλυνε μεν οικονομικά κ.λπ. προβλήματα, αν και ποτέ για όλους, αλλά δεν εξέφραζε οντολογικά την αλήθεια, την πίστη σε κάτι που θα άξιζε κανείς να αφιερώσει τη ζωή του κι όχι να υπακούσει σε νόμους. Από εκεί και πέρα, μετά τον νομικισμό, επήλθε η διάσπαση της ορθόδοξης ενιαίας Εκκλησίας (1054), του ρωμαιοκαθολικισμού (αρχή το 1517 από τον Λούθηρο), των Αγγλικανών (1535), για να ακολουθήσει η διαρκής διαίρεση του προτεσταντικού κόσμου που αγωνίζεται για αξιοπρέπεια αλλά και κυριαρχία. Σήμερα οικονομικά επιβάλλονται οι προτεστάντες. Αλλά η Αλήθεια;

Η ορθοδοξία και γενικά η ελληνική σκέψη δεν ταυτίστηκε οντολογικά με κανέναν -ισμό. Δεν έφτιαξε κράτος, δεν “πολέμησε” κανέναν, αλλά και δεν ξεπεράστηκε. Επομένως σωστά οι νηπτικοί δεν παρασύρθηκαν στην ιστορική εξέλιξη που φέρνει διάσπαση, αλλοίωση, μεταμόρφωση. Διδάσκουν χριστιανική αξιοπρέπεια, κι από εκεί βρίσκει ο καθένας τον δρόμο του.

Ἀββὰς Ἰσαὰκ ὁ Σύρος - Γνωρίζεις τὸ συμφέρον τῆς ψυχῆς σου;

Χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας, διότι τὰ πάθη ἔχουν μεγάλη δύναμη. Μὲ τὴ χάρη ὅμως τοῦ Θεοῦ θὰ νικήσει ὁ γενναῖος ἀθλητὴς ποὺ ἀγωνίζεται μ᾿ ὅλες τὶς δυνάμεις του.

Ὁ σωματικὸς κόπος καὶ ἡ μελέτη τῶν θείων Γραφῶν φυλᾶνε τὴν καθαρότητα τοῦ νοῦ. Ἀκόμη χρειάζεται καὶ πολλὴ προσευχή, ὥστε νὰ ἐπισκιάσῃ τὸν ἀγωνιστὴ ἡ Θεία Χάρη. Γιὰ ν᾿ ἀποκτήσῃ κανεὶς τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος χρειάζεται μεγάλος πνευματικὸς ἀγώνας, διότι εὔκολα παρασύρεται ὁ ἄνθρωπος στὸ κακὸ καὶ χάνει σὲ μιὰ στιγμὴ αὐτὸ ποὺ ἀπέκτησε ὕστερα ἀπὸ μεγάλους ἀγῶνες..

Στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχει τὸ καλὸ καὶ τὸ κακό. Ἀπὸ τὸν ἀγῶνα τὸ δικό μας θὰ ἐξαρτηθεῖ πιὸ ἀπὸ τὰ δύο θὰ ἐπικρατήσει. Ἂν ἀφήσουμε τὸν ἑαυτό μας ἐλεύθερο, χωρὶς νὰ τὸν βιάσουμε, θὰ ἐπικρατήσει τὸ κακό. Ἀντίθετα ὅταν ἀγωνισθοῦμε, θὰ νικήσει τὸ καλὸ καὶ ἡ ἀρετή.

Ὁ ἀγώνας αὐτὸς εἶναι σκληρός. Θὰ πέσεις καὶ θὰ ξανασηκωθεῖς καὶ πάλι θὰ πέσεις καὶ πάλι θὰ σηκωθεῖς. Εἶναι ἀγώνας ἰσόβιος. Διότι ὁ σατανᾶς δὲν μᾶς ἀφήνει ἀνενόχλητους οὔτε μία στιγμή. Μία στιγμὴ ἀμελείας περιμένει, γιὰ νὰ τὴν ἐκμεταλλευθῇ καὶ νὰ κάνει ζημιὰ στὴν ψυχή μας.

