΄Αγιον ΄Ορος καί Κόσμος, ή Η Προσευχή του Μοναχού
Αγιορείτου Ιερομονάχου πατρός Μαξίμου, του Γέροντος Ιωσήφ,
διάλεξη εις Μπολόνια Ιταλίας τήν 20ήν Οκτ. 2006, δημοσιευθείσα
ελληνιστί εις www.maximosathos.com καί ιταλιστί εις www.ortodoxia.it
Αγαπητοί εν Χριστώ πατέρες καί αδελφοί,
Αυτός
πού ενώπιόν σας ομιλεί έρχεται από τό ΄Αγιον Όρος ΄Αθως, πού βρίσκεται
στήν κεντρική Μακεδονία. Καί είναι καλεσμένος εδώ από τούς ορθοδόξους
Χριστιανούς της Bologna, γιά νά μιλήσει πρός εσάς -καί όποιον
ενδιαφέρεται- γιά τήν πίστη, τή ζωή, τήν προσευχή του Μοναχού καί γιά
τήν προσφορά του στόν σύγχρονο κόσμο. ΄Οπως είναι φυσικό, θά σας μιλήσω
ως ορθόδοξος Χριστιανός καί Αγιορείτης Μοναχός, καί όχι ως Ιταλός
Ρωμαιοκαθολικός. Κατ΄ αυτό τόν τρόπο θά μπορέσει νά καταλάβει κανείς, τί
τό διαφορετικό, τί τό ιδιαίτερο προσφέρει καί προτείνει η Ορθοδοξία στή
σημερινή κοινωνία. Θεωρώ απαραίτητο νά σημειώσω ότι, όταν μιλάω σέ
δεύτερο πρόσωπο (μέ τό εσείς), δέν εννοώ όλους εσάς πού μέ ακούτε, αλλά
όποιον ενδιαφέρεται. Καί όταν μιλάω στό πρώτο πρόσωπο (μέ τό εγώ), δέν
εννοώ τόσο τόν ομιλούντα, όσο όλους τούς Αγιορείτες Πατέρες.
Σήμερα
καλούμαι νά μιλήσω γιά τό τί επιδιώκει ο Μοναχός πού ασκείται στό
΄Αγιον ΄Ορος, άν ενδιαφέρεται μόνο γιά τόν εαυτό του, άν συμπαραστέκεται
σέ άλλους, καί πώς μπορεί νά βοηθήσει τόν κόσμο. Θά σας μιλήσω γιά τήν
άνωθεν κλίση καί κλήση ενός νέου. Συνήθως οι νέοι είναι πού, όσο αγνοούν
τήν αμαρτία καί μένουν απερίσπαστοι από κοσμικές φροντίδες, έχουν
πνευματικές ευαισθησίες, νοιάζονται γιά τή σωτηρία της ψυχής τους, αλλά
καί ενδιαφέρονται γιά τή σωτηρία όλου του κόσμου.
Στήν
παιδική μας ηλικία οι μεγαλύτεροι μας έλεγαν διάφορα αθώα αστεία
(ανέκδοτα). Μεταξύ άλλων έλεγαν καί τό εξής. ΄Ενας γραμματισμένος μπήκε
μιά φορά σέ μία βάρκα γιά μία βόλτα. Ρωτάει τόν Βαρκάρη, έχεις διαβάσει
΄Ομηρο; ΄Οχι, απαντά ο άλλος. –΄Εχασες τή μισή σου ζωή! ξαναλέει ο
γραμματισμένος. Σέ λίγο ξαναρωτάει: Ξέρεις γραμματική; ΄Οχι, απαντά ο
Βαρκάρης. –΄Εχασες καί τήν άλλη μισή σου ζωή, του λέει ο πρώτος. ΄Ομως
ξαφνικά φύσηξε αέρας δυνατός, σηκώθηκαν τά κύματα καί αναποδογύρισε η
βάρκα, οπότε αυτοί οι δυό βρέθηκαν στή θάλασσα καί ρωτάει τότε ο
Βαρκάρης: ξέρετε κολύμπι; -΄Οχι, απαντά ο άλλος. –Τότε κύριε, χάσατε όλη
σας τή ζωή, δυστυχώς.
Κι
εγώ πού ήρθα σήμερα μπροστά σας, ήρθα όχι τόσο γιά νά αυξήσω τίς
γνώσεις σας, ή νά σας πω τί χάνετε, αλλά κυρίως ήρθα γιά νά σας πω, τί
χάνει ο κόσμος, αν δέν πιστέψει καί δέν υπακούσει στόν Θεό, αν δέν
αγαπήσει καί δέν προσευχηθεί στόν Χριστό, αν δέν κατοικήσει στό μυαλό
καί τήν καρδιά του η θεία ευλογία. ΄Οχι μόνο χάνει κάτι τό σπουδαίο,
αλλά, τό σημαντικώτερο, χάνει τήν αιώνια Ζωή καί σωτηρία, τήν αιώνια
ευτυχία καί όλο τόν Παράδεισο. Κι εκείνος πού χάνει τόν Παράδεισο, δέν
νομίζω ότι είναι ανάγκη νά σας πω εγώ πού πάει, όταν ξέρουμε καλά ότι
στήν άλλη Ζωή, ή μέ τόν Χριστό καί τήν Παναγιά θά είμαστε ή μέ τόν
διάβολο, ή μέ τό Φως ή μέ τό σκοτάδι. Δέν υπάρχει κάποια τρίτη διέξοδος.
Αλλά καί σ΄ αυτή τή ζωή, όποιος δέν αγωνίζεται νά είναι μέ τόν Χριστό,
τά μέσα του καί τά γύρω του είναι σάν μία κόλαση.
* * * * *
Στήν
εποχή μας είναι πολλοί εκείνοι πού έχουνε χάσει τήν πνευματική τους
πυξίδα. Νιώθουν ελεύθεροι νά πλέουν στόν ωκεανό της ζωής, έχουν
ξεκινήσει από κάποιους γονείς, αλλά δέν έχουνε στόχους ξεκάθαρους καί
σαφείς. Αφήνουν τή ζωή τους νά κυλίσει όπως τύχει. Αφήνονται νά
βολοδέρνουν πότε από πολιτικά ενδιαφέροντα καί κόμματα, πότε από
περίεργες θρησκευτικές πλάνες, πότε από τά διάφορα παρουσιαζόμενα στήν
τηλεόραση, η οποία καθηλώνει τόν θεατή της σέ μία ψυχοφθόρα παθητική
απραξία. Καί αυτά ανάμεσα σέ μία ομιχλώδη καθημερινότητα ρουτίνας:
δουλειά βαρετή, οικογένεια υπό διάλυση, αργολογίες καί κουτσομπολιά
ατέλειωτα.
Στούς
πιό πολλούς απουσιάζει παντελώς τό νά φιλοσοφούνε τά της ζωής καί η
μαθήτευση σέ φιλοσόφους ζωντανούς. Δέν υπάρχει κάποιο ενδιαφέρον γιά τό
πώς θά προστατέψουν τήν ψυχική τους υγεία, καί γιά τό πώς θά
προετοιμάσουν τήν μεταθανάτια κατοικία τους. Δέν θαυμάζουν ούτε ζηλεύουν
κάποια πρότυπα διαχρονικής αξίας. Λίγους μόνο ενδιαφέρει, τό αν υπάρχει
Θεός καί κοινωνία μέ τόν ΄Υψιστο, τό αν υπάρχει αιώνια μακαριότητα καί
κόλαση, τό αν η χριστιανική πίστη δέν είναι αδιάφορες φιλοσοφικές ιδέες,
αλλά ζωογόνες καί κινητήριες πεποιθήσεις, πού θερμαίνουν καί
νοηματίζουν τήν επίγεια ζωή.
Καί,
αν σήμερα οι πολλοί προτιμούν νά βολεύονται στίς διάφορες ανέσεις της
εποχής καί στίς κοινωνικές χαρές, όμως δέν θά ξεφύγουν τήν αρρώστια, τόν
θάνατο των δικών τους καί των ίδιων, τήν αιώνια καταδίκη στήν ατέλειωτη
κόλαση. Τό μόνο πού θά τούς γλυτώσει, έστω καί στό «παρά πέντε», είναι ο
θαυμασμός των Αγίων, η μελέτη του βίου τους, η υπακοή στή διδασκαλία
τους, στό Ευαγγέλιο καί τόν Απόστολο, η θερμή πίστη στόν Χριστό καί η
μετά δακρύων εκζήτηση του θείου ελέους. Αλλά όσο πιό νωρίς ορθοποδήσει,
τόσο καλύτερα γιά τήν ψυχοσωματική του υγεία καί γιά τήν αιώνια σωτηρία
του.
Ο
σύγχρονος άνθρωπος έχει πολλά νά διδαχθεί από πρόσωπα ιστορικά πού
ξεχώρισαν γιά κάποιες αρετές τους, καί ιδίως από τούς Αγίους της
Εκκλησίας μας, πού θυσίασαν κάθε προσωπική τους καλοπέραση στό βωμό της
αληθινής τους πίστεως, καί -εξ αιτίας αυτής- στό βωμό της κοινωνικής
προσφοράς, γιά νά λιγοστέψει η αδικία καί ο πόνος, καί γιά νά βρουν τήν
αιώνια σωτηρία όσο τό δυνατόν περισσότεροι συνάνθρωποι. Αλλά, γιά νά
βγουν σέ έναν τόσο μεγάλο αγώνα μέσα στίς πολλές αντίξοες συνθήκες της
εποχής μας, έπρεπε προηγουμένως νά «βάλουν σέ σειρά» κατά Θεόν τόν εαυτό
τους. Καί τό πέτυχαν αυτό, όχι μέσω της θεωρητικής πίστεως, αλλά μέσα
από τήν ασκητική καί λατρευτική ζωή επί μεγάλο χρονικό διάστημα, ή καί
εφ΄ όρου ζωής, ανάλογα μέ τόν χαρακτήρα τους καί τά χαρίσματά τους.
Τό
΄Αγιον ΄Ορος, τά ορθόδοξα Μοναστήρια, η αληθινή πίστη συνδυασμένη μέ
τήν μοναχική άσκηση καί τή λατρεία του μοναδικού Θεού είναι τά
εργαστήρια κατασκευής Αγίων, πού μέ ανδρεία πνευματική αγωνίζονται γιά
νά σώσουν εαυτούς καί αλλήλους. Κι εμείς πού ερχόμαστε από τό ΄Αγιον
΄Ορος, τό οποίον υπάρχει ακόμα καί αναδεικνύει σύγχρονους Αγίους,
ευχόμαστε σέ σας πού μας βλέπετε καί ακούτε, τή θεία φώτιση, γιά νά
πορευθήτε στήν οδό της αιώνιας σωτηρίας, σύμφωνα μέ τή διδασκαλία καί τό
παράδειγμα όλων των Αγίων, της θριαμβευούσης αλλά καί της στρατευομένης
Εκκλησίας μας.