Ὅπως εἴπαμε καὶ πιὸ πάνω, στὸν πνευματικὸ ἀγῶνα χρειάζεται ταπείνωση. Διότι μόνο τὴν προσευχὴ τῶν ταπεινῶν ἀκούει ὁ Κύριος. Ἡ προσεύχὴ τοῦ ταπεινοῦ “εἰσέρχεται εἰς τὰ ὦτα τοῦ Κυρίου. Οἱ ὀφθαλμοὶ τοῦ Κυρίου εἰσὶν ἐπὶ τοὺς ταπεινοὺς κατὰ τὴν καρδίαν”. Μὲ ταπεινὸ φρόνημα φώναξε δυνατὰ πρὸς τὸν Κύριο καὶ πές Του: “Κύριε ὁ Θεός μου, Σύ, ἐὰν θέλῃς, μπορεῖς νὰ φωτίσῃς τὸ σκότος τῆς ψυχῆς μου”.

Ὅταν ἡ ψυχὴ θερμανθεῖ ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, τὰ πάντα τὰ θεωρεῖ σκουπίδια καὶ τιποτένια. Νύχτα καὶ μέρα δὲν σκέφτεται τίποτε ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ ἐπαφὴ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεὸ εἶναι πιὸ γλυκειὰ κι ἀπὸ τὸ πιὸ ὡραῖο καὶ εὔγευστο φαγητό. Ὅταν ἡ ψυχὴ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεό, τότε ἔρχονται καὶ τὰ δάκρυα τῆς πνευματικῆς ἀγαλλιάσεως. Καὶ τὰ δάκρυα αὐτὰ σὲ συνοδεύουν εἴτε τρῶς, εἴτε πίνεις, εἴτε μελετᾶς, εἴτε πρσεύχεσαι, σὰν καρπὸς τοῦ ἀγῶνα τῆς ψυχῆς. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀμοιβὴ ποὺ δίνει ὁ Θεὸς στοὺς ἐργάτες τῶν ἐντολῶν Του, ποὺ σὰν σκοπὸ τῆς ζωῆς τους ἔβαλαν τὸ συμφέρον τῆς ψυχῆς τους.

Ὅταν λοιπὸν σ᾿ ἐπισκεφθοῦν τὰ δάκρυα αὐτά, πάρε θάῤῥος καὶ προχώρα μὲ μεγαλύτερη δύναμη, γιὰ νὰ περάσῃς τὴ θάλασσα τῶν παθῶν. Ἀλλὰ πρόσεξε μήπως χάσεις τὸν πνευματικὸ θησαυρὸ τοῦ ἀγῶνα σου εἴτε ἀπὸ ἐγωϊσμὸ εἴτε ἀπὸ ἀμέλεια.

Ἂν δὲν ἔχεις κοπιάσει στὰ καλὰ ἔργα δὲν πρέπει νὰ μιλᾶς γιὰ τὶς ἀρετές. Διότι κάθε ἀρετὴ ποὺ γίνεται χωρὶς κόπο, λογίζεται σὰν “ἔκτρωμα” μπροστὰ στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ. Οἱ στεναγμοὶ τῆς καρδιᾶς σου, οἱ προσευχὲς καὶ οἱ ἀγρυπνίες θὰ σὲ βοηθήσουν ν᾿ ἀποκτήσεις ἀρετή. Ὅσο ὅμως κι ἂν φωνάζεις μὲ προσευχὲς πρὸς τὸν Κύριο, δὲν σὲ ἀκούει, ἂν δὲν συνοδεύονται ἀπὸ ταπεινοφροσύνη. Ἡ ἐργασία τῶν ἐντολῶν καὶ πρὸ παντὸς ἡ ταπεινοφροσύνη κάνουν τὸν ἄνθρωπο θεὸ ἐπὶ τῆς γῆς. Ἡ πίστη καὶ ἡ ἐλεημοσύνη τὸν φέρνουν πιὸ γρήγορα στὴν καθαρότητα.