* * * * *
Η
βάση των όσων εκθέτουμε στήν àγάπη σας είναι τό ότι από τή μιά υπάρχει
Θεός παντοδύναμος, δημιουργός των πάντων καί φιλάνθρωπος Πατέρας· καί
από τήν άλλη υπάρχει η ανθρώπινη ζωή μέ ημερομηνία λήξεως, αλλά μέ ψυχή
αθάνατη, τήν οποία θά υποδεχθεί ο αιώνιος Παράδεισος ή η ατελείωτη
τιμωρία μακριά από τήν θεϊκή μακαριότητα. Η πραγματικότητα αυτή
υποχρεώνει τόν μέν ουράνιο Πατέρα νά μας ανοίγει δρόμους αιώνιας
σωτηρίας, τά δb παιδιά Του νά αποδέχονται τήν πρόσκληση του Θεού. Δέν
υπάρχει εξαίρεση σ΄ αυτόν τόν κανόνα, καθώς μας βεβαιώνει καί ο
Απόστολος λέγοντας, ότι ο Θεός «πάντας θέλει σωθήναι καί εις επίγνωσιν
αληθείας ελθείν» (Β΄Τιμ.β΄25).
Αν
αυτά δέν ήσαν μία αληθινή πραγματικότητα, ούτε ο Χριστός θά γινόταν
άνθρωπος πού σταυρώθηκε καί αναστήθηκε γιά τή σωτηρία μας, ούτε θά
οργάνωνε ο Θεός τόν εκλεκτό Του λαό μέσω της Εκκλησίας πού είναι η
μοναδική οδός σωτηρίας, ούτε θά έστελνε τούς Αποστόλους σέ όλο τόν κόσμο
γιά νά μας διδάξουν τήν μεγάλη Αλήθεια καί τό σωτήριο Ευαγγέλιο, ούτε
θά καλούσε όλους τούς ανθρώπους στήν αιώνια σωτηρία μέ γενικές, αλλά καί
μέ ατομικές προσκλήσεις κάθε φορά πού έπρεπε κάποιοι νά συνεργασθούν σ
αυτό τό θεϊκό σχέδιο αιώνιας σωτηρίας όλων των ανθρώπων.
΄Οποιος
κάνει τό λάθος νά απορρίψει τήν πρόσκληση του Θεού, τό μετανιώνει
πικρά, αλλά όταν είναι πολύ αργά πιά. ΄Η μέ τόν Θεό θά είμαστε, ή μέ τόν
διάβολο· ή μέ τό φως ή μέ τό σκοτάδι. Δέν υπάρχει τρίτη λύση. Μόνο κατά
τή διάρκεια της επίγειας ζωής μας είμαστε ελεύθεροι νά διαλέξουμε έναν
από τούς δύο δρόμους πρός τήν αιωνιότητα. Αλλά καί δέν μας επιτρέπεται ν
αφήνουμε νά περάσει μιά ολόκληρη ζωή, χωρίς κάποτε νά κάνουμε τίς
επιλογές μας.
Θεωρούμε
χρήσιμο νά αναφέρουμε εδώ έναν χαιρετισμό, πού μας ζητήθηκε από φίλους
των Αθηνών, πρός τούς αναγνώστες της ιστοσελίδας τους στό internet, όπου
τά λέμε όλα περιληπτικά.
Αγαπητοί
μου εν Χριστώ αδελφοί, Από τήν ακρόπολη της Ορθοδοξίας, τό ΄Αγιον
΄Ορος, σας ευχόμαστε, ο Χριστός καί η Παναγιά νά προστατεύει καί ευλογεί
καί σας καί τούς δικούς σας καί όλους τούς καλοπροαίρετους ανθρώπους
όλης της γης. Καί νά σας φωτίζει νά φροντίζετε καθημερινά γιά τήν αιώνια
σωτηρία σας μέσω της αγιώτατης ορθόδοξης Εκκλησίας μας.
Η
Εκκλησία μας προσφέρει τά άγια Μυστήρια καί τήν αγάπη μεταξύ των
αδελφών, η οποία αγάπη μας παρηγορεί, ενθαρρύνει καί μας ανεβάζει στά
ουράνια. Μέ τήν μεγάλη, τήν ολόψυχη αγάπη μας πρός τόν αληθινό Θεό καί
πρός τούς συνανθρώπους μας, μέσω της θερμής προσευχής, του πνευματικού
αγώνα γιά τήν αρετή καί της εν μετανοία ταπεινοφροσύνης· μέσω αυτών των
τρόπων ανταποκρινόμαστε στή μεγάλη ευλογία του ουράνιου Πατέρα μας, νά
ζούμε μέσα στήν Ορθοδοξία καί στήν αγαπημένη μας Ελλάδα. Αυτά αποτελούν
τό τέλειο περιβάλλον, γιά νά γευόμαστε καθημερινά τίς ουράνιες ευλογίες
του Πάνσοφου καί Παντοδύναμου. [ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: Είναι ευλογία γιά μένα, τό
ότι ζω στό ΄Αγιον ΄Ορος. Είναι ευλογία γιά τόν κάθε πιστό οπουδήποτε στή
γη, νά ζει μέ κέντρο ζωής τόν Ναό της περιοχής του καί τό προσευχητάρι
του σπιτιού του, αλλά καί συχνά νά επισκέπτεται πνευματικούς ανθρώπους,
από τούς οποίους νά ζητά λόγον σωτηρίας καί νά προσεύχεται μαζί τους].
΄Ολα
αυτά είναι η υποδομή, γιά νά αισθανόμαστε ευτυχείς, κάτω από τή σκέπη
του Θεού, καί μέ χαρά νά σηκώνουμε τόν προσωπικό μας σταυρό στή διάρκεια
της πρόσκαιρης επίγειας ζωής μας, ελπίζοντας αλλά καί βιώνοντας
ουράνιες καταστάσεις. Γιά τόν καλό Χριστιανό η αιώνια ζωή δέν αρχίζει
από τόν θάνατο του σώματος, αλλά αρχίζει από τήν ώρα πού βαπτιζόμαστε, ή
-κατ οικονομίαν- από τήν ώρα πού μετανοούμε γιά τά περασμένα καί
αποφασίζουμε νά àγωνισθούμε πνευματικά μέ ανδρεία ως στρατιώτες του
Αρχηγού μας, του Χριστού (Β΄Τιμ.β΄4· Εβρ.β΄10).
* * * * *
ΚΛΗΣΗ
ΑΒΡΑΑΜ, ΠΑΥΛΟΥ, ΚΟΡΝΗΛΙΟΥ: Ο Παντογνώστης Θεός καί στοργικός Πατέρας
όλων των ανθρώπων εκάλεσε τόν δούλο του Αβραάμ, «έξελθε εκ της
συγγενείας σου, καί δεύρο εις γήν ήν άν σοι δείξω» (Γεν.ιβ΄1). Καί του
συνέστησε, «ευαρέστει ενώπιον εμού καί γίνου άμεμπτος» (Γεν.ιζ΄1). Καί,
εφόσον υπάκουσε, του υποσχέθηκε ότι θά γινόταν πατέρας πολυπληθούς λαού.
Η
πίστη, η υπακοή καί η αρετή του Αβραάμ είχαν ως αποτέλεσμα τήν ευλογία
του Θεού πρός τόν ίδιο πρωτίστως, αλλά καί νά γίνει πατέρας του τέως
εκλεκτού λαού του Θεού. Καί τό αποκορύφωμα τÉς θείας ευλογίας ήταν νά
έρθει στή γή μέσα από τόν πρώην εκλεκτό λαό η Παναγία Θεοτόκος καί ο
Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Από κεί καί πέρα όμως εκλεκτός πλέον λαός του
Θεού είναι μόνο οι κατά πνεύμα απόγονοι του Αβραάμ. Αυτοί δηλαδή πού
πιστεύουνε στόν Υιό του Θεού, ο Οποίος ήρθε στή γή γιά νά ανοίξει τό
δρόμο της αιώνιας σωτηρίας σέ όλους τούς ανθρώπους. Ενώ ο τέως εκλεκτός
λαός περιμένει ακόμα τόν Μεσσία του, ο οποίος θά είναι ο Αντίχριστος
δυστυχώς.
Ως
παντογνώστης, ο Κύριος καί Θεός μας, προγνωρίζει τήν στάση πού θά
κρατήσουν αυτοί τούς οποίους προσκαλεί γιά μία ειδική αποστολή μέσα στήν
Εκκλησία. Γι αυτό καί κάλεσε στήν οδό της σωτηρίας τόν άγιο Απόστολο
Παύλο κατά έναν διαφορετικό τρόπο, από αυτόν πού κάλεσε τούς Δώδεκα
Αποστόλους. Καί τόν κάλεσε μάλιστα τήν ώρα πού μέ μεγάλη μανία καταδίωκε
τούς Χριστιανούς. ΄Ομως δέν έφτανε αυτή η αρχική πρόσκληση, όταν μέ
μεγάλο θυμό έτρεχε εναντίον των Χριστιανών της Δαμασκού. Αλλά υπέδειξε
στόν Ανανία πώς νά προετοιμάσει τήν μεταστροφή του Σαύλου διά της
εγκάρδιας υποδοχής του, διά της επαναφοράς της οράσεώς του, διά του
Βαπτίσματος, διά της προετοιμασίας (διά 14 ετών :Γαλ.β΄1) γιά τήν νέα
αποστολή στήν τότε κοινωνία καί διά της ενσωματώσεώς του στόν κύκλο των
αγίων Αποστόλων. Δηλαδή ο Θεός φώτισε τόν Ανανία, πώς νά εντάξει τόν
Παύλο μέσα στήν Εκκλησία, έξω από τήν οποία δέν υπάρχει σωτηρία, κατά
τούς άγιους Πατέρες.
Είναι
επίσης πολύ χαρακτηριστική η περίπτωση του Εκατοντάρχου Κορνηλίου, πού
ανεφέρεται στό δέκατο κεφάλαιο του βιβλίου Πράξεις των Αποστόλων. Ο
ειδωλολάτρης αξιωματούχος παρακαλούσε τόν Θεό μέ θερμές καθημερινές
προσευχές, μέ νηστείες κι ελεημοσύνες, νά του αποκαλύψει τήν αλήθεια.
Καί ο ουράνιος Πατέρας δέν περιφρόνησε τίς ολόψυχες ικεσίες μιας
ειλικρινούς καρδιάς. Του έστειλε τόν ΄Αγγελο γιά νά του πει ότι ο Θεός
άκουσε τίς προσευχές του καί ευχαρίστως θά τόν κάνει παιδί του, αν
προηγουμένως καλέσει τόν Απόστολο Πέτρο, πού βρισκόταν σέ κοντινή πόλη,
καί απ αυτόν νά μάθει τήν αλήθεια καί νά βαπτισθεί. Ο Κορνήλιος μέ πολλή
προθυμία καί σεβασμό καλοδέχτηκε τόν ΄Αγιο Πέτρο καί υπάκουσε στή θεία
προτροπή. Δηλαδή διά του Πέτρου καί του Βαπτίσματος εντάχθηκε στήν
Εκκλησία, διότι δέν ήταν αρκετή γιά τή σωτηρία του η αρχική εμφάνιση του
Αγγέλου.
Καί
πολλές άλλες φορές ο πάνσοφος Θεός μέ διάφορους θαυμαστούς τρόπους έχει
καλέσει πάρα πολλούς ανθρώπους στήν οδό της ουράνιας σωτηρίας. Κάλεσε
τούς ΄Αγιους Μάρτυρες του αίματος, κάλεσε τούς Οσίους Μάρτυρες της
συνειδήσεως, δηλαδή τό μεγάλο πλήθος των Ασκητών, όλους τούς Αγίους,
αλλά καί πάρα πολλούς Αγιορείτες σέ όλη τή διάρκεια της υπερχιλιετούς
ιστορίας της Αθωνικής Πολιτείας. Καί σήμερα ακόμη ο ουράνιος Πατέρας μας
έχει καλέσει στό ΄Αγιον ΄Ορος μέ ατομικές προσκλήσεις κατά διαφόρους
τρόπους παραπάνω από 2.000 Μοναχούς νά απαρνηθούν τά εγκόσμια, νά
παρακαλούν καθημερινά «Πάτερ ημών … ελθέτω η Βασιλεία σου», νά λατρεύουν
τόν ΄Υψιστο μέ νυχθήμερες Ακολουθίες, νά προσεύχονται αδιαλείπτως υπέρ
εαυτών καί υπέρ της σωτηρίας όλου του κόσμου. Είναι ακόμη αξιοσημείωτο
ότι κοντά σέ όλες τίς πόλεις της Ελλάδος υπάρχουν γυναικεία Μοναστήρια,
τά οποία καλοδέχονται καί οικονομούν πνευματικά τούς ευλαβείς
προσκυνητάς.
* * * * *
ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ
ΖΩΗ: Οι περισσότεροι από τούς σημερινούς Αγιορείτες Μοναχούς είναι νέοι
καί μορφωμένοι. Απαρνούνται τόν μάταιο κόσμο καί όλα όσα τούς
εμποδίζουνε στήν κατόρθωση της αρετής, μέ επίγνωση αναζητούν τόν Θεό καί
τή βίωση μυστικών θείων εμπειριών, βι-άζοντας εαυτούς βιάζονται νά
ζήσουν τόν Χριστό καί τή Βασιλεία Του επί της γης. Υπόσχονται παρθενία
καί αγωνίζονται γιά τήν κάθαρση της ψυχής τους, γιά νά γευθούν τή θεία
χάρη. Καθώς τό λέει καί ο μακαρισμός: «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία,
ότι αυτοί τόν Θεόν όψονται» (Ματθ. ε΄8). Τήν κάθαρση ακολουθεί ο
αγιασμός, ο φωτισμός, η θέωση. Οι μοναχοί είναι φιλόπονοι καί εργατικοί.
Διά των διακονημάτων καί των άλλων εργασιών μέσα στά πλαίσια της
υπακοής υπηρετούν τούς αδελφούς, μέ πνεύμα ανιδιοτελείας καί
ακτημοσύνης, γιά νά υμνούν καί νά παρακαλούν τόν Θεό απερίσπαστοι από
μέριμνες κοσμικές.
Διακονούν
τούς αδελφούς καί τούς προσκυνητάς τÉς Μονής καί μέ προθυμία εκφράζουν
καί έτσι τήν πρός πάντας αγάπη τους. Σύμφωνα καί μέ τόν λόγο του Κυρίου
μας: «εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστέ, εάν αγάπην έχητε
εν αλλήλοις» (Ιωάν.ιγ΄35). Διότι δέν είναι δυνατόν νά ισχυρίζεται κανείς
ότι αγαπά τόν Θεόν, εάν δέν αγαπά συγχρόνως καί τούς αδελφούς του,
σύμφωνα μέ τόν ΄Αγιο της αγάπης (Α΄ Ιω.δ΄20). Διά της αγάπης πρός τόν
πλησίον επιτυγχάνεται η σωτηρία του Χριστιανού, σύμφωνα μέ τούς Μεγάλους
Πατέρες του ασκητισμού καί μέ τόν λόγο του Κυρίου, ότι οι δύο μεγάλες
εντολές Του, από τίς οποίες εξαρτώνται όλες οι άλλες, είναι η αγάπη πρός
τόν Θεό, αλλά καί πρός τόν συνάνθρωπο (Ματθ.κβ΄40).
Μέσα
στή διάρκεια ενός 24ώρου, εκτός από τήν τουλάχιστον 5ωρη κοινή λατρεία
του Θεού, τήν ατομική προσευχή, τήν πνευματική μελέτη, τήν ετοιμασία
φαγητού, τήν τάξη καί καθαριότητα της τράπεζας (= εστιατορίου) καί των
άλλων χώρων της Μονής, οι Μοναχοί απασχολούνται στό αρτοποιείο, στήν
δενδροκαλλιέργεια καί τόν λαχανόκηπο, στήν αγιογραφία, τήν ξυλογλυπτική,
τήν κατασκευή μοσχοθυμιάματος, στήν καλλιγραφία, τή συντήρηση παλαιών
βιβλίων καί χειρογράφων κωδίκων, στό γηροκομείο, τό ραφείο, τό
ξυλουργείο, τό σιδηρουργείο, ή ως ξυλοκόποι, κτίστες, ή ψαράδες. Μάλιστα
κατά τήν διάρκεια των Ακολουθιών, εκτός από τίς αιτήσεις υπέρ των
απανταχού της γης ορθοδόξων καί της σωτηρίας όλων των ανθρώπων,
παρακαλούμε καί «υπέρ των εν ταις διακονίαις όντων». Τό οποίο σημαίνει
ότι, εφόσον συμβαίνει στά Μοναστήρια, πολύ περισσότερο επιβάλλεται νά
ευχόμαστε στούς Ναούς υπέρ όσων η εργασία τους τούς αναγκάζει νά
απουσιάζουν από τήν κοινή λατρεία.
Μέσα
στή φιλοξενία καί τήν εξομολόγηση των προσκυνητών (ας σημειωθεί ότι οι
επισκέπτες του Αγίου Όρους ξεπερνούν τούς 300 καθημερινά), θά πρέπει νά
συμπεριληφθεί καί η απασχόληση στήν αλληλογραφία καί τήν τηλεφωνική
επικοινωνία μέ Χριστιανούς από όλα τά μέρη της οικουμένης, καί η
ιεραποστολική επίσκεψη ευλαβών πιστών ή Ορθοδόξων Κοινοτήτων σέ κοντινές
ή μακρυνές αποστάσεις, τό κήρυγμα, οι διαλέξεις, η εξομολόγηση, οι
πνευματικές συμβουλές πρός όλους τούς ομοπίστους όλης της γης. Αλλά
εκτός από τίς ιεραποστολές πρός τούς ανθρώπους όλων των χρωμάτων, ας μή
παραλείψουμε νά αναφέρουμε τή συγγραφή πνευματικών βιβλίων, τήν
υμνογραφία καί τήν εκκλησιαστική μουσική.
Τό
΄Αγιον ΄Ορος ΄Αθως έχει ύψος 2.033 μέτρα. Στήν κορυφή του είναι
χτισμένο ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στήν Μεταμόρφωση του Κυρίου. Τό
ιστορικό του θαυμαστού αυτού γεγονότος αναφέρεται στά συνοπτικά
Ευαγγέλια (Ματθ.ιζ΄2). Καλούνται δε όλοι οι Χριστιανοί νά μεταμορφωθούν
εν Χριστώ, αποβάλλοντας τόν παλαιόν άνθρωπο καί ενδυόμενοι τόν Χριστόν
(Εφεσ.δ΄24). Η θέα του ακτίστου φωτός στό Θαβώρειον όρος είναι η μυστική
εμπειρία πού επιθυμούν καί επιδιώκουν όλοι οι αγωνιζόμενοι Μοναχοί,
αλλά καί τό βασικό επιχείρημα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά κατά τίς
ησυχαστικές έριδες, ο οποίος υποστήριζε ότι ο «καθαρός τη καρδία» πιστός
έχει τήν δυνατότητα νά ιδεί τό θείον «άκτιστο φως».
Τά
περισσότερα από τά 20 μεγάλα Μοναστήρια του Αγίου ΄Ορους είναι
παραλιακά. 10 βρίσκονται πρός τήν ανατολική καί 10 πρός τήν δυτική του
πλευρά. Η χερσόνησος του Αγίου ΄Ορους είναι η πιό ανατολική χερσόνησος
της Χαλκιδικής κοντά στή Θεσσαλονίκη. Στίς 20 περιοχές των μεγάλων
Μοναστηριών ευρίσκονται οι 13 Σκήτες καί περί τά 300 μικρά μοναστηράκια,
πού ονομάζονται Κελλιά.
Κάθε
νέος πού αισθάνεται μέσα του τήν κλίση γιά τόν Μοναχισμό, είναι στήν
αρχή ελεύθερος νά επισκεφθεί οποιοδήποτε μεγάλο ή μικρό Μοναστήρι καί νά
ζητήσει φιλοξενία, γιά νά διαλέξει τόν τόπο καί τά πρόσωπα πού θά τόν
αναπαύσουν καί θά τόν διευκολύνουνε στήν μοναχική ζωή. Μπορεί επί ένα
μέχρι τρία χρόνια νά παραμείνει ως δόκιμος μοναχός· δηλαδή νά δοκιμάσει,
αλλά κυρίως νά δοκιμασθεί, γιά τό κατά πόσον είναι δυνατή η συμβίωσή
του μέ τόν Γέροντα καί τούς άλλους αδελφούς, έτσι ώστε νά υπάρχει
ειρήνη, σεβασμός καί συνεργασία κατά τήν καθημερινή ζωή, γιά νά μπορούν
νά αγωνίζονται καί νά προσεύχονται ειρηνικά. ΄Ομως μετά τήν αίσια
παρέλευση του χρόνου της δοκιμής καί τήν ρασοευχή, καί ιδίως μετά τίς
υποσχέσεις του περί ισοβίου παρθενίας, ακτημοσύνης καί υπακοής κατά τήν
Ακολουθία του Μεγάλου καί Αγγελικού Σχήματος, δεσμεύεται καί οφείλει νά
κάνει υπομονή σέ όλη του τή ζωή.