Ὅσοι ἔχουν θερμὴ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ ἑλκύονται ἀπὸ τὰ μέλλοντα ἀγαθά. Ὅσοι θερμαίνονται μὲ τὴν ἐλπίδα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὰ κοσμικὰ πράγματα. Ἀλλὰ γιὰ νὰ φτάσῃ κανεὶς σ᾿ αὐτὴ τὴν ὑψηλὴ κατάσταση χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας. Καὶ θὰ πρέπει ν᾿ ἀρχίσῃ κανεὶς ἀπὸ τὰ ἁπλᾶ καὶ εὔκολα γιὰ νὰ φτάσῃ στὰ δύσκολα. Θὰ πατήσει κανεὶς πρῶτα τὰ πρῶτο σκαλοπάτι τῆς ἀρετῆς, μετὰ τὸ δεύτερο κι ἔτσι σιγὰ-σιγὰ θὰ προοδεύσει στὴν πνευματικὴ ζωή.

Μ᾿ ἕνα ἅλμα δὲν φτάνει κανεὶς στὰ ὕψη. Ἂς μάθουμε νὰ ἐφαρμόζουμε πρῶτα τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, καὶ ὕστερα ἀπὸ ἀγῶνες πολλοὺς καὶ μεγάλους θὰ μᾶς στείλει ὁ Θεὸς τὴ χάρη Του.

Εἶναι εὐτυχισμένοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀποφάσισαν νὰ βαδίσουν τὸν δρόμο τῶν θλίψεων γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν γύρισαν πίσω. Αὐτοὶ θὰ φτάσουν γρήγορα στὸ λιμάνι τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Μετὰ ἀπὸ τὸν κόπο καὶ τὶς ταλαιπωρίες θ᾿ ἀπολαύσουν ἀνάπαυση καὶ ξεκούραση. Καὶ θὰ εὐφραίνονται αἰώνια μὲ τὴν ἀπόλαυση τῶν μελλόντων ἀγαθῶν.

Ὅσοι τρέχουν στὸν δύσκολο δρόμο τῆς ἀρετῆς δὲν γυρίζουν πίσω οὔτε σκέφτονται τὶς δυσκολίες ποὺ θὰ συναντήσουν, ἀλλὰ μ᾿ ἐνθουσιασμὸ προχωροῦν στὸν στενὸ καὶ τραχὺ δρόμο, εὐχαριστώντας τὸν Θεὸ ποὺ τοὺς ἀξίωσε νὰ τὸν περάσουν. Ὅσοι ὅμως φοβοῦνται καὶ προχωροῦν μὲ δειλία καὶ φόβο, αὐτοὶ ποτὲ δὲν θὰ φτάσουν στὸ τέρμα, καὶ δὲν θὰ πάρουν τὸ στεφάνι τῆς νίκης, ποὺ χαρίζει ὁ Κύριος στοὺς ἀγωνιστὲς τῆς πίστεως.

Ὁ ὀκνηρὸς δὲν βάζει ποτὲ ἀρχὴ μετανοίας καὶ συνεχῶς ἀναβάλλει. Κι ἔτσι φτάνει στὴν ὥρα τοῦ θανάτου του ἀπροετοίμαστος. Ἂν θέλῃς νὰ προκόψῃς στὴν ἀρετή, μὴν ὑπολογίζῃς τὶς ἀπαιτήσεις τοῦ σώματος, διότι τὸ σῶμα εἶναι ἐχθρὸς τῆς ψυχῆς. Ἔχε τὴν ἐλπίδα σου στὸν Θεὸ καὶ μὲ ταπεινοφροσύνη προχώρα στὸν δρόμο τῆς ἀρετῆς. Γνώριζε ὅτι χωρὶς τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ θὰ εἶσαι φτωχὸς καὶ γυμνός, στερημένος ἀπὸ κάθε πνευματικὸ ἀγαθό. Μὴ σὲ πιάνῃ δειλία καὶ φόβος στὸν ἀγῶνα. Ὁ γεωργὸς ποὺ περιμένει νὰ σταματήσουν οἱ ἄνεμοι γιὰ νὰ σπείρῃ, αὐτὸς ποτὲ δὲν θὰ σπείρει. Καλύτερα νὰ πεθάνῃς γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, παρὰ νὰ ζῇς μὲ ντροπὴ καὶ ὀκνηρία.

Ὅταν θέλεις νὰ βάλῃς ἀρχὴ στὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ πρῶτα πρέπει ν᾿ ἀφήσῃς κάθε ἐλπίδα καὶ στήριγμα τῆς ζωῆς αὐτῆς. Ὅπως ἐκεῖνος ποὺ ἑτοιμάζεται γιὰ τὸν θάνατο δὲν σκέφτεται τίποτε ἄλλο παρὰ τὸ φοβερὸ αὐτὸ γεγονός, ἔτσι κι ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ ἑνωθῇ μὲ τὸν Θεό, πρέπει νὰ πεθάνῃ γιὰ κάθε κοσμικὸ πρᾶγμα. Σοῦ θυμίζω καὶ πάλι ὅτι θὰ βρεῖς ἐμπόδια, ἀλλὰ μὴ χάσῃς τὴν ἐλπίδα σου.

Νὰ δυναμώνῃς μὲ τὴν πίστη στὸν Θεὸ καὶ μὲ τὴ σκέψη ὅτι τὰ πράγματα τοῦ κόσμου αὐτοῦ εἶναι πρόσκαιρα καὶ μάταια καὶ ὅτι ὁ μεγαλύτερος θησαυρὸς εἶναι ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Αὐτὴ τὴν ἔχει ἑτοιμάσει ὁ Θεὸς γιὰ τοὺς ἀγωνιστὲς κι ὄχι γιὰ τοὺς ῥάθυμους καὶ ὀκνηρούς. Ν᾿ ἀρχίζῃς τὸν ἀγώνα σου μ᾿ ἐνθουσιασμὸ καὶ ὄχι μὲ δειλία, διότι καὶ τὸ ὡραιότερο ἔργο εἶναι ἄχρηστο ὅταν γίνεται ἀπὸ ἄνδρα δίψυχο, ποὺ τὸ ἕνα μέρος τῆς ψυχῆς του εἶναι μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὸ ἄλλο μὲ τὸν κόσμο. Ὁ Θεὸς θέλει ὁλόκληρο τὸν ἑαυτό μας.

Νὰ ἔχῃς τὴν ἐλπίδα σου βέβαιη στὸν Χριστό, γιὰ νὰ μὴν πάῃ ὁ κόπος σου χαμένος. Ὁ Κύριος εἶναι σπλαγχνικὸς καὶ δίνει τὴ χάρη Του σ᾿ αὐτοὺς ποὺ τὴ ζητᾶνε μ᾿ ἐπιμονή. Τὸν μισθὸ τὸν δίνει ὄχι ἀνάλογα μὲ τὴ δουλειὰ ποὺ κάναμε, ἀλλὰ μὲ τὴν προθυμία ποὺ δείξαμε. Κάνε ὅ,τι μπορεῖς γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς σου. Προσευχήσου μὲ δάκρυα, διάβαζε τὶς θεῖες Γραφές, κάνε ἐλεημοσύνες. Ἀρκεῖ νὰ θερμαίνῃς τὴν καρδιά σου μὲ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό.

Μὴν ὑπολογίσῃς τὴ φυσικὴ ἀδυναμία τοῦ σώματος καὶ δειλιάσῃς. Διῶξε μακρυὰ τὴ φιλαυτία, τὴν πλεονεξία καὶ τὸν ἐγωϊσμό. Μίσησε τὰ ἔργα τῆς ἁμαρτωλῆς σάρκας καὶ ἀγωνίσου μὲ ἀνδρεῖο φρόνημα γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς ἀρετῆς. Καὶ ἂν σὰν ἄνθρωπος πέσῃς, πάλι νὰ σηκωθῇς καὶ ποτὲ μὴ γυρίσῃς στὴν προηγούμενη ἁμαρτωλὴ ζωή σου. Πάντα μπροστὰ προχώρα μὲ χαρὰ καὶ προθυμία στὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, κι Αὐτὸς θὰ σ᾿ ἀνεβάσει στὴν κορυφὴ τῶν ἀρετῶν.

Αββάς Ισαάκ ο Σύρος : Να εμπιστευτείς τον εαυτό σου στον Χριστό Από Askitikon

Να εμπιστευτείς τον εαυτόν σου στον Χριστό σημαίνει, να μην κυριεύεσαι πλέον, από καμία αγωνία ή φόβο, να μην βασανιστείς ξανά από κανέναν λογισμό, από καμμιά σκέψη, πως δεν έχεις κανέναν για να σε φροντίσει.
Όταν όμως ο νους εκπέσει από αυτήν την εμπιστοσύνη, ο άνθρωπος αρχίζει να πέφτει, μέσω των λογισμών σε χιλιάδες πειρασμούς…

Αββάς Ισαάκ ο Σύρος

"Προσπάθησε να βρεις ησυχία, οι δουλειές δεν τελειώνουν ποτέ"!