Στούς
Αγιορείτες νέους συνιστάται επίσης ότι, σέ περίπτωση εξαιρετικών
δυσκολιών, νά κάμνουν υπομονή όσο τό δυνατόν επί περισσότερον χρόνο, ή
εφ όρου ζωής του Γέροντα, ή τουλάχιστον νά μήν εγκαταλείψουν τό ΄Αγιον
΄Ορος. Εκτός αν πρόκειται κάποιος μέ τήν ευλογία του Γέροντά του νά
αναλάβει ένα εκκλησιαστικό διακόνημα ως προστατευόμενος κάποιου
Μητροπολίτου. Συνήθως θεωρείται καλή περίπτωση, αν ένας Μοναχός μπορέσει
νά κάνει ισόβια υπομονή στή Μονή της μετανοίας του· εκεί δηλαδή πού
έδωσε τίς αναφερθείσες μοναχικές υποσχέσεις του. Επίσης καλή περίπτωση
θεωρείται, όταν ένας Μοναχός ζητήσει καί λάβει τήν ευλογία του Γέροντά
του, γιά νά αγωνισθεί αποτελεσματικώτερα επιλέγοντας τήν περισσότερο
ησυχαστική ζωή σέ ένα από τά εντός του Αγίου ΄Ορους μοναστηράκια, δηλαδή
σέ Σκήτη ή Κελλί.
Ο
Ηγούμενος της κάθε Μονής είναι ο Γέροντας καί πνευματικός Πατέρας των
περί αυτόν αδελφών, ο οποίος μεριμνά γιά τήν επιβίωση καί γιά τήν κατά
Χριστόν προκοπή της συνοδείας του. Ο Ηγούμενος είναι ο πνευματικός
γιατρός, διδάσκαλος, οδηγός καί τό αξιομίμητο πρότυπο γιά κάθε αδελφό.
Σέ αυτόν οι Μοναχοί οφείλουν σεβασμό καί υπακοή, ευγένεια καί πειθαρχία.
΄Ολοι μέ προθυμία συμμετέχουνε στήν κοινή λατρεία καί ακολουθούν τό όλο
πρόγραμμα της Μονής, επιμελούμενος ο καθένας τό διακόνημα πού του
ανετέθη από τήν αρχή του έτους. Αν θέλουν, ύστερα από ειδική ευλογία του
Γέροντά τους, μπορούν νά επισκεφθούν άλλες Μονές, ιδίως κατά τίς ημέρες
των τοπικών εορτών, ή καί ευλαβείς άλλους Γέροντες γιά πνευματική
ωφέλεια καί οικοδομή.
* * * * *
ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ,
ΧΑΡΗ, ΘΕΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ: Αυτά ισχύουν κυρίως γιά τούς αρχαρίους καί
νεωτέρους. ΄Ολοι γνωρίζουν ότι η βάση της κατά Θεόν προκοπής καί της εν
αγάπη συμβιώσεως είναι η ταπεινοφροσύνη καί η υπομονή. Πάρα πολλές φορές
αναφέρεται στήν Αγία Γραφή, καί στό Ευαγγέλιο καί στόν Απόστολο, ότι ο
Θεός μόνο στούς ταπεινούς δίνει χάρη, ενώ στούς υπερηφάνους αντιτάσσεται
(Ιακ.δ΄6). Υπερήφανοι είναι καί αυτοί πού δέν καλλιεργούν τήν
ταπεινοφροσύνη. Προκειμένου νά αισθανόμαστε τήν ευλογία του Θεού,
καλλιεργούμε τήν ταπεινοφροσύνη κυρίως διά της αυτομεμψίας. Δέν μας
επιτρέπεται νά κατακρίνουμε κανέναν άλλον παρά μόνο τόν εαυτό μας, γιά
τά χρόνια της αγνοίας καί της νεότητάς μας, αλλά καί γιά τίς παραλείψεις
μας κάθε φορά πού έπρεπε νά ευαρεστήσουμε τόν Θεό καί δέν τό πράξαμε.
Ο
ταπεινός αδελφός είναι αγαπητός όχι μόνο στόν Θεό, αλλά καί στούς
ανθρώπους. Χαίρεσαι νά βρίσκεσαι κοντά του. Μέλι πνευματικό στάζει από
τό στόμα του, η αίσθηση της θείας χάριτος ξεχειλίζει από τήν καρδιά του.
΄Αν ο αρχαίος σοφός έλεγε, «έν οίδα, ότι ουδέν οίδα» (δηλαδή, ένα
πράγμα γνωρίζω, ότι δέν ξέρω τίποτα), πόσο μάλλον ο μαθητής του Χριστού
οφείλει νά ταπεινοφρονεί. Ο Αββάς Ισαάκ εδίδασκε «γίνου ταπεινός εν τη
σοφία σου». Καθώς καί ο Απόστολος «τί έχεις, ό ουκ έλαβες;» (=τί από όσα
έχεις δέν είναι δώρο πού σου δόθηκε); ΄Οσο ταπεινοφρονεί ο δούλος του
Θεού, τόση χαρά έχει μέσα του, διότι ο Θεός τόν παρηγορεί, τόν αναπαύει,
τόν ευφραίνει, τόν φωτίζει, τόν ευλογεί. Ο ταπεινός δέν επαίρεται ποτέ
γιά τό οποιοδήποτε καλό του, αλλά δοξάζει τόν Θεό, διότι ο Θεός είναι
πού του έδωσε τή δύναμη καί τή φώτιση νά κάμει ή νά νιώσει αυτό τό καλό
πού έχει. Γι αυτό καί ο Κύριος μας συνιστά ότι, «αν εφαρμόσετε όλα όσα
σας ζητώ, νά λέτε ότι είστε αχρείοι δούλοι, πού κάνατε μόνο αυτό πού
έπρεπε νά κάνετε» (Λουκ.ιζ΄10). Η ταπείνωση ελκύει τή θεία χάρη, αλλά ο
ταπεινός θεωρεί ανάξιο τόν εαυτό του γιά τή θεία χάρη, οπότε αυξάνεται
ακόμα περισσότερο η αίσθηση της θείας χάριτος καί η απόκτηση θείων
χαρισμάτων, «τω έχοντι δοθήσεται καί περισσευθήσεται» (Ματθ.ιγ΄12).
Ο
ταπεινός δέν συγκρίνει ποτέ τόν εαυτό του μέ τούς διάφορους αμαρτωλούς,
αλλά μόνο μέ τόν τέλειο Χριστό, ενώπιον του οποίου αισθάνεται όχι μόνο
ως ένα μεγάλο μηδενικό, αλλά καί ικετεύει τή συγγνώμη Του, διότι Τόν
ελύπησε άπειρες φορές κατά τή διάρκεια της προηγούμενης ζωής του. Γι
αυτό καί ικετεύει, «ελέησον ημάς, Κύριε ελέησον ημάς· πάσης γάρ
απολογίας απορούντες, ταύτην σοι τήν ικεσίαν ως Δεσπότη οι αμαρτωλοί
προσφέρομεν, ελέησον ημάς». Αυτή τήν προσευχή απευθύνουμε στόν Κύριό μας
κάθε μέρα καί πάντοτε τήν έχουμε στό νου μας. Τό μόνο πού παρηγορεί τόν
ταπεινό είναι η προσευχή κατά τήν υπόδειξη του Χριστού, «Πάτερ ημών …
άφες ημίν τά οφειλήματα ημών, ως καί ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών»
(Ματθ.ς΄12). Ξέρει καλά ότι, αν τυχόν δέν συγχωρεί τούς συνανθρώπους
του, δέν πρόκειται νά τόν συγχωρέσει καί ο Θεός. Μέ λίγα λόγια, ο
ταπεινός αναζητεί πολλές αφορμές, γιά νά ταπεινοφρονεί ενώπιον του Θεού·
αλλά δέν ταπεινολογεί ενώπιον των ανθρώπων, διότι αυτό τίς περισσότερες
φορές είναι δείγμα υπερηφανείας.
΄Οταν
μιλάμε γιά πρόοδο πνευματική, ο στρατιώτης του Χριστού γνωρίζει καλά,
ότι δέν του επιτρέπεται ποτέ νά εκβιάζει τόν Θεό, ούτε νά απειλεί μέ
χρονοδιαγράμματα. Π.χ. δέν περνάει ποτέ η φράση, «θά σέ ευαρεστήσω Θεέ,
αλλά, αν δέν μου κάνεις τό χατήρι μέσα σέ ένα χρόνο, θά πάω μέ τόν
διάβολο». Ο Θεός ζητάει πάντοτε ανυστερόβουλη πίστη, ολόψυχη αγάπη πρός
Αυτόν, απόλυτη ελπίδα ότι όλα θά πάνε καλά, καί απεριόριστη υπομονή.
Μάλιστα όποιος τηρήσει ακριβέστερα τόν θείο νόμο, θά έχει καί καλύτερη
αμοιβή, διότι στήν «αγαθή γη» τό ένα δέν καρποφορεί πάντοτε 100 φορές,
αλλά καί 60 ή 30 (Ματθ. ιγ΄8). Ο Θεός «ου μυκτηρίζεται» (Γαλ.ς΄7), δέν
εμπαίζεται, δέν μπορεί νά Τόν ξεγελάσει κανείς υστερόβουλος καί πονηρός.
Ο Θεός δέν είναι ούτε προσωπολήπτης (Πράξ.ι΄34), αλλά καλοδέχεται όλους
ανεξαιρέτως καί ευλογεί τόν κάθε έναν πού θέλει νά γίνει παιδί του
ουράνιου Πατέρα, «τόν ερχόμενον πρός με, ου μή εκβάλω έξω» (Ιω.ς΄37).
Είναι
πολύ σημαντικό νά μή μας διαφεύγει ποτέ ότι ο Κύριος μας συνέστησε νά
επικαλούμαστε συχνά τόν Θεό, προσφωνώντας Τον «Πατέρα», όταν μας δίδαξε
τό «Πάτερ ημών». ΄Ολοι μας κατανοούμε ότι όταν μιλάμε γιά Πατέρα, καί
μάλιστα τόν Ουράνιο, δέν εννοούμε κάποιον τυχαίο καί αδιάφορο, πού θά
μπορούσε ποτέ νά μας ξεχάσει ή νά μας περιφρονήσει. Αντίθετα, έχουμε
Πατέρα τέλειο, πού μας αγαπά, μας παραστέκεται, πονάει καί προνοεί γιά
μας. Καί, αν όλοι μας έχουμε τέτοιον Πατέρα, κατανοούμε πόσο πρέπει νά
εκτιμούμε τούς αδελφούς μας, ιδίως αυτούς πού αναγνωρίζουν ως Πατέρα τόν
δικό μας Πατέρα. Ο Θεός είναι ο Πατέρας όλων μας. Είναι όμως καί των
Αιρετικών καί των μή Χριστιανών; Ο Θεός των Χριστιανών είναι μέν ο
Δημιουργός καί Προνοητής των πάντων, αλλά όσοι δέν Τόν πιστεύουν κατά
ορθόδοξο τρόπο, όπως Τόν παρουσιάζει η Αγία Γραφή ερμηνευμένη σωστά από
τούς Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας, δέν πιστεύουν στόν αληθινό καί
μοναδικό Θεό, αλλά σέ κάτι διαφορετικό.
Ο
Ψαλμωδός υποστηρίζει, ότι «οι θεοί των εθνών είναι δαιμόνια». Καί εμείς
οι Αγιορείτες γνωρίζουμε καλά, ότι, όσο πιό μακρυά από τήν μία Αλήθεια
ευρίσκεται κάποιος, τόσο πιό πολύ είναι υποταγμένος στόν Σατανά. Μέχρι
νά γίνει κανείς εν γνώσει του σατανολάτρης, ο διάβολος προτιμά νά
κρύβεται πίσω από τίς διάφορες πλάνες. Ο διάβολος προσπαθεί νά σπρώχνει
τούς Ορθοδόξους στήν αμαρτία, αλλά, αν μετανοήσουν, τούς χάνει, δέν
είναι πιά δικοί του. Δικοί του γίνονται όσοι, όχι μόνο δέν μετανοούν,
αλλά καί απελπίζονται καί αυτοκτονούν. Ενώ, όσους είναι πλανεμένοι από
τήν οδό της Αλήθειας, αυτούς ο διάβολος μπορεί καί νά τούς βοηθάει πρός
τήν αρετή. Γι αυτό η αρετή καί η καλωσύνη των μή Χριστιανών, όχι μόνο
δέν έχει καμμία αξία γιά τόν Χριστό, αλλά καί μπορεί νά παραπλανήσει
κάποιους απλούστερους εκ των Χριστιανών. Ο Κύριός μας τονίζει ότι,
όποιος δέν πιστεύει στόν Μόνο πού έχει τήν εξουσία νά συγχωρεί, αυτός
δέν μπορεί ποτέ νά συχωρεθεί γιά τίς αμαρτίες του (Ιω.η΄24). Καί ο
Απόστολος προσθέτει, «παν ό ουκ εκ πίστεως, αμαρτία εστίν» (=ο,τιδήποτε
γίνεται άσχετα απ αυτό πού πιστεύει κανείς, είναι αμαρτία: Ρωμ.ιδ΄23).
΄Οταν
ο Κύριος, σύμφωνα μέ τό 6ο κεφάλαιο του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου,
εδίδαξε τήν àνάγκη του νά τρώμε τό σώμα Του καί νά πίνουμε τό αίμα Του,
κάποιοι σκανδαλίσθηκαν επειδή θεώρησαν βαρειά τά λόγια αéτά του Κυρίου. Ο
Οποίος είπε στούς Δώδεκα, «μή καί υμείς θέλετε υπάγειν»; πού σημαίνει
«μήπως θέλετε καί σεις νά φύγετε από κοντά μου»; Τότε ï ΄Αγιος Πέτρος
απάντησε «Κύριε, πρός τίνα απελευσόμεθα; σύ μόνος ρήματα ζωής αιωνίου
έχεις» (Ιω.ς΄68). Δηλαδή, αν ο διάβολος ή οποιοσδήποτε άλλος μας συνιστά
νά αποστατήσουμε από τόν Χριστό, εμείς πρέπει νά του απαντήσουμε μέ
αυτόν τό λόγο του Πέτρου, «καί πού νά πάμε αλλού από τόν Χριστό; μήπως ο
διάβολος είναι καλύτερος»; ΄Εχουμε υπόψη μας ότι δέν υπάρχει τρίτη
λύση· ή μέ τόν Χριστό θά είμαστε, ή μέ τόν διάβολο· ή μέ τό φως ή μέ τό
σκοτάδι· ή στόν Παράδεισο ή στήν κόλαση. Γνωρίζοντας δε τό πόσο χαίρεται
ο ουρανός τήν μετάνοια καί ο Πατέρας τήν επιστροφή του Ασώτου καί τίς
πολλές άλλες σχετικές αναφορές της Γραφής, είμαστε υπερβέβαιοι ότι ο
Θεός καλοδέχεται καί àγκαλιάζει στοργικά τόν κάθε επιστρέφοντα
μετανοούντα. Καί η Εκκλησία παρακαλεί γιά τούς κεκοιμημένους, «Κύριε, ει
καί ήμαρτον, αλλά σου ουκ απέστησαν» (=κι αν αμάρτησαν, όμως δέν έφυγαν
από κοντά σου, δέν απίστησαν).
Η
μεγάλη χαρά τοÜ Μοναχού είναι η γεύση καί εμπειρία της θείας ευλογίας, η
θεία χάρη. Ο Θεός είναι ζωντανός, είναι Πατέρας στοργικός· σέβεται τήν
ελευθερία μας· δέν μας πιέζει, αλλά χτυπά τήν πόρτα της καρδιάς μας, καί
περιμένει υπομονετικά νά Του τήν ανοίξουμε (Αποκ.γ΄20). Βρίσκεται σέ
ένα διαρκή διάλογο μαζί μας. Του μιλάμε μέσω της θερμής προσευχής καί
όλης μας της ζωής μέ ευλάβεια, κι Εκείνος μας απαντά μέσω της θείας
χάριτος. Μας είπε ο Χριστός ότι «η Βασιλεία του Θεού ουκ έρχεται μετά
παρατηρήσεως, αλλά εντός ημών εστί» (Λουκ.ιζ΄20). Δέν τόν βλέπουμε τόν
Θεό, ούτε Τόν γνωρίζουμε μέσω της μελέτης καί της λογικής, αλλά όμως Τόν
αισθανόμαστε διά της θείας χάριτος καί έτσι αποκτούμε εμπειρίες της
ουράνιας ευλογίας Του. Καί οι Απόστολοι, δέν τούς αρκούσε πού έβλεπαν
καί άκουγαν τόν Χριστό, αλλά καί Τόν παρακαλούσαν «πρόσθες ημίν πίστιν,
Κύριε» (Λουκ.ιζ΄5)
Βασιλεία
των ουρανών ή Βασιλεία του Θεού, Παράδεισος, θεία Χάρις, αιώνια Ζωή,
ανάπαυση πνευματική, είναι συνώνυμες έννοιες. «Αύτη δε εστίν η αιώνιος
ζωή, ίνα γινώσκωσι σέ τόν μόνον αληθινόν Θεόν, καί όν απέστειλας Ιησούν
Χριστόν» (Ιω.ιζ΄3). Ο Θεός μας καλεί καί μας βεβαιώνει, «δεύτε πρός με
πάντες οι κοπιώντες καί πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς» (Ματθ.ια΄28).
Ο Χριστός «εμπεριπατεί», ζεί μέσα σ αυτόν πού πιστεύει καί αγαπά τόν
Θεό, καί μας βεβαιώνει ότι «Εγώ καί ο Πατήρ εν αυτώ ελευσόμεθα καί μονήν
παρ αυτώ ποιήσομεν» (Β΄Κορ.ς΄16, Ιω.ιδ΄23). Βέβαια, οι ΄Αγιοι (όπως καί
ο Σιλουανός του Γέροντα Σωφρονίου) θά συμπληρώσουν ότι, γιά νά έχει καί
νά διατηρεί μέσα του ένας τή θεία χάρη πρέπει νά είναι σέ όλα εγκρατής:
στίς κινήσεις, στήν ομιλία, στήν όραση, στούς λογισμούς καί στήν τροφή.
Τό
πρώτο καί σπουδαίο γεγονός είναι ότι υπάρχει ο Παντοδύναμος Θεός, η
Εκκλησία, οι ΄Αγιοι. Είναι σημαντικό καί τό ότι υπάρχει τό ΄Αγιον ΄Ορος,
τά Μοναστήρια, οî Μοναχοί. ΄Ολοι μας φροντίζουμε πρώτα γιά τήν
προσωπική μας θεραπεία καί τόν αγιασμό μας, καί ύστερα μας αναθέτει ο
Θεός διακονήματα μέσα στήν Εκκλησία Του, γιά νά φωτίζουμε καί νά
καθοδηγούμε τόν κόσμο καί κάθε ενδιαφερόμενο στήν οδό της σωτηρίας.
΄Ομως, όπως δέν ήταν αρκετό τό ότι ήρθε στή γη ο Χριστός, αλλά πρέπει
καί νά Τόν ακολουθήσει όποιος θέλει τή σωτηρία του, έτσι καί τώρα, δέν
αρκεί πού υπάρχει ο Μοναχισμός πού βοηθάει τούς αγωνιστές, αλλά πρέπει
καί ο κόσμος νά θέλει νά σωθεί, καί νά θέλει νά φωτισθεί από τούς
Μοναχούς. ΄Ελεγε καί ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, «οι ΄Αγγελοι είναι τό
φως των Μοναχών, καί οι Μοναχοί είναι τό φως των κοσμικών». ΄Αν δέν
θέλει ο κόσμος νά σωθεί, τότε βρίσκει διάφορες προφάσεις, γιά νά
δικαιολογήσει τήν αδιαφορία του.
Ο Χριστός ερώτησε τόν επί 38 έτη παράλυτο, «θέλεις υγιής γενέσθαι»; «΄Οποιος έχει μάτια καί αυτιά, ας δει καί ας ακούσει τά λόγια μου καί τά έργα μου· όποιος πεινά ή διψά, ας έρχεται πρός εμένα, γιά νά τρώει καί νά πίνει θεία χάρη», αυτήν πού πρότεινε καί στή Σαμαρείτιδα (Ιω.δ΄14). Αντίθετα, όποιος θέλει νά αρνηθεί τόν Χριστό, είναι ελεύθερος νά πράξει όπως καταλαβαίνει. Μέσα στούς 12 Αποστόλους ήταν κι ο Ιούδας. Ο καθένας διαλέγει τό πρότυπό του. Η Αγία Γραφή συνιστά, «έκκλινον από κακού καί ποίησον αγαθόν» (Ψαλμ.λγ΄14). Πού σημαίνει, δέν αρκεί νά μήν κάνεις τό κακό, αλλά πρέπει νά πράττεις τό καλό. Νά μήν είσαι αδιάφορος ή χλιαρός, αλλά ενεργητικός πιστός. Καί, αν σκοντάφτεις στόν δρόμο σου, χωρίς αργοπορία νά μετανοείς καί νά ζητάς συχώρεση.