Τά πολλά ὑλικά πράγματα δένουν τόν ἄνθρωπο στήν γῆ αὐτή, καί δέν τόν ἀφήνουν νά δεῖ τήν Αἰώνια Βασιλεία. Ἡ ἀφθονία τῶν πραγμάτων εἶναι ἐχθρός τῆς ἐγκράτειας.
Εἰναι εὐτυχισμένος ἐκεῖνος πού προσπαθεῖ νά βρεῖ ἡσυχία γιά νά ἔλθει σ'ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, καί δέν ἐπηρεάζεται ἀπό τίς πολλές ἐργασίες. Γιατί ὅσο ζεῖ ὁ ἄνθρωπος θά ἔχει δουλειές καί δέν θά σταματήσουν ποτέ. Βέβαια, καί ἡ ἐργασία εἶναι ἀπαραίτητη γιά τήν προκοπή τῆς ψυχῆς. Οἱ Πατέρες μάλιστα ὁρίζουν ὅτι οἱ ἀρχάριοι στήν πνευματική ζωή πρέπει νά καταγίνονται πολύ μέ τή σωμάτικη ἐργασία, γιά νά μή τούς πειράζει ὁ σατανᾶς, χωρίς φυσικά νά παραλείπουν καί τήν προσευχή. Καί προσευχή καί ἐργασία.

Νά μήν ἀμελεῖς τίς μετάνοιές σου, γιατί αὐτό φοβίζει τόν σατανᾶ. Νά γνωρίζεις ὅτι θά σέ πολεμήσουν πολύ οἱ δαίμονες, ὅταν ἀρχίζεις νά προσκυνᾶς τόν Θεό σου. Κανένα πρᾶγμα στόν πνευματικό ἀγώνα δέν εἶναι ἀνώτερο ὅσο ἡ ἀσκητική προσπάθεια, πού τόσο φθονοῦν οἱ δαίμονες, γιατί καίγονται ὅταν βλέπουν τούς χριστιανούς νά πέφτουν γονατιστοί μπροστά στόν Ἐσταυρωμένο.
Νά ζητᾶς τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί Αὐτός θά φωτίσει τό σκοτάδι τῆς καρδιᾶς σου καί θά κάνει ν' ἀνθίσει μέσα σου ἕνας πνευματικός παράδεισος. Πρῶτα ὅμως πρέπει νά κόψεις κάθε ἁμαρτωλό πρᾶγμα πού σέ συνδέει μέ τόν κόσμο καί μετά νά στραφεῖς στόν ἐσωτερικό σου κόσμο, γιά νά ξεριζώσεις ὅ,τι σάπιο ὑπάρχει.

Αὐτά ὅπως σοῦ εἶπα καί πιό πάνω, δέν εἶναι εὔκολα πράγματα. Τό νά καθαρίσει κανείς τόν ἑαυτό του ἀπό τούς σαρκικούς μολυσμούς ἀπαιτεῖ ἀγώνα μεγάλο πού θά διαρκέσει πολύ καιρό. Καί αὐτά στά λέω ὄχι γιά νά σέ ἀπελπίσω γιά τή σωτηρία σου, ἀλλά γιά νά σέ βοηθήσω νά προχωρᾶς συνεχῶς, μέχρις ὅτου γευθεῖς τή γλυκύτητα πού προσφέρει ὁ Θεός. Γιατί ἡ γλυκύτητα τῆς ἁμαρτίας εἶναι ψευτική καί πρόσκαιρη. Μόνο κοντά στό Θεό θά βρεῖς πραγματική παρηγοριά καί καταφύγιο.
Νά μισήσεις τά ἁμαρτωλά ἔργα καί τότε θά σέ πλησιάσει ὁ Θεός καί θά σοῦ στείλει τή χάρη Του.
Κοντά στόν Θεό θά βρεῖς εἰρήνη καί χαρά, ἀρκεῖ νά Τόν ἀγαπήσεις μ' ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς σου.
Κοντά στόν Θεό θ' ἀπολαύσεις τήν αἰώνια μακαριότητα στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Ἀγάπησε ἀληθινά τόν Θεό καί τότε θά γίνεις εὐτυχισμένος.