Καί, αν δέν μπορείς νά γίνεις Μοναχός, τουλάχιστον νά σέβεσαι, νά εκτιμάς, νά παραστέκεσαι στούς Μοναχούς, νά γίνεσαι μαθητής τους καί νά τούς βοηθάς σέ ό,τι έχουν ανάγκη. Καί έτσι θά ισχύσει καί γιά σένα η προσευχή του Μοναχού, «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε καί όποιον μέ σέβεται καί αγαπά, όποιον ζητά τίς προσευχές μου καί αυτόν πού μ ελεεί καί βοηθά».
Ο Χριστός ερώτησε τόν επί 38 έτη παράλυτο, «θέλεις υγιής γενέσθαι»; «΄Οποιος έχει μάτια καί αυτιά, ας δει καί ας ακούσει τά λόγια μου καί τά έργα μου· όποιος πεινά ή διψά, ας έρχεται πρός εμένα, γιά νά τρώει καί νά πίνει θεία χάρη», αυτήν πού πρότεινε καί στή Σαμαρείτιδα (Ιω.δ΄14). Αντίθετα, όποιος θέλει νά αρνηθεί τόν Χριστό, είναι ελεύθερος νά πράξει όπως καταλαβαίνει. Μέσα στούς 12 Αποστόλους ήταν κι ο Ιούδας. Ο καθένας διαλέγει τό πρότυπό του. Η Αγία Γραφή συνιστά, «έκκλινον από κακού καί ποίησον αγαθόν» (Ψαλμ.λγ΄14). Πού σημαίνει, δέν αρκεί νά μήν κάνεις τό κακό, αλλά πρέπει νά πράττεις τό καλό. Νά μήν είσαι αδιάφορος ή χλιαρός, αλλά ενεργητικός πιστός. Καί, αν σκοντάφτεις στόν δρόμο σου, χωρίς αργοπορία νά μετανοείς καί νά ζητάς συχώρεση.
Καί, αν δέν μπορείς νά γίνεις Μοναχός, τουλάχιστον νά σέβεσαι, νά εκτιμάς, νά παραστέκεσαι στούς Μοναχούς, νά γίνεσαι μαθητής τους καί νά τούς βοηθάς σέ ό,τι έχουν ανάγκη. Καί έτσι θά ισχύσει καί γιά σένα η προσευχή του Μοναχού, «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε καί όποιον μέ σέβεται καί αγαπά, όποιον ζητά τίς προσευχές μου καί αυτόν πού μ ελεεί καί βοηθά».
* * * * *
Τό κύριο καί σπουδαιότερο έργο του Μοναχού είναι η καθημερινή κοινή αλλά καί η ατομική θερμή προσευχή υπέρ εαυτού, των περί αυτόν καί όλου του κόσμου. ΄Ομως όχι μόνο ο Μοναχός, αλλά καί κάθε αγωνιστής Χριστιανός πρέπει νά προσεύχεται συχνά καί καθημερινά. Η προσευχή δέν πρέπει νά λέγεται αδιάφορα καί ψυχρά, αλλά μέ θέρμη, μέ ευλάβεια, μέ συγκέντρωση του νου στά λεγόμενα, μέ ταπείνωση, μέ πνεύμα μετανοίας, χωρίς κατάκριση κανενός, χωρίς μνησικακία, χωρίς υστεροβουλία, αλλά μέ πίστη αταλάντευτη καί απλότητα σάν του μικρού παιδιού, καί μετά δακρύων θά έλεγα.
Η ταπεινοφροσύνη του προσευχομένου πρέπει νά είναι τόσο μεγάλη, ώστε δέν θεωρεί πώς έχει κάποια αξία η δική του προσευχή, όσο η προσευχή των άλλων υπέρ αυτού. Είναι πολλές φορές γραμμένο στήν Αγία Γραφή, ότι ο Θεός στούς ταπεινούς δίνει χάρη, ενώ στούς υπερηφάνους αντιτάσσεται. Καί είναι υπερήφανος, όποιος δέν καλλιεργεί ενσυνείδητα τήν ταπεινοφροσύνη. ΄Οσο περισσότερο καλλιεργεί τήν ταπεινοφροσύνη, τόσο περισσότερη ευλογία αισθάνεται στήν καρδιά του.
΄Οσο διαρκεί η προσευχή, νά γίνεται τό σημείο του Σταυρού, νά σταυροκοπιέται ο προσευχόμενος, νά στέκεται όρθιος μπροστά στά εικονίσματα, νά κάμνει πολλές μικρές μετάνοιες, ακόμη καί εδαφιαίες (νά ακουμπά τό κεφάλι στό πάτωμα), εκτός αν λόγοι υγείας δέν τό επιτρέπουν. Επίσης καί νά νηστεύει όποτε τό ζητεί η Εκκλησία, αλλά καί νά μή τρώει πολύ. Δέν βοηθάνε επίσης οι άσκοπες συναντήσεις καί οι πολυλογίες. Ούτε η τηλεόραση καί οι παρέες χρειάζονται. ΄Ομως είναι εξαιρετικά ευεργετικό γιά τά παιδιά, νά αφιερώνουν χρόνο οι γονείς, συζητώντας τά διάφορα προβλήματά τους καί κάθε τι πού τούς απασχολεί. Η άσκηση απαιτεί διάρκεια προσευχής, ενώ η θεία Χάρη ζητεί ποιότητα προσευχής. Είναι καλή καί αναγκαία η πρό του ύπνου προσευχή, αλλά τήν μετά τόν ύπνο τήν χαίρεται περισσότερο ï αγωνιστής· τότε είναι πού αισθάνεται ιδιαίτερα τή θεία χάρη στήν καρδιά του. Μετά τόν ύπνο, εκτός πού είναι ξεκούραστο τό σώμα καί τό μυαλό καθαρό, προσφέρει στόν Θεό τήν πρωτόνοιά του (πρώτη σκέψη) καί τήν απαρχή της ημέρας του.
Τώρα θά σας παρουσιάσω ένα σχέδιο απλής καί εγκάρδιας προσευχής. Η προσευχή αυτή τά λέει όλα. ΄Οχι ότι δέν τά ξέρει ο Θεός, αλλά, μέ τό νά Του τά λέμε, τά υπενθυμίζουμε καί στόν εαυτό μας, τί καί πώς πρέπει νά μιλάμε στόν ουράνιο Πατέρα μας. Η βασική προσευχή του Χριστιανού είναι «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τόν αμαρτωλό». Καί όταν λέμε «ελέησόν με», εννοούμε αυτά πού θά σας πω, τά οποία είναι ανάλυση ή παραλλαγές του «ελέησόν με». Η μονολόγιστη ευχή, τό «Κύριε ελέησόν με», χρειάζεται ειδική χάρη από τόν Θεό, διότι Αυτός είναι πού δίνει «ευχήν τω ευχομένω» (Α΄Βασ.β΄9). Ενώ η ανάλυση του ελέησόν με είναι γιά όλους πού επιθυμούν νά εκφρασθούνε, νά μιλήσουνε στόν Θεό, νά Του ανοίξουν τήν καρδιά τους.
Τό κύριο καί σπουδαιότερο έργο του Μοναχού είναι η καθημερινή κοινή αλλά καί η ατομική θερμή προσευχή υπέρ εαυτού, των περί αυτόν καί όλου του κόσμου. ΄Ομως όχι μόνο ο Μοναχός, αλλά καί κάθε αγωνιστής Χριστιανός πρέπει νά προσεύχεται συχνά καί καθημερινά. Η προσευχή δέν πρέπει νά λέγεται αδιάφορα καί ψυχρά, αλλά μέ θέρμη, μέ ευλάβεια, μέ συγκέντρωση του νου στά λεγόμενα, μέ ταπείνωση, μέ πνεύμα μετανοίας, χωρίς κατάκριση κανενός, χωρίς μνησικακία, χωρίς υστεροβουλία, αλλά μέ πίστη αταλάντευτη καί απλότητα σάν του μικρού παιδιού, καί μετά δακρύων θά έλεγα.
Η ταπεινοφροσύνη του προσευχομένου πρέπει νά είναι τόσο μεγάλη, ώστε δέν θεωρεί πώς έχει κάποια αξία η δική του προσευχή, όσο η προσευχή των άλλων υπέρ αυτού. Είναι πολλές φορές γραμμένο στήν Αγία Γραφή, ότι ο Θεός στούς ταπεινούς δίνει χάρη, ενώ στούς υπερηφάνους αντιτάσσεται. Καί είναι υπερήφανος, όποιος δέν καλλιεργεί ενσυνείδητα τήν ταπεινοφροσύνη. ΄Οσο περισσότερο καλλιεργεί τήν ταπεινοφροσύνη, τόσο περισσότερη ευλογία αισθάνεται στήν καρδιά του.
΄Οσο διαρκεί η προσευχή, νά γίνεται τό σημείο του Σταυρού, νά σταυροκοπιέται ο προσευχόμενος, νά στέκεται όρθιος μπροστά στά εικονίσματα, νά κάμνει πολλές μικρές μετάνοιες, ακόμη καί εδαφιαίες (νά ακουμπά τό κεφάλι στό πάτωμα), εκτός αν λόγοι υγείας δέν τό επιτρέπουν. Επίσης καί νά νηστεύει όποτε τό ζητεί η Εκκλησία, αλλά καί νά μή τρώει πολύ. Δέν βοηθάνε επίσης οι άσκοπες συναντήσεις καί οι πολυλογίες. Ούτε η τηλεόραση καί οι παρέες χρειάζονται. ΄Ομως είναι εξαιρετικά ευεργετικό γιά τά παιδιά, νά αφιερώνουν χρόνο οι γονείς, συζητώντας τά διάφορα προβλήματά τους καί κάθε τι πού τούς απασχολεί. Η άσκηση απαιτεί διάρκεια προσευχής, ενώ η θεία Χάρη ζητεί ποιότητα προσευχής. Είναι καλή καί αναγκαία η πρό του ύπνου προσευχή, αλλά τήν μετά τόν ύπνο τήν χαίρεται περισσότερο ï αγωνιστής· τότε είναι πού αισθάνεται ιδιαίτερα τή θεία χάρη στήν καρδιά του. Μετά τόν ύπνο, εκτός πού είναι ξεκούραστο τό σώμα καί τό μυαλό καθαρό, προσφέρει στόν Θεό τήν πρωτόνοιά του (πρώτη σκέψη) καί τήν απαρχή της ημέρας του.