Όσιος Ισαάκ ο Σύρος (†28 Σεπτεμβρίου): Ο λόγος του διώχνει τα κόμπλεξ! Αλέξανδρος Χριστοδούλου, Θεολόγος

Όσιος Ισαάκ ο Σύρος (28 Σεπτεμβρίου)

Ο Όσιος Ισαάκ γεννήθηκε στις αρχές του 7^ου αιώνα, στο Μπέιτ Κατραγιέ, στην περιοχή του Κατάρ, στην νότια άκρη του Περσικού Κόλπου. Νέος ακόμη εισήλθε μαζί με τον αδελφό του στην Μονή του Αγίου Ματθαίου, και αφού προόδευσε πολύ στις αρετές, στην υπακοή και στη γνώση των Αγίων Γραφών, αποσύρθηκε στην ησυχία. Ο αδελφός του έγινε ηγούμενος της Μονής, και συνεχώς τον πίεζε να επιστρέψει στην Μονή για την πνευματική ωφέλεια των αδελφών. Η φήμη του αγίου Ισαάκ έφτασε ως την Νινευί, και οι πιστοί κατόρθωσαν να πείσουν τον αρχιεπίσκοπο Γιβαρτζή να τον χειροτονήσει επίσκοπο (περί το 648). Ο Ισαάκ υπάκουσε στο θέλημα του Θεού και άρχισε να κα­θοδηγεί με πολλή σοφία το πνευματικό του ποίμνιο. Δεν είχαν περάσει ούτε πέντε μήνες όταν δύο πιστοί, που τον είχαν παρακαλέσει να λύσει την διαφορά τους σχετικά με την εξόφληση ενός δανείου, απέρριψαν τις συμβουλές του και του είπαν: «Άσε για την ώρα στην άκρη τις διδαχές του Ευαγγελίου». Αυτό ήταν αρκετό για να αποφασίσει να επιστρέψει στην έρημο, λέγοντας: «Εάν το Ευαγγέλιο δεν μπο­ρεί να είναι εδώ παρόν, τί ήλθα να κάνω;» Παραιτήθηκε και αποσύρθηκε στο όρος Ματούτ, στην περιοχή του Μπέιτ Χουζάγιε (σημ. Κουρδιστάν), όπου ζούσαν πολλοί ασκητές και κατόπιν εγκαταστάθηκε στην Μονή Ραμπάν Σαμπούρ, στο όρος Τσουχτάρ (βόρειο Κουρδιστάν). Μελετούσε την Αγία Γραφή με τόσο ζήλο και έχυνε τόσα δάκρυα που έχασε το φως του. Δεν έτρωγε παρά τρεις άρτους την εβδομάδα με μερικά λαχανικά, χωρίς ποτέ ν’ αγγίζει μαγειρεμένο φαγητό.

 Από αγάπη και ωφέλεια των αδελφών του, από το στόμα του βγήκαν  ουράνιες διδαχές, τις οποίες κατέγραφαν οι μαθητές του. Περιγράφει στους λόγους του όλες τις καταστάσεις της ψυχής που πορεύεται προς τη λύτρωση και την ένωσή της με τον Θεό.

Κατά τον Όσιο Ισαάκ, η πίστη είναι το πρώτο στάδιο της απελευθέρωσης από την υπο­δούλωση στον κόσμο και στα πάθη. Με αυτήν ο άνθρω­πος ξυπνά και αρχίζει τις ενάρετες πράξεις (τη νηστεία, τη νήψη, την μελέτη της Αγίας Γραφής, την αγρυπνία και την προσ­ευχή). Τότε μπορεί να βρει μέσα στην καρδιά του την είσοδο του ουρανού. Με την ησυχαστική ζωή και τη σιωπή, που είναι «το μυστήριο του μέλλοντος αιώνος», ο μοναχός θα δει μέσα του θαυμαστές καταστάσεις που το ανθρώπινο πνεύμα δεν μπορεί να συλλάβει. Με την κάθαρση της καρδιάς θα μπορεί να φθάσει και να προοδεύσει στην ταπείνωση, την «στολή της θεότητος», διότι αυτήν φόρεσε ο Λόγος του Θεού για να γίνει άνθρωπος. Η ταπείνωση περιλαμβάνει όλες τις άλλες αρετές και μας δίνει την καθαρότητα η οποία μας κάνει να θεωρούμε όλους τους άλλους καλούς και αθώους.