Τώρα θά σας παρουσιάσω ένα σχέδιο απλής καί εγκάρδιας προσευχής. Η προσευχή αυτή τά λέει όλα. ΄Οχι ότι δέν τά ξέρει ο Θεός, αλλά, μέ τό νά Του τά λέμε, τά υπενθυμίζουμε καί στόν εαυτό μας, τί καί πώς πρέπει νά μιλάμε στόν ουράνιο Πατέρα μας. Η βασική προσευχή του Χριστιανού είναι «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τόν αμαρτωλό». Καί όταν λέμε «ελέησόν με», εννοούμε αυτά πού θά σας πω, τά οποία είναι ανάλυση ή παραλλαγές του «ελέησόν με». Η μονολόγιστη ευχή, τό «Κύριε ελέησόν με», χρειάζεται ειδική χάρη από τόν Θεό, διότι Αυτός είναι πού δίνει «ευχήν τω ευχομένω» (Α΄Βασ.β΄9). Ενώ η ανάλυση του ελέησόν με είναι γιά όλους πού επιθυμούν νά εκφρασθούνε, νά μιλήσουνε στόν Θεό, νά Του ανοίξουν τήν καρδιά τους.
Σχέδιο Απλής καί Eγκάρδιας Προσευχής
Kύριε
Iησού Xριστέ, Yιέ καί Λόγε του Θεού του ζώντος, ο ελθών εις τόν κόσμον
αμαρτωλούς σώσαι, ών (=από τούς οποίους) πρώτος είμαι γώ· ως θέλεις καί
ως οίδας (=ξέρεις), -διά των ευχών της Παναγίας σου Mητρός, των Aγίων
Πάντων καί των ορθοδόξων Μοναχών- ελέέέησόν με τόν αμαρτωλό καί
ταλαίπωρο. Σέ παρακαλώ πάρα πολύ, λυπήσου με, Xριστέ μου. Συχώρεσε όλες
μου τίς εν λόγω, έργω καί κατά διάνοιαν αμαρτίες από τή γέννησή μου
μέχρι τή στιγμή αυτή, όλα μου τά λάθη καί τίς παραλείψεις, τήν άγνοια
καί τή νεότητά μου.
΄Ω
Kύριε Iησού Xριστέ μου, σέ ικετεύω, προστάτεψέ με από τήν πλάνη, από
πάσης επηρείας του Πονηρού, από τά πάθη καί τίς αδυναμίες μου. Δός μου
τή δύναμη καί τή θέληση νά μή ξανα-αμαρτήσω ποτέ. Προστάτεψέ με από τούς
λογισμούς της πονηρίας καί της ματαιοδοξίας, από τήν αργολογία καί τήν
κατάκριση. ΄Aνοιξε τά μάτια της ψυχής μου, φώτισε τό σκοτάδι του νοός
μου. Kύριε καί Δέσποτα της ζωής μου, κάν (=είτε) θέλω, κάν μή θέλω,
σώσον με. Σέ θερμοπαρακαλώ, μήν âπιτρέψης νά κολασθώ· γλύτωσέ με από τή
φρικτή θέα καί τά φοβερά νύχια του μισόκαλου Eχθρού. Δέν θέλω, Xριστέ
μου, νά χωρισθώ ποτέ από κοντά σου, από τήν ευλογία καί τόν φωτισμό σου,
όπου αναπαύεται κι ευφραίνεται η ψυχή μου.
΄Ω
Kύριέ μου, δός μου μετάνοια. Πάρε με κοντά σου σέ καλή ώρα, ν απολαύσω
τό άρρητο φως καί τά αιώνια αγαθά σου. Παραχώρησέ μου –κατ άκραν
οικονομία καί συγκατάβαση- τόν έσχατο τόπο του Παραδείσου. O Θεός
ιλάσθητί μοι (=ευσπλαχνίσου με) τω αμαρτωλώ. Mνήσθητί μου, Kύριε, εν τη
Bασιλεία σου. Oικονόμησέ με, Xριστέ μου· ελάφρυνε τόν σταυρό μου· δός
μου δύναμη νά τόν σηκώσω ανδρεία καί υπομονετικά. Mήν επιτρέψης νά
περιπλανηθώ σέ δρόμους απωλείας· φύλαξέ με από τή μή κατά Θεόν λύπη· μήν
αφήσης νά μέ παρασύρη ï άθεος καί μάταιος κόσμος.
Λυπήσου
με, Xριστέ μου, Σωτήρα καί Λυτρωτά μου· μή μ εγκαταλείψης ποτέ. Δός μου
πίστη δυνατή καί προσευχή καθαρή, ταπείνωση καί διάκριση, σύνεση καί
φρόνηση, ευλάβεια καί κατάνυξη, θείο ζήλο νά τηρώ τίς εντολές σου καί
αγάπη ανιδιοτελή πρός όλους τούς ανθρώπους. Φώτισέ με νά γνωρίσω τήν
αθλιότητά μου· δός μου δάκρυα νά κλάψω τίς αμαρτίες μου. Δός μου ανδρεία
καί αντοχή σωματική καί πνευματική. Δός μου θάρρος, ελπίδα, αισιοδοξία,
αυτογνωσία, αυτομεμψία, αυτοπεποίθηση. Γέμισέ με χάρες κι ευλογίες. Mέ
τήν ευλογία σου καί τή συμπαράστασή σου, κάνε με άξιο των καιρών δούλο
σου. Xρησιμοποίησέ με γιά τή σωτηρία καί άλλων αδελφών. Φώτισε τόν
πνευματικό μου Πατέρα νά μέ οικονομή καί νά μέ οδηγή σωστά. Γνώρισέ μου
συνεργάτες καλούς καί φίλους πνευματικούς.
΄Ω
Kύριε Iησού Xριστέ, ελέησε καί προστάτεψε όλους τούς Oρθοδόξους
Xριστιανούς, φώτισε τούς απανταχού της γης ΄Ελληνες νά φροντίσουνε γιά
τήν Aιωνιότητα μέσω της Oρθοδόξου Eκκλησίας μας, ειρήνευσε τόν κόσμον
όλον καί οδήγησέ τονε κοντά σου. Mνήσθητι, Kύριε, καί πάντων των
εντειλαμένων (=έδωσαν εντολή) εμοί τω αναξίω εύχεσθαι υπέρ αυτών.
Oδήγησε στή σωτηρία όσους μέ αγαπούν ή μισούν, καί όσους μέ έχουν
αδικήσει ή στενοχωρήσει. Προστάτεψε από τούς εχθρούς καί τόν Aντίχριστο
τούς αδικουμένους καί τήν Ελλάδα μας. Oικονόμησε τίς χήρες, τά ορφανά,
τούς νέους, τούς φτωχούς, τούς πολυτέκνους, τά παιδιά των διεζευγμένων,
τούς ασθενείς, τούς κατακοίτους, τούς οχλουμένους υπό πνευμάτων
ακαθάρτων, καί τούς όπου γης αλυτρώτους αδελφούς μου. Φώτισε κι ευλόγησε
τούς Kληρικούς καί Mοναχούς. Aνάπαυσε όλους τούς Oρθοδόξους
Xριστιανούς, τούς από περάτων έως περάτων της Oικουμένης καί απ αρχής
μέχρι των εσχάτων κεκοιμημένους. Mνήσθητι, Kύριε, καί των δούλων Σου…
(ανάφερε κάποια ονόματα).
Πανάγιον
Πνεύμα, θησαυρέ των αγαθών καί πανταχού παρόν, η θεία Xάρις η τά ασθενή
θεραπεύουσα καί τά ελλείποντα αναπληρούσα, Παράκλητε αγαθέ, ελθέ καί
σκήνωσον εν εμοί τω αμαρτωλώ· γέμισέ με χάρες κι ευλογίες, καί κάνε με
άξιο των καιρών δούλο σου. Aνοιξε τά μάτια της ψυχής μου, φώτισε τό
σκοτάδι του νοός μου, θρόνιασε μέσα στήν καρδιά μου τή θεία χάρη Σου,
γιά νά μαι στέρεος στήν πίστη καί τήν αρετή καί πλήρης θείου φωτισμού.
΄Ω
Xριστέ καί Παναγιά μου! Σέ υπερευχαριστώ, πού μέ έφερες στό δρόμο της
σωτηρίας καί χαίρεται η ψυχή μου. Σ ευχαριστώ γιά όλα τά καλά πού μού
χεις δώσει, πού τά ξέρω ή δέν τά ξέρω. Σ ευχαριστώ, Xριστέ μου, καί γιά
όλα τά κακά, πού από αγάπη έχεις επιτρέψει νά πάθω γιά τήν ωφέλεια της
ψυχής μου. Πάντων ένεκεν ας είναι δοξασμένο τό άγιο όνομά Σου.
Δόξα Σοι, Kύριε Παντοδύναμε. Δόξα Σοι, αιώνιε Bασιλεύ. Tριάς Aγία, δόξα Σοι!
Αυτά
λέει τό Σχέδιο Προσευχής πού σας προτείνω, στά οποία μπορεί νά
προσθέσει ο καθένας ό,τι ιδιαίτερα τόν απασχολεί. Καί ο ΄Αγιος Μάξιμος ο
Ομολογητής συνιστά στόν αγωνιστή Χριστιανό: «Αν θέλης νά μή σκοτισθή τό
φως του νου σου: Mέ τήν εγκράτεια, μάρανε τό επιθυμητικό μέρος της
ψυχής· Mέ τήν αγάπη, χαλιναγώγησε τό θυμικό· καί μέ τήν προσευχή,
αναπτέρωσε τό λογιστικό». Η εγκράτεια δηλαδή, ™ αγάπη καί η προσευχή
θεραπεύουν τό επιθυμητικό, τό θυμικό καί τό λογιστικό μέρος, σύμφωνα μέ
το τριμερές της ψυχής των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, μέρη τά οποία
αντιστοιχούν στό κάτω μέρος του σώματος, στήν καρδιά καί στόν νου του
ανθρώπου. Καί ο αββάς Λογγίνος δίδασκε: «Η νηστεία ταπεινώνει τό σώμα. Η
αγρυπνία καθαρίζει τόν νου. Η ησυχία φέρνει πένθος στήν καρδιά. Καί τό
πένθος βαπτίζει τόν άνθρωπο καί τόν κάνει αναμάρτητο».
Εννοείται
ότι όλα αυτά πρέπει νά γίνονται μέσα στά πλαίσια της ορθόδοξης
Εκκλησίας μας, η οποία καί μόνο παρέχει τή θεία Χάρη μέσω των Μυστηρίων
στούς πιστούς της. Ενώ η αίσθηση, η γεύση, η εμπειρία της θείας Χάριτος,
χαρίζεται διά της ασκήσεως καί του πνευματικού αγώνα. ΄Οπως λέγει καί ο
Χριστός, είναι ευτυχείς όσοι έχουν καθαρή καρδιά, διότι αυτοί θά ιδούνε
τόν Θεό. Οι πνευματικές εμπειρίες προϋποθέτουν ειρηνική ζωή, χωρίς
φωνές καί θυμούς, χωρίς εντάσεις καί τρεξίματα, χωρίς άγχος καί
βιασύνες. ΄Ελεγε καί ο Γέροντας Παΐσιος, η ησυχία είναι σάν τήν άδηλη
αναπνοή. ΄Οπως τό σώμα δέ μπορεί νά αναπνεύσει, αν δέν είναι ανοιχτοί
καί καθαροί οι πόροι του δέρματος, έτσι καί στά πνευματικά, δέ μπορεί νά
προκόψει κανείς χωρίς ήσυχη ζωή, πραότητα, συγχωρητικότητα καί υπομονή.