Με την πρόοδο στην ταπείνωση, ο ησυχαστής καθαρίζεται και φωτίζεται ο νους του με την εμπειρία των διαφόρων βαθμών της προσευχής και οδηγείται στην καθαρά προσευχή. Στην κατάσταση αυτή ο νους γεύεται τη χάρη του Θεού, βλέπει τον Θεό, ενώνεται με αυτόν και εισέρχεται στη Βασιλεία Του. Ο καθαρμένος και ειρηνικός άνθρωπος θα γίνει για όλους ζωντανή εικόνα της αγά­πης του Θεού και της ευσπλαχνίας Του. Το βιβλίο του αββά Ισαάκ είναι  απαραίτητος οδηγός κάθε ορθόδοξης ψυχής για να βαδίσει προς τον Θεό με ασφάλεια. Γι’ αυτό ένας σύγχρονος γέροντας, ο Ιερώνυμος της Αιγίνης, συμ­βούλευε να μη διστάσουμε, ακόμη και να ζητιανέψουμε, για να αποκτήσουμε ένα αντίτυπο των έργων του αββά Ισαάκ. Επίσης συμβούλευε τα πνευματικά του παιδιά: «Να μην περάσει μέρα χωρίς να διαβάσεις έστω και μια σελίδα από τον αββά Ισαάκ. Εγώ πολύ τον αγαπώ τον ευλογημένο, γέροντά μου τον έχω. Και σε ό,τι διαβάζεις, να εγκύπτεις και να λέγεις μέσα σου: Εγώ το πράττω αυτό; Ετσι θα παρακινείσαι από την ανάγνωση να μεταβαίνεις εις την πράξιν».

Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος δεν είχε καθορισμένη ημερομηνία εορτασμού στο ελληνορθόδοξο ημερολόγιο. Συνηθιζόταν να μνημονεύεται το όνομά του στις 28 Ιανουαρίου μαζί με τον άλλο μεγάλο Σύρο πατέρα της Εκκλησίας, τον όσιο Εφραίμ. Ωστόσο εδώ και μερικά χρόνια και με πρωτοβουλία του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, ο οποίος ευλαβείτο πολύ τον Όσιο Ισαάκ, συντάχθηκε η ακολουθία του και επελέγη η 28η Σεπτεμβρίου ως ημέρα εορτασμού της οσιακής μνήμης του. Μάλιστα χτίστηκε στο Άγιον Όρος και ο πρώτος ναός του Οσίου, σε κελλί μοναχού της συνοδείας του Οσίου Παϊσίου.

Ο όσιος Παΐσιος γράφει στό βιβλίο του Ἐπιστολές: « Πολύ θα σας βοηθήσει ο Αββάς Ισαάκ, διότι και το βαθύτερο νόημα της ζωής δίνει να καταλάβει κανείς, και κάθε είδους μικρό ή μεγάλο κόμπλεξ και εάν έχει ο άνθρωπος που πιστεύει στο Θεό, τον βοηθάει για να το διώξη. Η ολίγη μελέτη στον Αββά Ισαάκ αλλοιώνει την ψυχή με τις πολλές της βιταμίνες». Στο βιβλίο «Αγιορείται Πατέρες και αγιορείτικα», ο ίδιος αναφερόμενος στον παπα – Τύχωνα γράφει: « Μιά μέρα με ρώτησε: – Εσύ παιδί μου, τί βιβλία διαβάζεις; Του απάντησα: – Αββά Ισαάκ. – Πα, πα, πα, παιδί μου, αυτός ο άγιος είναι μεγάλος! Ούτε έναν ψύλλο δεν σκότωνε ο Αββάς Ισαάκ. Ηθελε με αυτό που είπε να τονίση την μεγάλη πνευματική ευαισθησία του Αγίου».