* * * * *
Πρότυπά
μας γιά τήν πνευματική ζωή είναι όλοι οι ΄Αγιοι, μεταξύ των οποίων καί ο
άγιος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος φυσικά. Τούς παλαιούς Μάρτυρες του αίματος
ακολούθησαν οι όσιοι Ασκηταί, οι Μάρτυρες της συνειδήσεως δηλαδή.
΄Ολους τούς Αγίους, καί τούς παλαιούς καί τούς μετέπειτα καί τούς
σύγχρονους, χαρακτηρίζει μία σπουδαία καί μεγάλη αρετή, η ανδρεία.
Εφόσον προσκλήθηκαν καί φωτίσθηκαν νά αγωνισθούν γιά νά ευαρεστήσουν τόν
Θεό, κοιτάζουν πάντα πρός τά εμπρός καί τόν ουρανό μέ ανδρεία θαυμαστή
καί αποφασιστικά, διότι σύμφωνα καί μέ τόν λόγο του Χριστού, δέν του
είναι αρεστός όποιος βάλει τά χέρια του πάνω στό άροτρο, αλλά κοιτάζει
πρός τά πίσω» (Λουκ. θ΄61), δηλαδή αυτός πού γυρίζει, έστω καί μέ τή
σκέψη, στά παλιά.
Ως
τέτοια πρότυπά μας έχουμε ακόμα καί κάποιους σύγχρονους Αγίους, πού
είχαμε τήν ευλογία νά γνωρίσουμε κι εμεις. Καί αυτοί ο ΄Αγιοι
θυσιάστηκαν στό βωμό του Χριστού γιά τήν αληθινή πίστη, γιά τή δική τους
σωτηρία, αλλά καί βοήθησαν υπερβολικά όλον τόν κόσμο, καί ιδιαίτερα
όσους τούς σεβάστηκαν καί ζήτησαν τή συμβουλή καί τήν προσευχή τους.
Τέτοιοι άγιοι Γέροντες, πού ξεχώρισαν από πολλούς άλλους, ήταν γιά
παράδειγμα ο Γέροντας Παΐσιος, ο Γέροντας Πορφύριος, ο Γέροντας Ιωσήφ, ο
Γέροντας Γεράσιμος, ο Γέροντας Θεόκλητος καί άλλοι. Γι αυτούς καί
άλλους γράφουμε στό βιβλίο μας «Από τό ΄Αγιον ΄Ορος μέ αγάπη· συνάντηση
μέ αγίους των καιρών μας».
΄Ισως
θά ρωτήσει κάποιος, «κι εγώ, πάτερ, πού δέν είμαι Χριστιανός ή
Ορθόδοξος, ούτε Αγιορείτης ή μοναχός, αλλά ένας αξιολύπητος πλανεμένος
καί αμαρτωλός, γιά μένα δέν υπάρχει έλεος»; Ξέρετε, όταν ήμουν νεαρός
καί δέν ήθελα τότε νά γίνω μοναχός, ρώτησα τόν Γέροντα Παΐσιο, «μόνο στό
΄Αγιον ΄Ορος σώζεται κανείς»; Καί τί μου απάντησε, λέτε; «Δέ μου λές,
έξω από τό ΄Αγιον ΄Ορος υπάρχει ο Θεός»;
Συμπληρώνω
κι εγώ σήμερα· Καί ο Αβραάμ δέν γνώριζε τόν αληθινό Θεό, μέχρι τή
στιγμή πού Αυτός τόν εκάλεσε στήν Αλήθεια. Αλλά από τήν ώρα πού τόν
προσκάλεσε ο Θεός, από κείνη τή στιγμή υπάκουσε χωρίς αντιλογία στό θείο
θέλημα. Καί ο εκατόνταρχος Κορνήλιος των Πράξεων ειδωλολάτρης ήτανε·
αλλά νήστευε, ελεούσε καί προσευχότανε γιά νά του αποκαλυφθεί ο Θεός.
Καί από τήν ώρα πού μέ ευλάβεια άκουσε τόν Απόστολο Πέτρο, τόν φώτισε ο
Θεός καί τόν γέμισε μέ τή θεία χάρη Του. Καί ο Απόστολος Παύλος
προσκλήθηκε στήν Αλήθεια τήν ώρα πού κατεδίωκε τόν Χριστό, οπότε καί
άκουσε τόν φοβερό λόγο, ότι όποιος τά βάζει μέ τόν Θεό, μοιάζει μέ
κείνον πού κλωτσάει τά καρφιά. Αλλά μόλις φωτίσθηκε ο Παύλος,
ταπεινώθηκε, μετανόησε καί στρατεύθηκε στόν αγώνα της διαδόσεως του
Ευαγγελίου γιά τή σωτηρία του κόσμου.
Μέ
αυτά θέλω νά σας δείξω ότι, όποιος θέλει νά γνωρίσει τήν Αλήθεια καί νά
ευτυχήσει στήν Αιωνιότητα, ας μετανοήσει καί ταπεινοφρονήσει, ας
προσευχηθεί μετά δακρύων, καί τότε ο Πάνσοφος καί Παντοδύναμος έχει τή
δύναμη καί τούς τρόπους νά τόν φωτίσει πώς θά εισέλθει στήν οδό της
σωτηρίας. Μπορεί καί σήμερα ο Θεός στόν ειλικρινά ενδιαφερόμενο νά
στείλει έναν σημερινό διάδοχο των αγίων Αποστόλων Του, γιά νά τόν
διδάξει πώς θά εισέλθει στή Βασιλεία των ουρανών, αλλά καί στήν εν
Χριστώ ζωή των θείων εμπειριών καί ευλογιών κατά τή διάρκεια αυτής της
πρόσκαιρης ζωής. Καί ξέρουμε βέβαια ότι ο Παράδεισος καί η Κόλαση είναι η
συνέχεια των δικών μας επιλογών όσο ζούμε πάνω στη γη.
* * * * *
Επιτρέψτε
νά τελειώσω τόν λόγο μου, συνοψίζοντας τά όσα σας είπα ως εξής. Μέ τή
χάρη του Θεού, οι Αγιορείτες Πατέρες είμαστε καλά. Κάθε μέρα,
συμμετέχοντας στή θεία Λειτουργία καί κοινωνώντας Σώμα καί Αίμα Χριστού
–όσο πιό συχνά τό επιτρέπει ο Γέροντας ή ο Πνευματικός-, αλλά καί μέ τήν
προσευχή, μέ κάποια άσκηση καί μέ τήν προσπάθεια νά πράττουμε αυτό πού
αρέσει στόν Κύριο καί όχι στό διάβολο, αγωνιζόμαστε νά είμαστε σέ μία
κατάσταση ευάρεστη στόν Θεό. Συγχρόνως καλλιεργούμε τήν μετάνοια καί τήν
ταπεινοφροσύνη, αλλά καί δοξάζουμε τόν Θεό γιά όλα τά καλά πού μας έχει
χαρίσει, καί γι αυτά πού ξέρουμε καί γι αυτά πού δέν ξέρουμε. Κατ αυτό
τόν τρόπο η θεία Χάρη μας χαροποιεί, μας ενθαρρύνει καί μας χαρίζει
υπομονή. Καί όποτε ζητάει κάποιος τήν πνευματική μας βοήθεια, ευχαρίστως
του τήν προσφέρουμε.
Πάντως
πρέπει νά έχουμε υπόψη μας ότι κάθε ορθόδοξος Χριστιανός οφείλει νά
αγωνίζεται έτσι, ώστε νά αισθάνεται καθημερινά τή θεία Χάρη. Καί αν δέν
τήν αισθάνεται, τουλάχιστον νά ταπεινοφρονεί. Μόνον έτσι μπορεί νά
αποδείξει στή συνείδησή του ότι είναι πραγματικά ορθόδοξος Χριστιανός·
δηλαδή, ότι είναι κάτι πολύ ανώτερο από ο,τιδήποτε άλλο, από κάποια άλλη
αίρεση ή θρησκεία.
΄Οσοι
πληροφορούνται ή τούς αποκαλύπτεται κάτι τό ιδιαίτερο καί θείο, έχουν
καί μεγαλύτερη υποχρέωση απέναντι του Θεού. Διότι θυμούμαστε τόν λόγο
του Χριστού, «ο γνούς καί μή ποιήσας δαρήσεται πολλάς, ο δε μή γνούς
μηδέ ποιήσας δαρήσεται ολίγας» (Λουκ. ιβ΄47). Καί ανάλογα μέ τήν
περίπτωσή του αποκτά ο αγωνιστής χαρίσματα, δηλαδή αρώματα πνευματικά,
πού δέν μπορεί νά τά κρύψει, αλλά δι αυτων παραστέκεται σέ όλους τούς
άλλους, καί ιδιαίτερα σέ όποιον ζητά τή βοήθειά του. Επίσης αποκλείεται
νά προκόψει κανείς στά πνευματικά, αν δέν ζητήσει τή συμπαράσταση
κάποιου Γέροντα καί Πνευματικού πατέρα.
Αν επιτρέπετε, θά θέλαμε νά συστήσουμε στήν αγάπη σας νά επισκεφθήτε τήν ιστοσελίδα μας www.maximosathos.com,
όπου υπάρχουν ενδιαφέροντα στοιχεία περί της πίστεως καί της
πνευματικής ζωής, αλλά προπαντός υπάρχει ένα σχέδιο απλής καί εγκάρδιας
προσευχής, γιά νά μιλάμε συχνά στό Θεό καί νά προσφερόμαστε (νά είμαστε
ανοιχτοί) στίς ευλογίες Του περισσότερο, παρά νά παραδινόμαστε σέ ευτελή
καί μή αρεστά στόν ουράνιο Πατέρα μας.
Διά
των ευχών της Παναγίας σου Μητρός, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου
του Μυροβλύτου καί πάντων των Αγίων, Πατέρα μας ουράνιε, Κύριέ μας Ιησού
Χριστέ καί Παράκλητε αγαθέ, η Παναγία Τριάς, αξίωσον ημάς των
ευφροσύνων σου ευλογιών, της εκ δεξιών σου παραστάσεως καί της αιωνίου
σου μακαριότητος, Αμήν.
Σας ευχαριστώ πού μέ ακούσατε. Νά είστε καλά.
Ιερομόναχος πατήρ Μάξιμος του Γέροντος Ιωσήφ Βατοπεδινού (www.maximosathos.com)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου